وڵاتانی ئەندامی ناتۆ

ناتۆ یان ڕێکخراوەی پەیمانی ئاتلانتیکی باکوور ھاوپەیمانییەکی نێودەوڵەتییە کە لە ٣٢ وڵاتی ئەندامی کیشوەرەکانی ئەمریکای باکوور و ئەورووپا ئاسیا پێک ھاتووە. لە ٤ی نیسانی ١٩٤٩ بە واژووکردنی پەیمانێک کە لە ئاتلانتیکی باکوور دامەزرا. لە ماددەی پێنجی پەیماننامەکەدا ھاتووە کە ئەگەر ھێرشێکی چەکداری بەرامبەر ھەر یەکێک لە دەوڵەتە ئەندامەکان بکرێت، ئەوا ھێرشە دژی ھەموو ئەندامەکان و ئەندامانەکانی تریش یارمەتی ئەو ئەندامە دەکەن کە ھێرشی کراوەتە سەر لەگەڵ ھێزی چەکداری پێویست.^[١]

لە ٣٢ وڵاتە ئەندامەکان، دووانیان دەکەونە ئەمریکای باکوور (کەنەدا و ویلایەتە یەکگرتووەکان)، ٣٠ وڵاتەکەی تر دەکەونە ئەورووپا. تورکیا وڵاتێکی ئەندامی ناتۆیە، کە دەکەوێتە ئەورووپا و ئاسیا. ھەر یەک لە ئەندامەکان ھێزی سەربازییان ھەیە جگە لە ئایسلەند، کە سوپایەکی ئاسایی نییە بەڵام پاسەوانی کەناری ھەیە و یەکەیەکی بچووکی پسپۆڕی شارستانی ھەیە بۆ کرداری سەربازی ناتۆ. سێ لە ئەندامانی ناتۆ بریتین لە دەوڵەتانی خاوەن چەکی ئەتۆمی، ئەمانیش: فەڕەنسا، شانشینی یەکگرتوو و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا. ناتۆ ١٢ وڵاتی ئەندامی بنچینەیی ھەیە و لە ١٨ی شوباتی ١٩٥٢ ھەتا ٨ی ئایاری ١٩٥٥ سێ نەتەوەی تریش بوون بە ئەندام و چوارەمی لە ٣٠ی ئایاری ١٩٨٢ بوو بە ئەندام. دوای کۆتاییی شەڕی سارد، لە ١٢ی ئازاری ١٩٩٩ ھەتا ٢٧ی ئازاری ٢٠٢٠ ناتۆ ١٤ ئەندامی دیکەی پێوە زیاد بوو، کە ١٠ دانەیان ئەندامی پێشووی پەیمانی وارسۆ بوون و چواریش سەر بە کۆماری پێشووی یووگۆسلاڤیا بوون.

دامەزراندن لەگەڵ گۆڕانکارییەکان لە ئەندام بوون

لە ساڵی ١٩٤٩ لە کۆی گشتی ٣١ ئەندام، ناتۆ نۆ جاری تری بە ئەندام بوونی وڵاتانی نوێی زیادکردووە لە وەتەی دامەزرانەوە. دوازدە وڵات بەشدارییان لە دامەزراندنی ناتۆدا کرد: بەلجیکا، کەنەدا، دانیمارک، فەڕەنسا، ئایسلەند، ئیتالیا، لوکسەمبورگ، ھۆلەند، نەرویژ، پورتوگال، شانشینی یەکگرتوو و ویلایەتە یەکگرتووەکان. لە ساڵی ١٩٥٢، یۆنان و تورکیا بوون بە ئەندامی ھاوپەیمانەکە، دواتر ئەڵمانیای ڕۆژاوا لە ١٩٥٥ و ئیسپانیا لە ١٩٨٢ بەشداریی ناتۆیان کرد. لە ساڵی ١٩٩٠ لەگەڵ یەکگرتنەوەی ئەڵمانیا، ناتۆ گەشەی سەندووە کە وڵاتی پێشووی ئەڵمانیای ڕۆژھەڵاتیش بگرێتەوە. لە نێوان ساڵانی ١٩٩٤ و ١٩٩٧دا، دامەزراندنی کۆڕبەندی فراوانترکردنی ھاوکاریی ھەرێمەکانی نێوان ناتۆ و دراوسێکانی، لەوانەش ھاوبەش بوون بۆ سەقامگیرکردنی ئاشتی، دەستپێشخەری گفتوگۆکردنی ناوبژێوی لەگەڵ ئەنجومەنی ھاوبەشی یۆرۆی ئاتلانتیک. لە ساڵی ١٩٩٧دا سێ وڵاتی پێشووی پەیمانی ڤێرسای کە بریتین لە: مەجارستان، کۆماری چیک و پۆڵەندا بانگھێشت کران بۆ ئەوەی بچنە ناو ناتۆوە. لە ساڵی ١٩٩٩دا، لە مانگی ئایاری ٢٠٠٠ بۆ چوارەمین جاری گەورەکردنی، کۆمەڵەی ڤیلنیوس لە بەلجیکا و حەوت وڵاتانی ڕۆژھەڵاتی ئەورووپا لە نەخشە دانران بۆ ھاوکاریی کردن بۆ بە ئەندام بوونی زۆرتر بۆ ناو ناتۆ. لە ساڵی ٢٠٠٤ بۆ پێنجەمین جاری گەورەبوونی ناتۆ، حەوت لەو وڵاتانە بوون بە ئەندام. لە ساڵی ٢٠٠٩ بۆ شەشەمین جاری گەورەبوون، ویلایەتەکانی ئەدریاتیک، ئەلبانیا و کرواتیا بوون بە ئەندام، ھەروەھا مۆنتینیگرۆ لە ساڵی ٢٠١٧ و مەقدوونیای باکوور لە ٢٠٢٠ و فینلاند لە ٢٠٢٣ و سوێد لە ٢٠٢٤ بوون بە ئەندام.

