دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی
زمانەوانانی کوردی ١
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/١
.jpg)
میر جەلادەت بەدرخان ناوی تەواوی میر جەلادەت کوڕی ئەمین عالی کوڕی بەدرخان (لەدایکبووی ٢٦ی نیسانی ١٨٩٣ لە ئەستەمبوڵ، تورکیا – مردووی ١٥ی تەممووزی ١٩٥١ لە دیمەشق، سوریا) سیاسەتمەدار و ڕۆژنامەڤان و زمانناسی کورد بوو.
زمانەوانانی کوردی ٢
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/٢ کوردستان موکریانی (١٩٤٧ له ھەولێر) زمانناس و نووسەر و چالاکوانی مافی ژنان و ھۆنراوە نووسێکی کوردە. کچی گیوی موکریانییە.
زمانەوانانی کوردی ٣
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/٣ عەبباس جەلیلیان ناسراو بە ئاکۆ (بە فارسی: عباس جلیلیان؛ لەدایکبووی ١٣٥٠ی ھەتاوی لە ئارووناوا) نووسەر، فەرھەنگنووس، لێکۆڵینەری کوردە کە بەھۆی نووسینی فەرھەنگی کوردی-کوردی-فارسیی باشوور ناسراو و بەناوبانگە. جەلیلیان یەکەمین ڕۆمان بە شێوەزاری کوردیی باشووریی لەژێر ناوی ئاگرمەلووچ نووسیوە. ئەو ھەروەھا نووسەری زانستنامەی کوردیی کوردیکایە.
زمانەوانانی کوردی ٤
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/٤ سەدرەدین نورەدین (ناوی تەواو: سەدرەدین نورەدین مەلا ئەبوبەکر شێخبزێنی) پسپۆر و شارەزای کشتوکاڵ و سامانی ئاژەڵییە لە ١-٩-١٩٥١ لە قوشتەپەی نزیک ھەولێر لەدایک بووە، ساڵی ١٩٧٣ پەیمانگەی کشتووکاڵی- بەشی پاراستنی ڕووەکی لە بەغدا بە پلەی نایاب تەواوکردووە. دواتر وەکو فەرمانبەر لە بەرێوەبەرایەتی کشتوکاڵ و ئاوی ھەولێر دادەمەزرێت، بەھۆی لێھاتوویی و دڵسۆزییەوە پلەبەرزکردنەوەی کارگێری بۆ دەکرێت دواترلە ساڵی ١٩٩٠ کولێژی کشتوکاڵی لە زانکۆی بەغدا بە پلەی نایاب تەواو دەکات. لەدوای ڕاپەرین دەبێتە سەڕۆکی لقی ڕێکخراوی فاو لە ھەرێم دواتر وەک شارەزا دەبێتە بەرێوەبەری ڕووبەروو بوونەوەی پەتا و دەردە کشتوکاڵییەکان لە وەزارەتی کشتوکاڵی حکومەتی ھەرێم، لەبەر شارەزایی لە زمانی کوردی و زانستە کشتوکالییەکان لەلایەن وەزارەتی پەروەردەوە ڕادەسپێردرێت بۆ دانان و بەکوردی کردنی پەیرەوی خوێندنی ئامادەیی پیشەیی کشتوکاڵ بۆ ھەرسێ قۆناغ، لە ساڵی ٢٠١٣ خانەنشیین دەکرێت بەھۆی خڕاپی باری تەندرووستییەوە لەگەڵ ئەمەشدا لەپرسە کشتوکاڵییەکان ھەر جێگای ڕاوێژ دەبێت، تا ئیستا پترلە ٢٩ پەرتووک و نامیلکە بە چاپ گەیاندووە. چەندین وتار و لێکۆڵینەوە لە گۆڤار و ڕۆژنامە و ماڵپەڕەکانی دا بڵاوکردووەتەوە، بەتایبەت لەبواری زمانەوانی و فەرھەنگی کشتوکاڵی بەکوردیدا.
زمانەوانانی کوردی ٥
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/٥ جەمال نەبەز (١٩٣٣ تا ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨)، زمانزان، ڕۆژنامەنووس، مێژوونووس، نووسەر و وەرگێڕێکی کوردە، لە ١٩٥٠ خوێندکاری شەریعەتی ئیسلامی و فەلسەفە و بیردۆزی و فیزیک و بیرکاری بوو لە زانکۆی بەغداد. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨دا لە بەرلین کۆچی دوایی کرد.
