بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ڕەخنە لە ئیسلام

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە ڕەخنەگرتن لە ئیسلامەوە ڕەوانە کراوە)

ڕەخنەگرتن لە ئیسلام بە شێوەیەکی بەرفراوان بە ڕەخنە لە ئایینی ئیسلامی لە بیروباوەڕ و بنەما و/یان ھەر بیرۆکەیەکی تر کە دەگەڕێتەوە بۆ ئیسلام پێناسە دەکرێت.

ڕەخنە لە ئیسلام لە قۆناغەکانی دروستبوونی ئیسلامەوە بوونی ھەبووە. ناڕەزایی نووسراوی سەرەتایی لەلایەن مەسیحییەکان و جولەکەکانەوە و ھەروەھا لە ھەندێک لە موسڵمانانی پێشووی وەک ئیبن ئەلڕاوەندییەوە ھاتووە.[١] دواتر جیھانی موسڵمانان خۆی ڕەخنەی لێ گیرا.[٢][٣][٤] ڕەخنەکانی ڕۆژاوا لە ئیسلام دوای ھێرشەکانی ١١ی ئەیلوول و ڕووداوە تیرۆریستییەکانی دیکە زیاتر بوون.[٥][٦]

بابەتەکانی ڕەخنە بریتین لە ئەخلاقی ژیانی محەممەد، دامەزرێنەری ئیسلام، لە ھەردوو ژیانی گشتی و کەسیدا.[٤][٧] ھەروەھا پرسەکانی پەیوەست بە دروستی و ئەخلاقی کتێبە پیرۆزەکانی ئیسلام، واتە قورئان و فەرموودەکان، لەلایەن ڕەخنەگرانەوە باس دەکرێن.[٨] ھەروەھا ئیسلام وەک جۆرێک لە ئیمپریالیزمی عەرەبی تەماشا کراوە و لەلایەن کەسایەتییەکانی ئەفریقا و ھیندستانەوە ڕەخنەی لێ گیراوە بەھۆی لەناوبردنی کولتوورە ڕەسەنەکان.[٩] ھەروەھا ڕووانینی ئیسلام بۆ پرسی کۆیلایەتی ڕەخنەی لێگیراوە،[١٠] کە بووە ھۆی ئەوەی بازرگانانی موسڵمان ١٧ ملیۆن کۆیلە ھەناردە بکەن بۆ کەنارەکانی زەریای ھیندی و ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا.[١١][١٢] مەزھەبی شافیعی ڕەخنەی زۆری لێ گیراوە بەھۆی بانگەشەکردن بۆ خەتەنەکردنی مێینە و ناساندنی ئەم کارە بە باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا، کە پێشتر بوونی نەبووە. [١٣] [١٤] [١٥][١٦][١٧] لەم دواییانەدا، بیروباوەڕە ئیسلامییەکان سەبارەت بە بنەچەی مرۆڤ, قەدەری پێشوەختە، بوونی خودا و سروشتی، ڕەخنەیان لێ گیراوە بەھۆی ناتەبایییەکانی لەگەڵ فەلسەفە و زانست.[١٨][١٩]