وڵاتانی ئەندام

وڵاتی ئەندام	پایتەخت	ڕێکەوتی ئەندام بوون^[٢]	ژمارەی دانیشتوان^[ئ]	ڕووبەر^[٤]
ئەلبانیا	تیرانا	١ی نیسانی ٢٠٠٩	٢٬٨٢١٬٩٧٧	00028748 !28,748 km² (11,100 sq mi)
بەلجیکا	بروکسێل	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	١١٬٧٢٠٬٧١٦	00030528 !30,528 km² (11,787 sq mi)
بولگاریا	سۆفیا	٢٩ی ئازاری ٢٠٠٤	٦٬٩٦٦٬٨٩٩	00110879 !110,879 km² (42,811 sq mi)
کەنەدا	ئۆتاوا	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٣٨٬٤٣٦٬٤٤٧	3855100 !9,984,670 km² (3,855,103 sq mi)
کرواتیا	زاگرێب	١ی نیسانی ٢٠٠٩	٤٬٢٢٧٬٧٤٦	00056594 !56,594 km² (21,851 sq mi)
کۆماری چیک	پراگ	١٢ی ئازاری ١٩٩٩	١٠٬٧٠٢٬٤٩٨	00078867 !78,867 km² (30,451 sq mi)
دانیمارک	کۆپنھاگن	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٥٬٨٦٩٬٤١٠	00043094 !2,210,000 km² (853,286 sq mi)
ئیستۆنیا	تاڵین	٢٩ی ئازاری ٢٠٠٤	١٬٢٢٨٬٦٢٤	00045228 !45,228 km² (17,463 sq mi)
فینلاند	ھێلسینکی	٤ی نیسانی ٢٠٢٣	٥,٥٦٦,٠٠٠	00338455 !338,455 km² (130,678 sq mi)	1.5	269,751,000,000
فەڕەنسا	پاریس	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٦٧٬٨٤٨٬١٥٦	00643427 !643,427 km² (248,429 sq mi)
ئەڵمانیا^[ا]	بەرلین	٨ی ئایاری ١٩٥٥	٨٣٬١٢٩٬٢٨٥	00357022 !357,022 km² (137,847 sq mi)
یۆنان	دەتینا	١٨ی شوباتی ١٩٥٢	١٠٬٦٠٧٬٠٥١	00131957 !131,957 km² (50,949 sq mi)
مەجارستان	بووداپێست	١٢ی ئازاری ١٩٩٩	٩٬٧٧١٬٨٢٧	00093028 !93,028 km² (35,918 sq mi)
ئایسلەند	ڕێکیاڤیک	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٣٥٠٬٧٣٤	00103000 !103,000 km² (39,769 sq mi)
ئیتالیا	ڕۆم	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٦٢٬٤٠٢٬٦٥٩	00301340 !301,340 km² (116,348 sq mi)
لاتڤیا	ڕیگا	٢٩ی ئازاری ٢٠٠٤	١٬٨٨١٬٢٣٢	00064589 !64,589 km² (24,938 sq mi)
لیتوانیا	ڤیلنیوس	٢٩ی ئازاری ٢٠٠٤	٢٬٧٣١٬٤٦٤	00065300 !65,300 km² (25,212 sq mi)
