بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ھیسپانیک

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

دەستەواژەی ھیسپانیک یان ھیسپانۆ ( بە ئیسپانی: hispano ) ئاماژەیە بۆ کەسانێک، کولتورەکان ، یان وڵاتانی پەیوەست بە ئیسپانیا و زمانی ئیسپانی، یان ھیسپانیداد.[١] [٢]

ئەم دەستەواژەیە بە شێوەیەکی گشتی بۆ ئیسپانییەکان و ئیسپانی زمانەکان (ھیسپانۆفۆن) و وڵاتانی ئەمریکای ھییسپانیک و ئەفریقای ھیسپانیک ( گینێی ئیستوایی و خاکی ناکۆکیی سەحرای ڕۆژاوا ) دەگرێتەوە، کە پێشتر بەشێک بوون لە ئیمپراتۆریەتی ئیسپانیا، کولتورەکانی وڵاتانی ھیسپانۆفۆن لە دەرەوەی ئیسپانیا لە ژێر کاریگەری کولتوورە ناوخۆییەکانی پێش کۆڵمبوس بوون، ھەروەھا کاریگەری ئیسپانیا لە ڕۆژھەڵاتی ھیندستانی ئیسپانی پێشوو ھەبووە، لەوانە فلیپین و ماریاناس و گەلانی دیکە، بەڵام زمانی ئیسپانی زمانێکی باڵادەست نییە لەو ناوچانەدا و دانیشتووانەکانیان بەزۆری بە ھیسپانیک ھەژمار ناکرێن.

کولتوری ھیسپانۆ کۆمەڵێک داب و نەریت و بیروباوەڕ و چەشنی جیاوازی ھونەر لە مۆسیقا، ئەدەب، جل و بەرگ، تەلارسازی، چێشتلێنان و بوارە کولتورییەکانی تر بە گشتی لەلایەن گەلانی ناوچە ھیسپانیەکانەوە ھاوبەشن، بەڵام دەتوانن لە وڵاتێک یان خاکێکەوە بۆ یەکێکی تر جیاوازییەکی بەرچاویان ھەبێت، زمانی ئیسپانی توخمە سەرەکییە کولتورییەکەیە کە گەلانی ھییسپانیک ھاوبەشن تیایدا.[٣] [٤]

ناونان

[دەستکاری]

ناوی ھیسپانیک لە وشەی لاتینی Hispanicus وەرگیراوە، کە ووشەی Hispania، بە واتای نیمچە دوورگەی ئیبیریا دێت و بنەڕەتەکەی دەگەڕێتەوە سەر زمانی سێلتیبێری[٥] لە زمانی ئینگلیزیدا وشەکە لە سەدەی ١٦وە پشتڕاستکراوەتەوە (و لە کۆتایی سەدەی نۆزدەھەمدا لە ئینگلیزی ئەمریکیدا) ئاماژەی پێکراوە.[٦]

وشەکانی ئیسپانیا و ئیسپانی و سپانیارد ھەمان مانای Hispanus دەگەیەنن لە ئەنجامدا. [٥]

ھەڵکەندراوێکی خێزانێکی سێڵتەکان، ھیسپانۆس لە گالایسییا: ئاپانا . ئامبۆ/لی · f(ilia) · سێلتیکا / سوپەرتام(ئاریکا) · / [j] میۆبری · /an(norum) · XXV · h(ic) · s(ita) · e(st) · /Apanus · fr(ater) · f(aciendum)· c(وراڤیت) [٧]

وڵات و ناوچە ئیسپانی زمانەکان

[دەستکاری]
وڵاتانی ئیسپانی زمان
Map showing usage of the Spanish language
(نیلی) زمانی ڕەسەن
(شین) زمانی ڕەسەن و نیمچە-فەرمی
(پیرۆزەیی) زمانی کولتوری یان زمانی دووەم

لە ئێستادا زمانی ئیسپانی لە پلەی یەکەمی زمانەکانی جیھانە کە زۆرترین قسەپێکەریان ھەیە، لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتی ئیسپانیا لە ساڵانی ١٤٩٢ و ١٨٩٨، خەڵکێکی زۆر لە ئیسپانیاوە کۆچیان کرد بۆ ئەو خاکانەی داگیرکرابوون، ئیسپانییەکان زمان و کولتوری کاستیلیان لەگەڵ خۆیان ھێنا و لەم پرۆسەیەدا کە چەند سەدەیەکی خایاند، ئیمپراتۆریەتێکی جیھانییان دروستکرد کە دانیشتووانێکی ھەمەجۆریان ھەبوو.

لە ڕووی کولتورییەوە ئیسپانییەکان (ئەوانەی لە ئیسپانیا دەژین) ئەووروپی باشوورین، بەڵام ڕەنگە شوێنەواری بچووکی DNA یان ھەبێت بۆ گەلانی دیکەی ئەووروپا و شوێنەکانی دیکە، بۆ نموونە ئەوروپای جێرمانی و سکاندیناڤی، فەرەنسا، وە تەواوی ئەوروپای دەریای ناوەڕاست، یان ڕۆژئاوای ئاسیا و باکووری ئەفریقا. [٨] [٩]

زمان و نەتەوەکان لە ناوچەی ئیسپانی زمانەکان لە جیھاندا

[دەستکاری]
ناوچە/کیشوەر ووڵات/ناوچە زمانەکانی قسەکردن[١٠] گرووپە ڕەگەزییەکان[١١] وێنە سەرچاوە(کان)
ئەورووپا  ئیسپانیا ئیسپانی ٨١٪، کەتەلۆنی ٨٪، گالیسی ٣٪، باسکی ١٪[١٢]

(تێبینی: زمانی ئیسپانی تاکە زمانی فەرمی گشتگیرە، بەڵام لەھەندێ ناوچەدا بە نیمچە فەرمی دانراوە، چونکە لەماڵەوە خێزانەکان بەزمانێکی تریش گفتوگۆ دەکەن.)

