گمە
| گمە Gma | |
|---|---|
| گوند | |
  گمە | |
 گمە | |
| پۆتانەکان: 35°00′13.4″N 45°51′49.5″E / 35.003722°N 45.863750°Eپۆتانەکان: 35°00′13.4″N 45°51′49.5″E / 35.003722°N 45.863750°E | |
| وڵات |  کوردستان[١] عێراق |
| پارێزگا | ھەڵەبجە |
| قەزا | قەزای ھەڵەبجە (ناوەند) |
| ناحیە | ناحیەی بەمۆ |
| بەرزایی | ٦٩١ مەتر (٢٬٢٦٧ پێ) |
| زمان و ئایین | |
| • زمان | کوردی (سۆرانی) |
| • ئایین | سوننی شافعی |
گمە گوندێکە، کەوتووەتە ناحیەی بەمۆ، قەزای ھەڵەبجە (ناوەند)، پارێزگای ھەڵەبجە، باشووری کوردستان.[٢][٣]
گوندی گمە یەکێکە لەگوندەکانی ناوچەی تاوگۆزی دەکەوێتە سنووری ناحیەی بەمۆ، ھاوسنوورە لەگەڵ کوردستانی رۆژھەڵات دانیشتووانەکەی بە ئاژەڵداری و کشتوکاڵ و کاری سنوورەوە خەریکن.[٤]
جوگرافیا[دەستکاری]
گمە لە باکوور ھاوسنوورە لەگەڵ گوندی کانی ژەنان و لە باشوور لەگەڵ گوندی پشتە و لە ڕۆژھەڵات لەگەڵ گوندی گەزنە، سەلاسی باوەجانی لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان لە ڕۆژاوا لەگەڵ گوندی قەڵپ.[٥][٦][٧]
مێژوو[دەستکاری]
گوندی گمە یەکێکە لە گوندەکانی ناوچەی تاوگۆزی، لەڕووی کارگێڕیەوە سەر بە ناحیەی بەمۆیە لە پارێزگای ھەڵەبجە و ھاوسنوورە لەگەڵ کۆماری ئیسلامی ئێران. گوندی گمە ھەر لەسەردەمانی زووە ئاوەدان بووە، ھەروەھا لە سەردەمی شۆڕشەکانی کوردا، ھەمیشە شوێنی حەوانەوەی ھێزی پێشمەرگە بووە، بۆیە بە بەردەوامی لەلایەن ھێزەکانی ڕژێمەوە خەڵکەکەی ڕوبەڕوی گرتن و لێدان و مەرگ بونەتەوە، ھەر بۆیە لە ساڵی (١٩٧٨) لە لایەن ڕژێمی بەعسەوە گوندەکە وێرانکراوە و دانیشتووانەکەی ڕاگوێزراوە بۆ ناحیەی زەڕایەن. لەدوای ڕاپەڕینە مەزنەکەی بەھاری (١٩٩١)ەوە جارێکی تر ئاوەدان کراوەتەوە ئێستاش ژمارەیەک خێزان تێیدا نیشتەجێیە و دانیشتووانەکەی بە کشتوکاڵ و ئاژەڵداری و کاری سنورەوە خەریکن. لەئێستادا لە گوندی گمە مزگەوت و قوتابخانەی تێدایە، ھەروەھا کارەبای نیشتیمانی گەیشتووەتە گوندەکە، بەڵام ڕێگاوبانەکەی وەکو پێویست نییە ھەرچەندە تائێستا چەندجارێک لەسەر ئەرکی خەڵکی گوندەکە ڕێگاکە چاککراوەتەوە.
پێشانگا[دەستکاری]
- سروشتی گوندی گمە لە بەهاردا
ئەمانەش ببینە[دەستکاری]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ Kurdistan Regional Government. KRG.
- ^ د. عەبدوڵڵا غەفوور. پێڕستی گوندەکانی باشوور (کوردی).
- ^ http://kurdipedia.org/?q=20150921014425127062&lng=3
- ^ بیرخستنەوەی واڵا (یارمەتی)
- ^ http://wikimapia.org/
- ^ http://www.krso.net/
- ^ جەمیل ڕۆژبەیانی. ووڵاتەکەت بناسە (کوردی).
- ^ https://books.google.iq/books?