لوکسەمبورگ	لوکسەمبورگ	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٦٢٨٬٣٨١	00002586 !2,586 km² (998 sq mi)
مۆنتینیگرۆ	پۆدگۆریتسا	٥ی حوزەیرانی ٢٠١٧	٦٠٩٬٨٥٩	00013812 !13,812 km² (5,333 sq mi)
ھۆلەند	ئەمستەردام	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	١٧٬٢٨٠٬٣٩٧	00041543 !41,543 km² (16,040 sq mi)
مەقدوونیای باکوور	سکۆپیە	٢٧ی ئازاری ٢٠٢٠	٢٬١٢٥٬٩٧١	00025713 !25,713 km² (9,928 sq mi)
نەرویژ	ئۆسلۆ	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٥٬٤٦٧٬٤٣٩	00323802 !323,802 km² (125,021 sq mi)
پۆڵەندا	وارسا	١٢ی ئازاری ١٩٩٩	٣٨٬٢٨٢٬٣٢٥	00312685 !312,685 km² (120,728 sq mi)
پورتوگال	لیسبۆن	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	١٠٬٣٠٢٬٦٧٤	00092090 !92,090 km² (35,556 sq mi)
ڕۆمانیا	بوخارێست	٢٩ی ئازاری ٢٠٠٤	٢١٬٢٣٠٬٣٦٢	00238391 !238,391 km² (92,043 sq mi)
سلۆڤاکیا	براتسیلاڤا	٢٩ی ئازاری ٢٠٠٤	٥٬٤٤٠٬٦٠٢	00049035 !49,035 km² (18,933 sq mi)
سلۆڤینیا	لیوبلیانا	٢٩ی ئازاری ٢٠٠٤	٢٬١٠٢٬٦٧٨	00020273 !20,273 km² (7,827 sq mi)
سوێد	ستۆکھۆڵم	٧ی ئازاری ٢٠٢٤	١٠٬٤٦٧٬٠٩٧	000450295 !450,295 km² (173,860 sq mi)
ئیسپانیا	مەدرید	٣٠ی ئایاری ١٩٨٢	٤٧٬٢٦٠٬٥٨٤	00505370 !505,370 km² (195,124 sq mi)
تورکیا	ئەنقەرە	١٨ی شوباتی ١٩٥٢	٨٢٬٠١٧٬٥١٤	00783562 !783,562 km² (302,535 sq mi)
شانشینی یەکگرتوو	لەندەن	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٦٥٬٧٦١٬١١٧	00243610 !243,610 km² (94,058 sq mi)
ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا	واشینگتن دی سی	٢٤ی ئابی ١٩٤٩	٣٣٢٬٦٣٩٬١٠٢	3531905 !9,833,520 km² (3,796,743 sq mi)

توانای ھێزی مرۆیی سەربازی

ئەم لیستە کە لە خوارەوە ھاتەوە چاپی ساڵی ٢٠١٨یە " بودجەی یەکلاکەرەوەی سەربازی"ە کە سەرچاوەکەی ساڵانەیە کە بڵاو دەکرێتەوە لە لایەن پەیمانگای نێودەوڵەتی بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیژی.