زمانەوانانی کوردی ٦
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/٦ محەممەد موکری (بە فارسی: محمد مکری) (١٩٢١ - ١٢ی تەمووزی ٢٠٠٧) توێژەر (کوردۆلۆجیست) و نووسەری کوردی ڕۆژھەڵاتی کوردستان بوو کە لە کرماشان لەدایکبووە. ئەو زۆر بەنزیکی کاری لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی ئێران موحەممەد موسەدیقدا کردووە و لە ١٩ی ئابی ١٩٥٣ لە دەسەڵات لابراوە.
زمانەوانانی کوردی ٧
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/٧ کامەران بەدرخان (بە بەدرخانی: Kamiran Bedirxan) (لەدایکبووی ٢١ی ئابی ١٨٩٥ لە ئەستەمبوڵ، تورکیا - مردووی ٦ی کانوونی یەکەمی ١٩٧٨ لە پاریس) سیاسەتوان و نووسەر و پارێزەرێکی کورد بوو؛ لە سەردەمی چالاکییەکانی ڕۆڵی ھەبووە لە دامەزراندنی کۆمەڵەی خۆیبوون لە سووریا و بەردەوام ھاوکاریی براکەی جەلادەت عالی بەدرخان کردووە لەسەر ڕۆژنامەی ڕۆناھی و ھاوار. ھەر لە شامیش گۆڤاری «ڕۆژا نووی» بڵاو کردووەتەوە لە دواییشدا گۆڤاری ستێریشی دەرکردووە. بنەماڵەی بەدرخان بە ناچاری تورکیایان بەجێ ھێشتووە و بۆ خوێندن ڕووی لە ئەڵمانیا کردووە و لەوێ دوکتۆرای حقووقی وەرگرتووە و ماوەیەکیش لە زانکۆی پاریس لە فەڕەنسا مامۆستا بووە.[ژێدەر پێویستە] ئەو لە ئەنستیتۆی زمان و شارستانییەتی ڕۆژھەڵات (بە فەڕەنسی: Institut national des langues et civilisations orientales) سەرۆکی بەشی زمانی کوردی بووە لە دوای ڕۆژە لسکۆ. کامەران بەدرخان دوای ژیانێکی پڕ خزمەت و سەروەری لە ساڵی ١٩٧٨ کۆچی دوایی کردووە.
زمانەوانانی کوردی ٨
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/٨ دکتۆر ئەوڕەحمانی حاجی مارف (١٩٤٠، سلێمانی – ٨ یا ٩ی تەممووزی ٢٠٠٧) زمانناس و مامۆستای زانکۆ و نووسەری بەناوبانگی کوردە. پاش خوێندنی سەرەتایی و ئامادەیی لە سلێمانی چووە بۆ سۆڤیەت و لەوێ لە بەشی ڕووسی لە کۆلێژی ئادابی لێنینگراد بەکالۆریۆس و ماستەری لە زمانی و ئەدەبی ڕووسی وەرگرتووە. لە بەشی ڕۆژھەڵاتناسیی ئەکادیمیای زانستی سۆڤیەت لە لێنینگراد دکتۆرای زمانی کوردیی پێ دراوە .پاش ١٣ ساڵ ژیان لە سۆڤیەت گەڕاوەتەوە بۆ عێراق.
زمانەوانانی کوردی ٩
دەروازە:زمانی کوردی/زمانەوانانی کوردی/٩ تۆفیق وەھبی بەگ (١ی کانوونی دووەمی ١٨٩١-٥ی کانوونی دووەمی ١٩٨٤ز) نووسەر، زمانەوان، مێژوونووس، سیاسەتمەند و ئەفسەری سەربازی بەناوبانگی کورد بوو. کۆلیجی سەربازی لە ئەستەمبوڵ تەواو کردووە و بووە بە ئەفسەر، ساڵی ١٩٢٩ کراوە بە فەرماندەی کۆلیجی سەربازیی لە بەغدا، دواتر لە ساڵی ١٩٣٠ کراوە بە موتەسەریفی پارێزگای سلێمانی و پێش ڕاپەرینەکەی بەردەرکی سەرای سلێمانی لەسەر کار لابراوە.