٨٨.٠٪ ئیسپانی، ١٢.٠٪ ئەوانی تر (ڕۆمانی, بەریتانی، مەغریبی، ھیسپانیک، ئەمریکی، ئەڵمانی) (٢٠٠٩)

(سەیری: گەلی ئیسپانی بکە) 		[١٣][١٤]
 ئەندۆرا کەتەلۆنی (فەرمیl) ٥٧.٧٪، ئیسپانی ٥٦.٤٪، فەڕەنسی ١٤.٥٪، پورتوگالی ١٣.٩٪
ئەمریکای باکوور  مەکسیک ئیسپانی ٩٢.٧٪، ئیسپانی و زمانەکانی تر ٥.٧٪، ڕەسەن/تەنیا قسەکەری ڕەسن ٠.٨٪، دیارینەکراو ٠.٨٪، (ڕەسەن/ زمانە ڕەسەنەکان لەوانە زمانی مایان، میکستیک، ناھواتل، پورپێچا، زاپۆتیک، وە ئەوانی تر) (٢٠٠٥) مەستیزۆ (ڕەسەنن لەگەڵ تێکەڵەی تر) ٦٥-٩٠٪، سوور پێستەکان (یان ڕەچەڵەکی سوورەکان) ٢١-٢٣٪، سپی ٩-٤٧٪،[١٥] ڕەش ٢.٤٪

(سەیری: گەلی مەکسیکی بکە) 		[١٥]
 ویلایەتە یەکگرتووەکان ئینگلیزی ٧٨.١٪، ئیسپانی ١٣.٥٪، ھیندو ئەوروپییەکانی تر ٣.٧٪، زمانە ئاسیایی و دوورگەییەکان ٣.٦٪، ئەوانی تر ١.٢٪ (سەرژمێری ٢٠١٨) (ھاوایی زمانی فەرمییە لە ویلایەتی ھاوای). سپی ٧٩.٩٦٪، ڕەش ١٢.٥٪، ئاسیایی ٤.٤٣٪، ئەمریکی ڕەسەن و ڕەسەنەکانی ئالاسکا ٠.٩٧٪، ڕەسەنەکانی ھاوایی و دوورگەکانی تر ٠.١٨٪، دوو جۆری نادیاری تریش ١.٦١٪ (تەمموزی ٢٠٠٧) [١٦][١٧]
ئەمریکای ناوەندی  بەلیز ئیسپانی ٤٣٪، کریۆلی بەلیزی ٣٧٪، زاراوەی مایان ٧.٨٪، ئینگلیزی ٥.٦٪ (فەرمی)، ئەڵمانی ٣.٢٪، گاریفونا ٢٪، ئەوانی تر ١.٥٪ مەستیزۆ ٣٤٪، کریۆل ٢٥٪، گەلی مایا ١٠.٦٪، گاریفونا ٦.١٪، ئەوانی تر ١١٪ (سەرژمێری ٢٠٠٠)

(سەیری:گەلی بەلیزی بکە) 		[١٨]
 کۆستاریکا ئیسپانی (فەرمی) سپی یان مەستیزۆ ٨٣.٦٪، ڕەش (تێکەڵەو ڕەچەڵەکی مولتان) 7.8%, سوور پێستەکان ٢.٤٪، ئەوانی تر یان دیارینەکراو ٦.٢٪ [١٩]
 ئێلسالڤادۆر ئیسپانی (فەرمی) مەستیزۆ ٨٦٪، سپی ١٢٪، سوور پێستەکان ١٪ [٢٠]
 گواتیمالا ئیسپانی ٥٩.٤٪ (فەرمی)، زمانی سوور پێستەکان ٤٠.٥٪ (٢٣ زمانی دانپێدانراوی سوور پێستەکان لەوانە کیچێ، کاقچیکەل، کێکچی، مام، گاریفونا، وە خینکا). مەستیزۆ ٤١٪، کیچێ ٩.١٪، کاقچیکەل ٨.٤٪، مام ٧.٩٪، قیقچی ٦.٣٪، ئەوانی تر گەلی مایا ٨.٦٪، ڕەسەنەکان - بێجگە لە مایان ٠.٢٪، ئەوانی تر ٠.١٪، سپی ١٨.٥٪ (سەرژمێری ٢٠٠١) [٢١]
 ھۆندووراس ئیسپانی (فەرمی)، (زمانی ھەچەشنی سوور پێستەکان، لەوانە گاریفونا، لێنکا، میسکیتۆ، چۆرتی، وە تۆل)، ئینگلیزی(لە دوورگەی بایی) مەستیزۆ (تێکەڵەی سوور پێست و ئەوروپییەکان) ٩٠٪، سوور پێستەکان ٧٪، ڕەش ٢٪، سپی ١٪ [٢٢]
 نیکاراگوا ئیسپانی ٩٧.٥٪ (فەرمی)، میسکیتۆ ١.٧٪، ئەوانی تر ٠.٨٪ (سەرژمێری ١٩٩٥) (ئینگلیزی و زمانە ڕەسەنەکانی ترلە کەنارەکانی ئەتڵانتیک) مەستیزۆ (تێکەڵەی سوور پێست و ئەوروپیەکان) ٦٩٪، سپی ١٧٪، ڕەش ٩٪، سوور پێستەکان ٥٪ [٢٣]
 پەنەما ئیسپانی (فەرمی)، ئینگلیزی ١٤٪ (دووانە زمانە: پێویستی بە سەلماندنە) مەستیزۆ (تطکەڵەی سوور پێست و ئەوروپییەکان) ٧٠٪، ڕەش ١٤٪، سپی ١٠٪، سوور پێستەکان ٦٪ [٢٤]
ئەمریکای باشوور  ئەرژەنتین ئیسپانی (فەرمی)، زمانە ئەوروپی و ئەمرییکەکانی تر ئەوروپییە ئەرجەنتینییەکان (زۆرینەیان ڕەچەڵەکیان ئیسپانی و ئیتاڵییە، (لەگەڵ عەرەب) وە مەستیزۆ (تێکەڵەی ئەوروپی و سوور پێستەکان) ٩٧.٢٪، سوور پێستەکان ٢.٤٪، ڕەش ٠.٤٪