ڕەخنەیەکی دیکە لەسەر پرسی مافەکانی مرۆڤ لە جیھانی ئیسلامیدا، چ لە ڕووی مێژوویییەوە و چ لە نەتەوە ئیسلامییە مۆدێرنەکاندا، لەوانەش مامەڵەکردن لەگەڵ ژنان، کەسانی ھاوڕەگەزخواز، و کەمینە ئایینی و نەتەوەیییەکان، وەک لە یاسا و پراکتیکی ئیسلامیدا دەردەکەوێت. تا ساڵی ٢٠١٤ نزیکەی چارەکێکی وڵات و ناوچەکانی جیھان (٢٦٪)یاسا یان سیاسەتی دژە کوفر و (١٣٪)یان ھەبووە.[٢٠] لە ساڵی ٢٠١٧دا، ١٣ نەتەوە کە ھەموویان نەتەوەی زۆرینەی موسڵمان بوون، سزای لەسێدارەدانیان جێبەجێ کردووە بەھۆی لادان یان کوفر.[٢١][٢٢] لە دوای ڕەوتی فرە کولتوری ئەم دوایییە، کاریگەری ئیسلام لەسەر بە ئیسلامبوونی وڵاتی میوانداردا ڕەخنەی لێ گیراوە.[٢٣] ھەروەھا لە وڵاتانی دیکەدا کە موسڵمانان کەمینەیەکی بەرچاون، وەک چین، ھیندستان[٢٤][٢٥] و ڕووسیا، مشتوومڕەکانی بە ئیسلامبوون خراونەتەڕوو.[٢٦][٢٧]

مێژوو

[دەستکاری]

سەرەتای ئیسلام

[دەستکاری]
یوحەنای دیمەشق ڕاھیب و پەرستیارێکی سوری، ئایکۆنی سەدەی نۆزدەھەمی عەرەبی

سەرەتاییترین ڕەخنە نووسراوەکانی ئیسلام کە لە ئێستادا بەردەست بێت، لە نووسینەکانی مەسیحییەکاندا دەبینرێن کە کەوتوونەتە ژێر دەسەڵاتی سەرەتایی خەلافەتی ئیسلامییەوە. یەکێک لەو مەسیحیانە یوحەننای دیمەشق بوو (نزیکەی ٦٧٦–٧٤٨ ز)، کە ئاشنای ئیسلام و زمانی عەرەبی بوو. بەشی دووەمی کتێبەکەی بە ناوی کانیاوی حیکمەت بە ناوی «سەبارەت بە بیدعەی ئایینی» زنجیرەیەک گفتوگۆی نێوان مەسیحییەکان و موسڵمانان دەخاتە ڕوو. یوحەننا ئیدیعای کرد کە ڕاھیبێکی ئاریایی (کە نەیدەزانی باھیرە) کاریگەری لەسەر محەممەد ھەبووە و عەقیدەکانی ئیسلامی وەک شتێکی زیاتر لە چەقۆکێشێک سەیر دەکرد کە لە کتێبی پیرۆزەوە کۆکراونەتەوە.[٢٨] یۆحەنا لە نووسینێکدا لەسەر ئیدیعای ئیسلام بۆ ڕەچەڵەکی ئیبراھیمی، ڕوونیکردەوە کە عەرەبەکان پێیان دەگوترا " ساراسین " (بە یۆنانی Σαρακενοί، ساراکێنۆی) چونکە "بەتاڵ" (κενός، kenos، بە یۆنانی) "لە سارا ". ئەوان پێیان دەگوترا " ھاگارنێس " چونکە "نەوەی کۆیلە کچە ھاجەر " بوون.[٢٩] لە قۆناغی سەرەتای فۆرماتیڤدا، ڕەخنە لەسەر ئیسلام بە گشتی شاراوە بوو، چونکە بە ئاشکرا لێپرسینەوە لە محمد یان قورئان نەک تەنھا بۆ ڕەخنەگر بەڵکو بۆ ھەموو کۆمەڵگەی ڕەخنەگر سزای ھەبوو. بۆ نموونە جوولەکەکان بە نەریتی زارەکی ڕەخنەیان لە محەممەد گواستەوە. ھەرچەندە پشتڕاستکردنەوەی نەریتە زارەکییەکان قورسە، بەڵام دەکرا ھەندێک چیرۆک و لێدوان لەبارەی کۆمەڵگە سەربەخۆکانەوە بدۆزرێتەوە. بەپێی یەکێک لە گێڕانەوەکان، ھەندێک لە جوولەکەکان پەیامی شاراوەیان لە قورئاندا داناوە، وەک موقەتاعەت (نامە نھێنییەکان)، کە گوایە ئاماژەیە بۆ ھەندێک بەش لە تەناخ سەبارەت بە زاراوەیەکی عیبری کە ئاماژەیە بۆ پێغەمبەرێکی ساختە.[٣٠]