(سەیری: گەلی ئەرجەنتین بکە) 		[٢٥]
 بۆلیڤیا ئیسپانی ٦٠.٧٪ (فەرمی)، کێچوا ٢١.٢٪ (فەرمی)، ئەیمارا ١٤.٦٪ (فەرمی)، زمانە بیانییەکان ٢.٤٪، ئەوانی تر ١.٢٪ (سەرژمێری ٢٠٠١) کێچوا ٣٠٪، مەستیزۆ (تێکەڵەی سپی و سوور پێستەکان) ٣٠٪، ئەیمارا ٢٥٪، سپی ١٥٪، ڕەش کەمینە [٢٦]
 چیلی ئیسپانی (فەرمی)، ماپوچە، زمانە ئەوروپییەکانی تر سپی ٥٢.٧٪، مەستیزۆ ٤٤.١٪، سوور پێستەکان ٣.٢٪

(سەیری: گەلی چیلیی بکە) 		[٢٧]
 کۆلۆمبیا ئیسپانی (فەرمی)، ٦٨ زمان و شێوەزار، ھەروەھا ئینگلیزی زمانی فەرمییە لە سان ئەندریاس، پرۆڤیدێنسیا و دوورگەکانی سانتا کاتالاینا مەستیزۆ ٤٩٪، سپی ٣٧٪، ڕەش ٦.٦٨٪ (لەوانە مولاتۆ و زامبۆ)، سوور پێستەکان ٤.٣١٪، دیارینەکراو ١.٣٥٪، گرووپ و ڕەگەزەکانی تر ٠.٨٪

(سەیری: گەلی کۆلۆمبیایی بکە) 		[٢٨][٢٩] ئەم ڕێژانە لەنێوان نەتەوەکاندا جیاوازن
 ئێکوادۆر ئیسپانی (فەرمی) مەستیزۆ (تێکەڵەی سپی و سوور پێستەکان؛ لەوانە مۆنتوبیۆ یان مەستیزۆی کەنار دەریایی) ٧٩.٣٪، سوور پێستەکان ٧٪، ڕەش (گەلانی تێکەڵە) ٧.٢٪، سپی ٦.١٪ [٣٠]
 پاراگوای گوارانی (فەرمی) ئیسپانی (فەرمی) مەستیزۆ (تێکەڵەی ئەورووپی و سوور پێستەکان) ٩٥٪، ئەوانی تر ٥٪ [٣١]
 پێروو ئیسپانی (فەرمی)، کێچوا (فەرمی)، ئەیمارا، لەگەڵ چەند زمانێکی تری ئەمازۆنی مەستیزۆ ٦٠.٢٪، سوور پێستەکان ٢٥.٨٪، سپی ٥.٨٩٪، ڕەش ٣.٥٧٪، نیکەیی (ژاپۆنی) یان تووسان (چینی) ٠.١٦٪ [٣٢]
 ئوروگوای ئیسپانی (فەرمی)، ئوروگوایی، پورتوگالی سپی (زۆرینەیان ئیسپانی و ئیتاڵیە ڕەچەڵەکیان) ٨٧.٧٪، ڕەش ٤.٦٪، سوور پێستەکان ٢.٤٪، زەرد (ڕەچەڵەکی ڕۆژھەڵاتی ئاسیایی)، ئەوانی تر/دیارینەکراو ٥.١٪ [٣٣][٣٤]
 ڤێنیزوێلا ئیسپانی (فەرمی)، لەگەڵ چەندین شێوەزاری جیاواز مەستیزۆ (تێکڵەی سوور پێستەکان و ئەورووپییەکان) ٤٩.٩٪، سپی ٤٣.٦٪، ڕەش 3,5% وە سوور پێستەکان ٢.٧٪

(سەیری: گەلی ڤێنزوێلایی بکە) 		[٣٥]
دوورگەکانی کاریبی  کووبا ئیسپانی (فەرمی) سپی ٦٤.١٪، مولاتۆ یان مەستیزۆ ٢٦.٦٪، ڕەش ٩.٣٪ (٢٠١٢)(کوبییەکان) [٣٦]
 کۆماری دۆمینیکان ئیسپانی (فەرمی) مەستیزۆ ٣٠٪، مولاتۆ ٤٥٪، سپی ١٦٪، ئەفریقی ١٠٪ [٣٧]
 پۆرتۆ ڕیکۆ

(ناوچەیەکی سەر بە ویلایەتە یەکگرتووەکانە لەگەڵ بوونی پێگەی نیمچە سەربەخۆیی) 		ئیسپانی، ئینگلیزی سپی (زۆرینەیان ڕەچەڵەکیان ئیسپانییە) ٦٧.٢٪، ڕەش ٩.٩٪، ئاسیایی ٠.٣٪، سوور پێستەکان ٠.٢٪، تێکەڵ ٤.٤٪، ئەوانی تر ١٢٪ (٢٠٠٧) [٣٨]
ئەفریقا  گینێی ئیستوایی ئیسپانی ٦٧.٦٪ (فەرمییە بەڵام ئەوانی تر زمانی ڕەسەنن)، ئەوانی تر ٣٢.٤٪ (دوو زمانی تری فەرمی لەخۆدەگرێت - فەڕەنسی و پورتوگالی، فانگ، بوبی, ئانۆنبۆنی، ئیگبۆ، کرییۆ، وە (پیچنگلیس)

(سەرژمێری ١٩٩٤)

فانگ ٨٥.٧٪، بووبی ٦.٥٪، مدۆیی ٣.٦٪، ئانۆنبۆن ١.٦٪، بووجیبا ١.١٪، ئەوانی تر ١.٤٪

(سەرژمێری ١٩٩٤)