ڕەخنەگرانی دیکەی بەرچاوی سەرەتایی ئیسلام بریتی بوون لە:

سەدەی ناوەڕاست

[دەستکاری]

جیھانی ئیسلامی لە سەدەی ناوەڕاست

[دەستکاری]
ڕەخنەگری ئیسلامی سەدەی دەیەم و یازدەھەم، شاعیری نابینا ئەلمەعری

لە سەدەکانی سەرەتای خەلافەتی ئیسلامیدا، یاسای ئیسلامی ڕێگەی بە ھاووڵاتیان دەدا بە ئازادی بۆچوونەکانیان دەرببڕن، لەوانەش ڕەخنە لە ئیسلام و دەسەڵاتدارانی ئایینی، بەبێ ترس لە سزا و گرتن.[٣٧][٣٨] بەم پێیە چەندین ڕەخنەگر و گوماناوی بەرچاو لە ئیسلامدا ھەبوون کە لە ناو خودی جیھانی ئیسلامییەوە سەریان ھەڵداوە. یەکێک لە ڕەخنەگرانی دیار، کە لە سەدەی دەیەم و یازدەھەمدا لە سوریا دەژیا، شاعیری کوێر ئەبووعەلا مەعەری بوو. ئەو بە شیعرێک ناسرا کە کاریگەری «ڕەشبینییەکی گشتگیر»ی لەسەر بوو. بە گشتی ئایینەکانی بە «گژوگیا زیانبەخش» ناوزەد کردووە و دەڵێت ئیسلام قۆرخکاری لەسەر حەقیقەت نییە. ئەو سووکایەتییەکی تایبەتی بە زانایان ھەبووە.

لە ساڵی ١٢٨٠، فەیلەسوفی جوولەکە ئیبن کامونا لە کتێبی تاقیکردنەوەی سێ باوەڕەکەدا ڕەخنەی لە ئیسلام گرت. ئەو ھۆکاری ئەوە بوو کە شەریعەت لەگەڵ بنەماکانی دادپەروەریدا ناگونجێت و ئەمەش چەمکی محەممەد مرۆڤی کامڵ بوون دەخاتە ژێر پرسیارەوە: «ھیچ بەڵگەیەک نییە کە محەمەد گەیشتووەتە کامڵبوون و توانای کامڵکردنی ئەوانی دیکە وەک ئەوەی بانگەشەی بۆ دەکرێت».[٣٩][٤٠] بەم شێوەیە فەیلەسوف ئیدیعای کرد کە مرۆڤەکان لە پاڵنەرێکی شارەوەوە موسڵمان بوون

مەسیحییەتی سەدەی ناوەڕاست

[دەستکاری]

سەرەتای ڕەخنەکانی ئەم سەردەمە لەلایەن نووسەرانی مەسیحییەوە دەستیپێکرد، کە زۆرێکیان ئیسلامیان وەک بیدعەیەکی مەسیحی یان جۆرێک لە بتپەرستی سەیر دەکرد و زۆرجار بە ھەڕەشەیەکی گەورە وەسفیان کردووە.[٤١] گەشبینی ڕزگاری ئیسلامی و جەستەییبوونی لەلایەن نووسەرانی مەسیحییەوە ڕەخنەی لێگیرا. وەسفە ھەستیارەکانی ئیسلام بۆ بەھەشت وای کرد زۆرێک لە مەسیحییەکان بگەنە ئەو ئەنجامەی کە ئیسلام ئایینێکی ڕۆحی نییە، بەڵکو ئایینێکی ماددییە. ھەرچەندە چێژی ھەستیاری لە ئایینی مەسیحی سەرەتاییشدا ھەبووە، وەک لە نووسینەکانی ئیرێنیئوسدا دەبینرێت، بەڵام دواتر ڕووانینەکانی ئابین بووە ھۆی ڕەتکردنەوەی بەرفراوانی چێژی جەستەیی لە ھەردوو ژیانی ئێستا و ژیانی دوای مردن. عەلی کوڕی سەھل ڕەبان ئەلتەباری بەرگری لە وەسفی قورئان بۆ بەھەشت کرد و جەختی لەوە کردەوە کە کتێبی پیرۆز ئاماژە بەو جۆرە بیرۆکانەش دەکات، وەک خواردنەوەی شەراب لە ئینجیلی مەتادا.[٤٢]

دانتێ نیشان دراوە کە کۆپییەکی کۆمیدیای یەزدانیی بەدەستەوەیە، لە تەنیشت دەرگای چوونە ژوورەوەی دۆزەخ، حەوت تەراسەکەی چیای پورگاتۆری و شاری فلۆرانس، لەگەڵ گۆیەکانی بەھەشت لە سەرەوە.

ناوزڕاندنی وێنەیی پەیامبەری ئیسلام کە لە وێناکردنی سەرەتای سەدەی حەوتەمی کەنیسەی بیزەنتین دەستیپێکرد،[٤٣] سەرەتا لە شیعری داستانی سەدەی ١٤ی کۆمیدیای ئیلاھی لە نووسینی دانتێ ئەلگیێری دەرکەوت.[٤٤] لێرەدا محەممەد لە بازنەی ھەشتەمی دۆزەخدا دەردەکەوێت، لەگەڵ عەلی. لێرەدا دانتێ بە گشتی لۆمەی ئیسلام ناکات، بەڵکوو محەممەد تۆمەتبار دەکات بە جیابوونەوە، بە دامەزراندنی ئایینێکی تر دوای ئایینی مەسیحی.[٤٤] ھەندێک لە نووسەرانی سەدەی ناوەڕاستی کەنیسەکان محەممەدیان وەک بووکەڵەی شەیتان نیشان دا، کە بۆ دژایەتی مەسیح ھاتبێت.[٤] نامیلکەی ژیاننامەیی محەممەد بە لاتینی کە لە ژێر ناوی (Tultusceptru de libro domni Metobii) بڵاوکراوەتەوە، دەستنووسێکی ئەندەلوسییە و مێژووەکەی نادیارە، نیشان دەدات کە چۆن محەممەد (لە کتێبەکە ناوی محەممەد بە ئۆزیم ھاتووە، لە ھاشمەوە) لەلایەن شەیتانەوە فێڵی لێکرا و خیانەتی لە پەیامی پاکی خودا کردووە. چیرۆکەکە باس لەوە دەکات کە خودا خەمی چارەنووسی ڕۆحی عەرەبەکانی بووە و ویستویەتی لادانەکەیان لە باوەڕ بۆ ڕاست بکاتەوە. پاشان فریشتەیەک دەنێرێت بۆ ئۆسیۆس کە فەرمانی پێدەکات بانگەواز بۆ عەرەبەکان بکات؛ بەڵام ئۆسیۆس نەخۆشە و فەرمان بە شوێنکەوتووێکی گەنج دەکات بە ناوی ئۆزیم کە لەبری ئەوە فەرمانەکانی فریشتەکە جێبەجێ بکات. ئۆزیم دەست دەکات بە جێبەجێکردنی فەرمانەکانی، بەڵام لە ڕێگادا لەلایەن فریشتەیەکی خراپەوە دەوەستێت. ئۆزیمی نەزان پێی وایە ھەمان ئەو فریشتەیە کە پێشتر لەگەڵ ئۆسیۆس قسەی کردووە. فریشتە خراپەکە دەستکاری و گەندەڵی ئەو پەیامە ڕەسەنە دەکات کە لەلایەن ئۆسیۆسەوە بە ئۆزیم دراوە، و ناوی ئۆزیم بە محەممەد دەگۆڕێت. لەمەوە بنەما ھەڵەکانی ئیسلام بەدوای خۆیدا دێت، بەپێی ئەو نامیلکەیە.[٤٥] بەپێی دەروێشەکە بێدە محەممەد لە سەرەتای ژیان ١٦:١٢ پێشبینی کراوە، کە ئیسماعیل بە «پیاوێکی کێوی» وەسف دەکات کە «دەستی دژی ھەموو پیاوێک دەبێت».