[٣٩]
سیوتا

شارێکی ئۆتۆنۆمی لە ئیسپانیا

ئیسپانی (فەرمی)، عەرەبی، لادینۆ، ھاکێتیا، ھیندی و عیبری پێنسولاری، ئەفریقی باکووری، جوو وە ھیدۆس
مەلێلا

شارێکی ئۆتۆنۆمی لە ئیسپانیا

ئیسپانی (فەرمی)، عەرەبی، ئەمازیغی، عیبری و فەڕەنسی پێنسولاری، مەغریبی، جوو
دوورگەکانی کەناری

ناوچەیەک لە ئیسپانیا 		ئیسپانی (فەرمی) سپانیارد
پۆلینیزیا دوورگەی زیندوبونەوە

ناوچەیەک لە چیلی 		ئیسپانی (فەرمی)، ڕاپانونی ڕاپانونی [٤٠]
کتێبی ڕاستییەکانی جیھانی سی ئای ئەی لە ناوچەی گشتیدایە، بەم پێیە دەتوانرێت بەبێ مۆڵەتی دەزگای ھەواڵگری ناوەندی (CIA) بە ئازادی کۆپی بکرێت. [٤١]

ئەو ناوچانەی کە کاریگەری کولتووری ھیسپانیکیان لەسەرە

[دەستکاری]
کیشوەر/ناوچە وڵات/ناوچە زمانەکانی قسەکردن [١٠] گرووپە نەتەوەییەکان [١١] سەرچاوە(کان)
ئەفریقا  سەحرای ڕۆژاوا کۆلۆنی پێشووی ئیسپانیا. زمانی عەرەبی زمانی فەرمی کۆماری دیموکراتی عەرەبی سەحراییە، لە کاتێکدا زمانی ئیسپانی ھێشتا بە شێوەیەکی بەرفراوان وەک زمانی دووەم قسەی پێدەکرێت. نەتەوەی سەرەکی سەحرای ڕۆژئوا بریتین لە سەحراییەکان کە گرووپێکی کۆچەری یان بەدەوین و بە زمانی عەرەبی قسە دەکەن.
ئاسیا  فلیپین ھێشتا زمانی ئیسپانی لە فلیپین لەلایەن کەمینەیەکی کەمەوە قسەی پێدەکرێت، کە زۆربەیان فلیپینییەکانن بە ڕەچەڵەک ئیسپانیای نەتەوەیی یان لە ناوچەکانی دیکەی ئیسپانی زمانەوە ھاتوون. زمانی ئیسپانی سێیەم زمانی بیانییە لە فلیپین کە زۆرترین لێکۆڵینەوەی لەسەر دەکرێت لەلایەن خوێندکارانەوە دوای زمانی فلیپینی و زمانی ئینگلیزی لەلایەن فلیپینییە غەیرە تاگالۆگەکانەوە، و پلەی دووەمە لەلایەن فلیپینییە تاگالۆگەکانەوە دوای زمانی ئینگلیزی. چاڤاکانۆ, زمانێکی کرێۆلی ئیسپانییە و لەلایەن کەمینەیەکی نەتەوەییەوە لە زامبۆانگا و کاڤیت قسەی پێدەکرێت. کاریگەرییەکانی ئیسپانی کاریگەرییان لەسەر چەندین زمانی زگماکی ھەبووە، وەک تاگالۆگ ، سیبوانۆ و ئیلۆکانۆ . ھەندێک لایەنی کولتوری فلیپین کاریگەرییەکانی ئیسپانی نیشان دەدەن. [٤٢] تاگالۆگ 24.4%، بیسایا 33.7%، ئیلۆکانۆ 8.8%، بیکۆڵ/بیکۆڵ 6.8%، نەتەوە ناوخۆییەکانی تر 26.1%، نەتەوە بیانییەکانی تر .1% (2010 est. ). کۆمەڵگەی بچووکی ئیسپانی فلیپینی ، بە ڕەچەڵەک باسکی . [٤٢] [٤٣]
مایکرۆنێزیا  گوام ناوچەکانی پێشووی ئیسپانیا لە ئاسیا-ئاسیای ھێمن چیتر زمانی ئیسپانی وەک زمانێکی فەرمی ناناسن. دواھەمین کەس لە زۆرینەی زمانە ئیسپانییەکان دوای ئەنفلۆنزای ئیسپانی گیانی لەدەستدا. </link> زمانە باڵادەستەکانی بەکارھێنراو لە گوام بریتین لە ئینگلیزی، چامۆرۆ و فلیپینی، ھەروەھا لە گوام – خاکێکی ئەمریکا – و دوورگەکانی ماریانای باکوور، کە کۆمۆنوێڵتە لە یەکێتی سیاسی لەگەڵ ئەمریکا، زمانێکی مالایۆ-پۆلینزی بە ناوی چامۆرۆ قسە دەکرێت، لەگەڵ چەندین وشەی قەرزکراو کە سەرچاوەی ئیتیمۆلۆژی ئیسپانییان ھەیە. ھەرچەندە زمانێکی کرێۆلی ئیسپانی نییە. [٤٤] چامۆرۆ, فلیپینیەکان، ئاسیاییەکانی تر، و ئەوانی تر [٤٤]
 ویلایەتە فیدراڵییەکانی مایکرۆنیزیا زمانی فەرمی مایکرۆنیزیا ئینگلیزییە، ھەرچەندە زمانە ڕەسەنەکان، وەک چوکێسی ، کۆسرایی ، پۆھنپێیان ، یاپێسی ، ئولیتی ، وۆلیایی ، نوکورۆ و کاپینگامارانگیش دیارن. [٤٥] مایکرۆنیزیەکان, ئاسیاییەکان و ئەوانی تر [٤٥]
 دوورگەکانی ماریانای باکوور لە دوورگەکانی ماریانای باکوور کە کۆمۆنوێڵتێکە لە یەکێتی سیاسی لەگەڵ ئەمریکادا، زمانێکی مالایۆ-پۆلینێزی بە ناوی چامۆرۆ قسە دەکرێت، لەگەڵ چەندین وشەی قەرزکراو کە سەرچاوەی ئیتیمۆلۆژی ئیسپانییان ھەیە. ھەرچەندە زمانێکی کرێۆلی ئیسپانی نییە. چوار زمانی سەرەکی کە لە دوورگەکانی ماریانا باکوور بەکاردەھێنرێن بریتین لە زمانی فلیپینی، چینی، شامۆرۆ و ئینگلیزی. [٤٦] فلیپینییەکان، چامۆرۆ، ئاسیاییەکانی دیکە و ئەوانی دیکە [٤٦]
 پالاو لە پالاو ئیتر زمانی ئیسپانی بەکارناھێنرێت؛ لەبری ئەوە، خەڵکەکە زمانە زگماکییەکانیان بەکاردەھێنن، وەکو پالاون ، ژاپۆنی ، سۆنسۆرۆلی و تۆبی . [٤٧] پالاویان, فلیپینیەکان، ئاسیاییەکانی تر، و ئەوانی تر [٤٧]
کتێبی ڕاستییەکانی جیھانی سی ئای ئەی لە ناوچەی گشتیدایە، بەم پێیە دەتوانرێت بەبێ مۆڵەتی دەزگای ھەواڵگری ناوەندی (CIA) بە ئازادی کۆپی بکرێت. [٤١]