لە ساڵی ١٣٩١دا پێدەچێت گفتوگۆیەک لە نێوان ئیمپراتۆری بیزەنتین مانوێلی دووەم و زانایەکی فارسیدا ڕوویدابێت کە تێیدا ئیمپراتۆر ڕای گەیاندووە:

تەنھا ئەوەم پیشان بدە کە محەممەد چی ھێناوە کە تازە بووبێت و لەوێ شتەکان تەنھا خراپە و نامرۆڤانە دەبینیتەوە، وەک فەرمانەکەی ئەو بۆ بڵاوکردنەوەی ئایینەکەی بە شمشێر. خودا بە خوێن ڕشتن دڵخۆش نییە – و مامەڵە نەکردن بە شێوەیەکی مەنتقی پێچەوانەی سروشتی خودایە. ئیمان لە ڕۆحەوە لەدایک دەبێت نەک لە جەستە. ھەرکەسێک کەسێک بەرەو ئیمان ببات پێویستی بە توانای قسەکردنی باش و عەقڵکردنی دروست ھەیە، بەبێ توندوتیژی و ھەڕەشە… بۆ قەناعەتپێکردنی ڕۆحێکی عەقڵانی، مرۆڤ پێویستی بە قۆڵێکی بەھێز نییە، یان چەکێکی بەھیچ جۆرێک، یان ھەر ئامرازێکی تری ھەڕەشەکردن بۆ کوشتن.[٤٦]

لە بەرامبەردا پۆڵسی ئۆرتۆدۆکسی یۆنانی، پاولی ئەنتیۆک محەممەدی وەک پێغەمبەر قبوڵ کردووە، بەڵام نەک ئەوەی کە ئەرکەکەی گشتگیر بووبێت بۆ گشت جیھان. بەو پێیەی یاسای مەسیح لە شەریعەتی ئیسلام باڵاترە، محەممەد تەنھا فەرمانی بۆ عەرەبەکان کراوە، بەوەی پێشتر پێغەمبەریان بۆ نەچوو بوو.[٤٧] دێنیس کارتۆزی دوو وتاری نووسی بۆ ڕەتکردنەوەی ئیسلام، ئەمەش لەسەر داوای فەیلەسووف و کاتۆلیکی ئەڵمانی نیکۆلاسی کوزا بوو.[٤٨]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ De Haeresibus by John of Damascus. See Migne. Patrologia Graeca, vol. 94, 1864, cols 763–73. An English translation by the Reverend John W Voorhis appeared in The Moslem World for October 1954, pp. 392–98.
  2. ^ Warraq، Ibn (٢٠٠٣). Leaving Islam: Apostates Speak Out. Prometheus Books. لاپەڕە ٦٧. ژپنک ١-٥٩١٠٢-٠٦٨-٩.
  3. ^ Ibn Kammuna, Examination of the Three Faiths, trans. Moshe Perlmann (Berkeley and Los Angeles, 1971), pp. 148–49
  4. ^ ئ ا ب Mohammed and Mohammedanism, by Gabriel Oussani, Catholic Encyclopedia. Retrieved 16 April 2006.
  5. ^ Akyol، Mustafa (١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥). «Islam's Problem With Blasphemy». The New York Times. لە ١٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  6. ^ Friedmann، Yohanan (٢٠٠٣). Tolerance and Coercion in Islam: Interfaith Relations in the Muslim Tradition. Cambridge University Press. لاپەڕە ١٨, ٣٥. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢١-٠٢٦٩٩-٤.
  7. ^ Ibn Warraq, The Quest for Historical Muhammad (Amherst, Mass. :Prometheus, 2000), 103.
  8. ^ Bible in Mohammedian Literature., by Kaufmann Kohler Duncan B. McDonald, Jewish Encyclopedia. Retrieved 22 April 2006.
  9. ^ Karsh، Ephraim (٢٠٠٧). Islamic Imperialism: A History. Yale University Press. ژپنک ٩٧٨٠٣٠٠١٩٨١٧١.
  10. ^ Brunschvig. 'Abd; Encyclopedia of Islam
  11. ^ Focus on the slave trade, in BBC News.
  12. ^ The persistence of history, in The Economist
  13. ^ Rispler-Chaim 1993.
  14. ^ Roald 2003.
  15. ^ Asmani & Abdi 2008.
  16. ^ Feillard، Andree؛ Morcoes، Lies (١٩٩٨). «Female Circumcision in Indonesia: To Islamize in Ceremony or Secrecy». Archipel. ٥٦: ٣٣٧–٣٦٧. doi:١٠.٣٤٠٦/arch.١٩٩٨.٣٤٩٥.
  17. ^ Ali, Kecia (2006). Sexual Ethics And Islam: Feminist Reflections on Qur'an, Hadith, and Jurisprudence. Oxford: Oneworld Publications, p. 100.
  18. ^ Fitzgerald، Timothy (٢٠٠٠). The Ideology of Religious Studies. New York: Oxford University Press (لە 2003 بڵاو کراوەتەوە). لاپەڕە ٢٣٥. ژپنک ٩٧٨٠١٩٥٣٤٧١٥٩. لە ٣٠ی نیسانی ٢٠١٩ ھێنراوە. [...] this book consists mainly of a critique of the concept of religion [...].
  19. ^ Ruthven، Malise. «Voltaire's Fanaticism, or Mahomet the Prophet:A New Translation; Preface: Voltaire and Islam». لە ١٢ی ئابی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  20. ^ Which countries still outlaw apostasy and blasphemy?, Pew Research Center, 29 July 2016.
  21. ^ Doré، Louis (ئایاری ٢٠١٧). «The countries where apostasy is punishable by death». The Independent. لە ١٥ی ئازاری ٢٠١٨ ھێنراوە.
  22. ^ «Saudi Arabia». لە ڕەسەنەکە لە ٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٦ ھێنراوە.
  23. ^ Tariq Modood (٦ی نیسانی ٢٠٠٦). Multiculturalism, Muslims and Citizenship: A European Approach (چاپی 1st). Routledge. لاپەڕە ٢٩. ژپنک ٩٧٨-٠-٤١٥-٣٥٥١٥-٥.
  24. ^ "Indian Nepalis: Issues and Perspectives", pp. 355–56, Tanka Bahadur Subba, Concept Publishing Company, 2009, 9788180694462
  25. ^ «Illegal immigration from Bangladesh has turned Assam explosive». Niticentral. ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢. لە ڕەسەنەکە لە ١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  26. ^ «Tatarstan: The Battle over Islam in Russia's Heartland». ٢٠١٣. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی ئازاری ٢٠١٤ ھێنراوە.