کولتوور

[دەستکاری]

خەڵاتی میگێل دی سێرڤانتێس دەبەخشرێتە نووسەرانی ھیسپانیک، لە کاتێکدا خەڵاتی گرامی لاتینی ناسێنراوە بۆ مۆسیقاژەنە ھیسپانییەکان، خەڵاتی پلاتینیش وەک ئەوەی دەدرێت بە فیلمە ھیسپانیکە نایابەکان.

مۆسیقا

[دەستکاری]
وتارە سەرەکییەکان: مۆسیقاکانی ئیسپانیا، مۆسیقاکانی ئەمریکای لاتین، و مۆسیقای لاتین (چەشن)

سەما و مۆسیقای فۆلکلۆر و باو لە نێوان ھیسپانیەکاندا جیاوازییەکی زۆری ھەیە، بۆ نموونە: مۆسیقای ئیسپانیا زۆر جیاوازە لە ھیسپانیکی ئەمریکی، ھەرچەندە پلەیەکی بەرزی ئاڵوگۆڕکردن لە نێوان ھەردوو کیشوەرەکەدا ھەیە، جگە لەوەش بەھۆی گەشەسەندنی بەرزی ھەستی نیشتمانی نەتەوە و ناوچە جۆراوجۆرەکانی ئیسپانیا، مۆسیقایەکی زۆری بە زمانە جیاوازەکانی ئیسپانیا بەخشیوە لەوانە: ( کەتەلۆنی، گالیسی، و باسکی، بە گشتی)، بۆ نموونە مۆسیقای کەتەلۆنیا یان ڕۆک کەتەلا، یانمۆسیقای گالیسیا، کانتابریا و ئاستوریاس و مۆسیقای باسکی، ھەروەھا فلامێنکۆ شێوازێکی مۆسیقای زۆر بەناوبانگە لە ئیسپانیا، بە تایبەت لە ئەندەلوس، بالەدای ئیسپانی "ڕۆمانس" دەتوانرێت لە ئەرجەنتین بە "میلۆنگاس" ئەنجام بدرێتەوە بە ھەمان پێکھاتە بەڵام سیناریۆی جیاواز.

وێژە

[دەستکاری]
وتاری سەرەکی: ووێژەی هیسپانیک
خەڵاتی میگێل دی سێرڤانتێسبەناوبانگترین خەڵاتی ئەدەبی بە زمانی ئیسپانی

ئەدەبیات و فۆلکلۆری زمانی ئیسپانی زۆر دەوڵەمەندە و لە ژێر کاریگەری چەندین وڵاتی جۆراوجۆردایە، ھەزاران نووسەری لە زۆر شوێنەوە ھەن و مێژووەکەیان لە سەدەکانی ناوەڕاستەوە تا ئێستاش دەگرێتەوە، ھەندێک لە نووسەرە ناسراوەکان بریتین لە میگێل دی سێرڤانتێس ساڤێدرا (ئیسپانیا)، لۆپێ دێ ڤێگا (ئیسپانیا)، کاڵدێرۆن دێ لا بارکا (ئیسپانیا)، خۆزێ ڕیزاڵ (فلیپین)، کارلۆس فۆینتێس (مەکسیک)، ئۆکتاڤیۆ پاز (مەکسیک)، میگێل ئەنخێل ئاستوریاس (گواتیمالا)، جۆرج سانتانا (ئەمریکا)، خۆزێ مارتی (کوبا)، سابین ئولیباری (ئەمریکی)، فێدریکۆ گارسیا لۆرکا (ئیسپانیا)، میگێل دی ئونامونۆ (ئیسپانیا)، گابریێل گارسیا مارکێز (کۆڵۆمبیا)، ڕافایل پۆمبۆ (کۆڵۆمبیا)، ھۆراسیۆ کیرۆگا (ئۆرۆگوای)، ڕۆمولۆ گالیگۆس (ڤەنزوێلا)، لویس ڕۆدریگێز ڤارێلا (فلیپین)، ڕوبێن داریۆ (نیکاراگوا)، ماریۆ ڤارگاس لۆسا (پیرۆ)، کریستینا پێرێ ڕۆسی (ئۆرۆگوای)، لویزا ڤالێنزوێلا (ئەرجەنتین)، ڕۆبێرتۆ کوێسادا (ھندۆراس), خولیۆ کۆرتاسار (ئەرجەنتین)، پابلۆ نێرودا (چیلی)، گابریێلا میسترال (چیلی)، خۆرخێ لویس بۆرخێس (ئەرجەنتین)، پێدرۆ ھێنریکێز ئورێنا (کۆماری دۆمینیکان)، ئێرنێستۆ ساباتۆ (ئەرجەنتین)، خوان تۆماس ئاڤیلا لۆرێل (گینیا ئیکواتۆریال)، سیرۆ ئەلیگریا (پیرۆ)، خواکین گارسیا مۆنگێ (کۆستاریکا)، خوان لیۆن مێرا (ئیکوادۆر) وە خیسۆس بالمۆری (فلیپین).

وەرزش

[دەستکاری]

لە زۆربەی وڵاتانی ھیسپانیکدا، تۆپی پێ بەناوبانگترین وەرزشە، ھەڵبژاردەی پیاوانی ئەرجەنتین و ئۆرۆگوای و ئیسپانیا بە گشتی شەش جار نازناوی جامی جیھانی فیفایان بەدەستھێناوە، خولی ئیسپانی (لا لیگا) یەکێکە لە بەناوبانگترینەکانی جیھان کە زیاتر بە یانەی ڕیاڵ مەدرید وبارسێلۆنا ناسراوە، لەلایەکی دیکەشەوە لیگا مەکسیکانا یەکێکە لە خولە بەھێزەکانی ئەمریکا و چیڤاس و کڵەب ئەمریکا بەناوبانگترین تیپەکانی مەکسیک و ئەمریکان.

ھەرچەندە یاری بەیسبۆڵ بەناوبانگترین وەرزشە لە ھەندێک وڵاتی ئەمریکای ناوەڕاست و کاریبی (بەتایبەت کوبا، کۆماری دۆمینیکان، پورتوگال و ڤەنزوێلا)، ھەروەھا لە ڕەوەندەکانی ئەمریکادا، تیپە دیارەکانی ھیسپانیک لە کاتی سەرەتای بەیسبۆڵدا بریتین لە ئۆڵ کوبانس و کوبا ستارز و نیویۆرک کوبانس، مۆزەخانەی بەیسبۆڵی میراتی ھیسپانیک کەسایەتییە ھیسپانییەکانی بەیسبۆڵی تێدا تۆمارکراوە، کە نزیکەی لەسەدا ٣٠ (لەسەدا ٢٢ی ھیسپانیک لەدایکبووی بیانی) یاریزانانی ئەمڕۆی MLB میراتی ھیسپانیکیان ھەیە.

چەندین وەرزشکاری سەرکەوتووی ھیسپانیک لە سەرانسەری جیھاندا ھەن، وەک دیێگۆ مارادۆنا، ئالفرێدۆ دی ستیفانۆ، لیۆنێل مێسی، دیێگۆ فۆرلان (تۆپی پێی یەکێتییەکان)، خوان مانوێل فانگیۆ، خوان پابلۆ مۆنتۆیا، ئەلیسیۆ سالازار، فێرناندۆ ئەلۆنسۆ، مارک جێنی، کارلۆس ساینز سر و کارلۆس ساینز جونیۆر (پێشبڕکێی ئۆتۆمبێل)، ئەنجێل نیتۆ، دانی پێدرۆسا، خۆرخی لۆرێنزۆ، مارک مارکێز، مارک کۆما، نانی ڕۆما (پێشبڕکێی ماتۆڕسکیل)، ئیمانوێل جینۆبیلی، پاو گازۆڵ، مارک گاسۆل (تۆپی باسکە)، خولیۆ سیزار چاوێز، ساول ئەلڤارێز، کارلۆس مۆنزۆن (بۆکسێن)، میگێل ئیندوراین، ئەلبێرتۆ کۆنتادۆر، سانتیاگۆ بۆتێرۆ، ڕیگۆبێرتۆ ئوران، نایرۆ کوینتانا (پاسکیلسواری)، ڕۆبێرتۆ دی ڤیسێنزۆ، ئەنجێل کابرێرا، سێرجیۆ گارسیا، سێڤێریانۆ بالێستیرۆس، خۆسێ ماریا ئۆلازابال (گۆڵف)، لوسیانا ئایمار (ھۆکی یاریگا)، ڕافایل نادال، مارسێلۆ ڕیۆس، گیلەرمۆ ڤیلاس، گابرێلا ساباتینی، خوان مارتین دێل پۆترۆ (تێنس).

تۆڕە تەلەفزیۆنییە وەرزشییە دیارەکانی ھیسپانیک بریتین لە ESPN Deportes و Fox Deportes و TUDN و TyC Sports.

ئایین

[دەستکاری]

ئیسپانییەکان و پورتوگالیەکان بیر و باوەڕی کاسۆلیکییان بردە ناوچە ژێر دەستەکان لە ئەمریکا و ئەفریقا و ئاسیا؛ ئایینی کاسۆلیکی لە ناو زۆربەی ھیسپانیەکاندا وەک ئایینی یەکەمی باڵادەست ماوەتەوە[٤٨] وە ژمارەیەکی کەم بەڵام لە زیادبووندایە لە ھیسپانیەکان سەر بە بیر و باوەڕی پرۆتێستانتن، مەسیحییە ھیسپانییەکان گەورەترین گروپی ڕەگەزی-زمانی لە نێو مەسیحییەکانی جیھان پێکدەھێنن، کە نزیکەی ١٨٪ی دانیشتوانی مەسیحییەکانی جیھان ھیسپانیکن (نزیکەی ٤٣٠ ملیۆن).[٤٩]

لە ئەمریکا نزیکەی ٦٥%ی ھیسپانیک و لاتینییەکان خۆیان بە کاسۆلیک و ٢١% پرۆتێستانت ڕادەگەیەنن، ١٣%یان ھیچ پەیوەندییەکیان نییە[٥٠] کەمینەیەک لە نێو کاسۆلیکەکاندا، نزیکەی یەک لە پێنج کەس، کاریزماتیکن، لە نێو پرۆتێستانتەکاندا ٨٥٪ "مەسیحی لەدایکبووی دووبارە "ن و سەر بە کەنیسەی ئینجیلی یان پەنتەکۆستاڵن، لە ناو بچووکترین گروپەکاندا کە کەمتر لەڕێژەی ٤٪ جوولەکەن.