  27. ^ Russia and Islam: State, Society and Radicalism. Taylor & Francis. ٢٠١٠. لاپەڕە ٩٤.
  28. ^ «St. John of Damascus's Critique of Islam». Writings by St John of Damascus. The Fathers of the Church. Vol. ٣٧. Washington, DC: Catholic University of America Press. ١٩٥٨. لاپەڕە ١٥٣–١٦٠. لە ٨ی تەممووزی ٢٠١٩ ھێنراوە.
  29. ^ John McManners, The Oxford History of Christianity, Oxford University Press, p. 185
  30. ^ Firestone، Reuven (٢٠١٩). «Muhammad, the Jews, and the Composition of the Qur'an: Sacred History and Counter-History». Religions. ١٠: ٦٣. doi:١٠.٣٣٩٠/rel١٠٠١٠٠٦٣.
  31. ^ ئ ا Hecht، Jennifer Michael (٢٠٠٣). Doubt: A History: The Great Doubters and Their Legacy of Innovation from Socrates and Jesus to Thomas Jefferson and Emily Dickinson. Harper San Francisco. ژپنک ٠-٠٦-٠٠٩٧٩٥-٧.
  32. ^ Reynold Alleyne Nicholson, 1962, A Literary History of the Arabs, p. 319.
  33. ^ «Abu-L-Ala al-Maarri Facts». biography.yourdictionary.com. لە ١٣ی تەممووزی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  34. ^ «When Islamic atheism thrived | Amira Nowaira». the Guardian. ١٠ی ئایاری ٢٠١٠.
  35. ^ Adamson، Peter (١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١). Zalta، Edward N. (ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University – لەڕێگەی Stanford Encyclopedia of Philosophy.
  36. ^ «Is Islam Hostile to Science?». Adventure. ٢٨ی شوباتی ٢٠١٥.
  37. ^ Boisard، Marcel A. «On the Probable Influence of Islam on Western Public and International Law». International Journal of Middle East Studies. ١١ (4).
  38. ^ Ronald Bontekoe، Mariėtta Tigranovna Stepaniants (١٩٩٧). Justice and Democracy. University of Hawaii Press. لاپەڕە ٢٥١. ژپنک ٠-٨٢٤٨-١٩٢٦-٨.
  39. ^ Ibn Warraq.
  40. ^ Norman A. Stillman.
  41. ^ Erwin Fahlbusch (١٩٩٩). The Encyclopedia of Christianity, Volume 2. Wm. B. Eerdmans Publishing. ژپنک ٩٧٨٩٠٠٤١١٦٩٥٥.
  42. ^ Christian Lange Paradise and Hell in Islamic Traditions Cambridge University Press, 2015 ISBN 9780521506373 pp. 18–20
  43. ^ Minou Reeves, P. J. Stewart Muhammad in Europe: A Thousand Years of Western Myth-Making NYU Press, 2003 ISBN 9780814775646 p. 93–96
  44. ^ ئ ا G. Stone Dante's Pluralism and the Islamic Philosophy of Religion Springer, 12 May 2006 ISBN 9781403983091 p. 132
  45. ^ J. Tolan, Medieval Christian Perceptions of Islam (1996) pp. 100–01
  46. ^ Dialogue 7 of Twenty-six Dialogues with a Persian (1399), for the Greek text see Trapp, E. , ed. 1966. Manuel II. Palaiologos: Dialoge mit einem "Perser." Wiener Byzantinische Studien 2. Vienna, for a Greek text with accompanying French translation see Th. Khoury "Manuel II Paléologue, Entretiens avec un Musulman. 7e Controverse", Sources Chrétiennes n. 115, Paris 1966, for an English translation see Manuel Paleologus, Dialogues with a Learned Moslem. Dialogue 7 (2009), chapters 1–18 (of 37), translated by Roger Pearse available at the Christian Classics Ethereal Library here, at The Tertullian Project here, and also here. A somewhat more complete translation into French is found here 2016-03-03 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە.
  47. ^ Hugh Goddard A History of Christian-Muslim Relations New Amsterdam Books, 5 September 2000 ISBN 9781461636212 p. 65.
  48. ^ both in vol. 36 of the Tournai edition, pp. 231–42 and 443–500.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە ڕەخنە لە ئیسلام تێدایە.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=ڕەخنە_لە_ئیسلام&oldid=1444613»