ئیسلام

[دەستکاری]

لە کاتێکدا کە کەمینەیەکی بچووکن ھەندێک موسڵمان لە ئەمریکای لاتین، لە ئەمریکا [٥١] و فلیپین ھەن، ئەوانەی لە فلیپینن بەزۆری لە بانگسامۆرۆ دەژین.

جولەکە

[دەستکاری]

لەناو ھیسپانیک زمانەکاندا جولەکەش ھەن, کە زۆربەیان لە نەوەی جولەکەکانی ئەشکەنازین کە لە ئەوروپاوە کۆچیان کردووە ئەمریکای لاتین لەوانە: (جوولەکەکانی ئەڵمانیا، جولەکەکانی ڕووسیا، جوولەکەکانی پۆڵەندا و ھتد)، بەتایبەتی ئەرجەنتین، ئۆرۆگوای، پیرۆ، لەگەڵ کووبا (ئەرجەنتین میوانداری سێیەم گەورەترین دانیشتوانی جولەکەکان بووە لە نیوەگۆی ڕۆژئاوا، دوای ئەمریکا و کەنەدا)[٥٢] [٥٣] لە سەدەی نۆزدەھەم و دوای جەنگی جیھانی دووەم، ھەروەھا زۆرێک لە جولەکەکانی ئیسپانی زمان لە کۆمەڵگە بچووکەکانی نەوە گۆڕاوەکانی ئەنوسیمەوە سەرچاوە دەگرن ئەوانەی کە باوباپیرانی جوولەکەی سێفاردییە لە مێژە ڕەچەڵەکی جوولەکە و بیروباوەڕەکانیان شاردبووەوە لە ترسی گۆشەگیری لەلایەن ئینکویزیسیۆنی ئیسپانی لە نیمچە دوورگەی ئیبیرییا و ئیبرۆ-ئەمریکا.

ئەمانەش ببینە

[دەستکاری]
  • زمانی ئیسپانی
    • زمانی ھیسپانۆفۆن
    • زمانەکانی ئیسپانیا
    • زمانی ئیسپانی لە ئەمریکا
    • زمانی ئیسپانی لە وویلایەتە یەکگرتوەکان
    • چاڤاکانۆ
  • ئەمریکییەکانی لاتین
    • ئەفرۆ-لاتینی ئەمریکی
    • ئەمریندیاناس
    • ئاسیای ئەمریکای لاتین
    • گەلی کریلۆ
    • مێستیزۆ
    • مولاتۆ
    • سپی پێستەکانی ئەمریکای لاتین
    • ئیسلێنۆ ئەمریکییەکان
    • ڕەشپێستەکانی ئیسپانی و ئەمریکی لاتین
    • سپی پێستەکانی ئیسپانی و ئەمریکی لاتین
    • ئەمریکای ھیسپانیک
    • شوێنەوارە ئیسپانییەکان (خزمەتگوزاری پارکە نیشتمانییەکانی ئەمریکا)
    • پارادۆکسی ھیسپانیک
    • لۆبی کوبا-ئەمریکی
  • لوسیتانییەکان
  • پانھسپانیزم
  • کولتوری ئیسپانیا
  • ئیسپانی فلیپینی
    • چاڤاکانۆ
    • ئیسپانی فلیپینی
    • کاریگەری ئیسپانی لەسەر کولتوری فلیپین
  • ئیمانسیپادۆس
  • فێرناندینۆس
  • ئیبرۆ-ئەمریکا ( نیمچە دوورگەی ئیبیرییا )
  • یەکێتی لاتین

تێبینی

[دەستکاری]
  1. ^ Lopez، Mark Hugo. «Who is Hispanic?». Pew Research Center (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  2. ^ «Hispanidad». www.filosofia.org. لە ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  3. ^ «Archived: 49 CFR Part 26». U.S. Department of Transportation. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە. 'Hispanic Americans,' which includes persons of Mexican, Puerto Rican, Cuban, Dominican, Central or South American, or other Spanish or Portuguese culture or origin, regardless of race;"
  4. ^ «SOP 80 05 3A: Overview of the 8(A) Business Development Program» (PDF). U.S. Small Business Administration. ١١ی نیسانی ٢٠٠٨. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە. SBA has defined 'Hispanic American' as an individual whose ancestry and culture are rooted in South America, Central America, Mexico, Cuba, the Dominican Republic, Puerto Rico, or the Iberian Peninsula, including Spain and Portugal.
  5. ^ ئ ا Harper، Douglas. «Online Etymology Dictionary; Hispanic». لە ١٠ی شوباتی ٢٠٠٩ ھێنراوە. Also: etymology of "Spain", on the same site.
  6. ^ Herbst، Philip (1997). The Color of Words: An Encyclopaedic Dictionary of Ethnic Bias in the United States. Intercultural Press. p. 107. ISBN 978-1-877864-97-1. لە 19 January 2016 ھێنراوە. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  7. ^ «Record No. 7448, Sepulchral inscription». Hispania Epigraphica Online Database. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  8. ^ Dupanloup، Isabelle (24 March 2004). «Estimating the Impact of Prehistoric Admixture on the Genome of Europeans». Molecular Biology and Evolution. 21 (7): 1361–1372. doi:10.1093/molbev/msh135. PMID 15044595. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  9. ^ McDonald، J. D. (2005). «Y Haplogroups of the World» (PDF). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٨ی تەممووزی ٢٠٠٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  10. ^ ئ ا «The World Factbook: Languages». CIA.gov. لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی حوزەیرانی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2007-06-12 suggested (یارمەتی)
  11. ^ ئ ا «The World Factbook: Ethnicity Notes». CIA.gov. لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی حوزەیرانی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2007-06-12 suggested (یارمەتی)
  12. ^ «Europe :: Spain — The World Factbook - Central Intelligence Agency». Cia.gov. لە ١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  13. ^ «Avance del Padrón municipal a 1 de enero de 2009» [The Municipal Register of 1 January 2009] (PDF). Instituto Nacional de Estadística (بە ئیسپانی). ١ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩. لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  14. ^ «The World Factbook: Spain». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  15. ^ ئ ا «The World Factbook: Mexico». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  16. ^ Data Access and Dissemination Systems (DADS). «Language Spoken At Home: 2010 American Community Survey 1-Year Estimates». American FactFinder. لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی شوباتی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  17. ^ «The World Factbook: The United States». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  18. ^ «Belize 2000 Housing and Population Census». Belize Central Statistical Office. 2000. لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2012-06-28 suggested (یارمەتی)
  19. ^ «The World Factbook: Costa Rica». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  20. ^ «The World Factbook: El Salvador». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  21. ^ «The World Factbook: Guatemala». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  22. ^ «The World Factbook: Honduras». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  23. ^ «The World Factbook: Nicaragua». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  24. ^ «The World Factbook: Panama». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  25. ^ «The World Factbook: Argentina». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  26. ^ «The World Factbook: Bolivia». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  27. ^ Lizcano Fernández، Francisco. «Composición Étnica de las Tres Áreas Culturales del Continente Americano al Comienzo del Siglo XXI». Convergencia. 38 (May–August 2005). Centro de Investigación en Ciencias Sociales y Humanidades, Universidad Autónoma del Estado de México. ISSN 1405-1435. لە 19 January 2016 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  28. ^ «Geoportal del DANE - Geovisor CNPV 2018». geoportal.dane.gov.co. لە ٢٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  29. ^ Homburger، Julian R. (2015-12-04). «Genomic Insights into the Ancestry and Demographic History of South America». PLOS Genetics (بە ئینگلیزی). 11 (12): e1005602. doi:10.1371/journal.pgen.1005602. ISSN 1553-7404. PMC 4670080. PMID 26636962.{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: unflagged free DOI (بەستەر)
  30. ^ «The World Factbook: Ecuador». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  31. ^ «The World Factbook: Paraguay». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  32. ^ «Perú: Perfil Sociodemográfico» (PDF). Instituto Nacional de Estadística e Informática. p. 216.
  33. ^ «The World Factbook: Uruguay». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  34. ^ «Atlas Sociodemografico y de la Desigualdad en Uruguay, 2011: Ancestry» (PDF) (بە ئیسپانی). National Institute of Statistics. p. 15. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٩ی شوباتی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە.
  35. ^ «Resultados Básicos Censo 2011» (PDF). Instituto Nacional de Estadística. Caracas. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  36. ^ «The World Factbook: Cuba». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  37. ^ «The World Factbook — Central Intelligence Agency». Cia.gov. لە ٢٣ی ئەیلوولی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  38. ^ «The World Factbook: Puerto Rico». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  39. ^ «The World Factbook: Equatorial Guinea». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  40. ^ «The World Factbook: Chile (includes Easter Island)». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  41. ^ ئ ا «The World Factbook: Copyright notice». CIA.gov. لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی ئایاری ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  42. ^ ئ ا «The World Factbook: Philippines». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  43. ^ De Borja، Marciano R. (2005). Basques in the Philippines. Reno: University of Nevada Press. ISBN 978-0-87417-891-3. OCLC 607715621.
  44. ^ ئ ا «The World Factbook: Guam». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  45. ^ ئ ا «The World Factbook: Federated States of Micronesia». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  46. ^ ئ ا «The World Factbook: Northern Mariana Islands». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  47. ^ ئ ا «The World Factbook: Palau». CIA.gov. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  48. ^ «Christians». Pewresearch.org. ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٢. لە ٢٥ی تەممووزی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
  49. ^ Johnson، Todd M. (November 2017). «Christianity 2018: More African Christians and Counting Martyrs». International Bulletin of Mission Research. 42 (1): 20–28. doi:10.1177/2396939317739833. لە 24 September 2019 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  50. ^ Espinosa، Gastón (January 2003). «Hispanic Churches in American Public Life: Summary of Findings» (PDF). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٦ ھێنراوە.
  51. ^ Espinosa، Gaston (2017). «Latino Muslims in the United States: Reversion, Politics, and Islamidad». Journal of Race, Ethnicity, and Religion. 8. لە 31 July 2017 ھێنراوە. {{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  52. ^ «Annual Assessment: The Situation and Dynamics of the Jewish People» (PDF). The Jewish People Policy Planning Institute. 2015. p. 18. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  53. ^ «Global Jewish Populations». United Jewish Federations. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی ئایاری ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی تەممووزی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  • De la Garza، Rodolfo O. (1996). Ethnic Ironies: Latino Politics in the 1992 Elections. Boulder, Colorado: Westview Press. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی ئابی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی تەممووزی ٢٠٢٣ ھێنراوە. {{cite book}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)
  • Maura، Juan Francisco (2011). «Caballeros y rufianes andantes en la costa atlántica de los Estados Unidos: Lucas Vázquez de Ayllón y Alvar Núñez Cabeza». Revista Canadiense de Estudios Hispánicos. 35 (2): 305–328.
  • Maura، Juan Francisco (2009). «Nuevas aportaciones al estudio de la toponimia ibérica en la América Septentrional en el siglo XVI». Bulletin of Spanish Studies. 86 (5): 577–603. doi:10.1080/14753820902969345.
  • Maura، Juan Francisco (2016). «Sobre el origen hispánico del nombre 'Canadá'» (PDF). Lemir: Revista de literatura medieval y del Renacimiento (20): 17–52.
  • Price، Marie D. (May 2007). «Competing Visions, Shifting Boundaries: The Construction of Latin America as a World Region». Journal of Geography. 106: 113–122. doi:10.1080/00221340701599113.

بەستەری دەرەکی

[دەستکاری]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=ھیسپانیک&oldid=1369695»