وڵات	سەربازی ئامادە	سەربازی یەدەگ	کۆی گشتی
ئالبانیا	٨٬٥٠٠	٥٬٠٠٠	١٣٬٥٠٠
بەلجیکا	٢٤٬٥٠٠	١٠٠٬٥٠٠	١٢٥٬٠٠٠
بولگاریا	٣٥٬٠٠٠	٣٠٢٬٥٠٠	٣٣٧٬٥٠٠
کەنەدا	٦٨٬٠٠٠	٢٧٬٠٠٠	٩٥٬٠٠٠
کرواتیا	١٨٬٠٠٠	١٨٠٬٠٠٠	١٩٨٬٠٠٠
کۆماری چیک	٢١٬٠٥٧	٢٬٣٥٩	٢٣٬٤١٦
دانمارک	٢٠٬٠٠٣	٦٣٬٠٠٠	٨٣٬٠٠٣
ئیستۆنیا	٦٬٤٢٥	٦٠٬٠٠٠	٦٣٬٢٠٩
فەڕەنسا	٢٢٢٬٢١٥	١٠٠٬٠٠٠	٣٢٢٬٢١٥
ئەڵمانیا	١٨٠٬٦٧٦	١٤٥٬٠٠٠	٣٢٥٬٦٧٦
یۆنان	١٨٠٬٠٠٠	٢٨٠٬٠٠٠	٤٦٠٬٠٠٠
مەجارستان	٢٩٬٧٠٠	٨٤٠٠	٣٨٬١٠٠
ئایسلەند	٢١٠	١٧٠	٣٨٠
ئیتاڵیا	١٨٠٬٠٠٠	٤١٬٨٦٧	٢٢٠٬٨٦٧
لاتڤیا	٦٬٠٠٠	١١٬٠٠٠	١٧٬٠٠٠
لیتوانیا	١٥٬٨٣٩	٤٬٥٥٠	٢٠٬٣٨٩
لوکسەمبورگ	١٬٠٥٧	٢٧٨	١٬٣٣٥
مۆنتینیگرۆ\|align=Right	١٬٩٥٠	٤٠٠	٢٬٣٥٠
ھۆلەند	٤٧٬٦٦٠	٥٧٬٢٠٠	١٠٤٬٨٦٠
{ نەرویژ	٢٦٬٢٠٠	٥٦٬٢٠٠	٨٢٬٤٠٠
پۆڵەندا	١٢٠٬٠٠٠	٥١٥٬٠٠٠	٦٣٥٬٠٠٠
پورتوگال	٤٤٬٩٠٠	٢١٠٬٩٣٠	٢٥٥٬٨٣٠
ڕۆمانیا	٧٣٬٣٥٠	٧٩٬٩٠٠	١٥٣٬٢٥٠
سلۆڤاکیا	١٦٬٠٠٠		١٦٬٠٠٠
سلۆڤێنیا	٧٬٣٠٠	١٬٥٠٠	٨٬٨٠١
ئیسپانیا	١٢٣٬٠٠٠	١٦٬٢٠٠	١٣٩٬٢٠٠
تورکیا	٦٢٠٬٤٧٣	٤٢٩٬٠٠٠	١٬٠٤١٬٩٠٠
شانشینی یەکگرتوو	٢٠٥٬٨٥١	١٨١٬٧٢٠	٣٨٧٬٥٧١
ویلایەتە یەکگرتووەکان	١٬٣٦٩٬٥٣٢	٨٥٠٬٨٨٠	٢٬٢٢٠٬٤١٢
ناتۆ	٣٬٦٧٣٬٠٠٠	٣٬٧٤٥٬٠٠٠	٧٬٤٢٠٬٠٠٠

تێچووی سەربازی

ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا گەورەترین خەرجی بەرگری ھەیە لە تێکرای ھەموو ئەندامەکانی تر. [٣٦] ڕەخنەگرتنی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا لە بارەی ڕێکخراوەکە کاردانەوەیەکی جۆراوجۆری ھەبوو لەلایەن کەسایەتییەکانی سیاسی ئەمریکی و ئەورووپی وەکو گاڵتەپێکردن بۆ ترساندن. [٣٧] [٣٨] [٣٩] ڕاپرسییەکەی سەنتەری پەو بۆ لێکۆڵینەوە لە ساڵی ٢٠١٦ ھەڵسا بە ڕاپرسییەک لە نێو وڵاتانی ئەندامدا کە دەری خست، زۆربەی وڵاتەکان بە شێوەیەکی ئەرێ لە بارەی ھەبوونی ناتۆ دەکەن، زۆربەی ئەندامانی ناتۆ پێیان باش بوو کە خەرجی سەربازی خۆیان وەک خۆی بھێڵنەوە. ئەو وەڵامەی کە ئایا دەبێت وڵاتەکەیان لە ڕووی سەربازییەوە یارمەتی وڵاتێکی تری ناتۆ بدات گەر بێتوو بچێتە ناو ململانێیەکی سەربازی لەگەڵ ڕووسیا. تەنھا لە ئەمریکا و کەنەدا زیاتر لە ٥٠٪ خەڵک وەڵامیان دایەوە کە پێویستە [٤٠] [٤١]

باری ئەندامێتی	ژمارەی دانیشتوان^[ئ]	توانای داھاتی ھەریمی (نزیکەیی)	بوودجەی بەرگریان (دۆلاری ئەمریکی)^[ب]			بۆ ھەر تاکێک^[ب]
باری ئەندامێتی	ژمارەی دانیشتوان^[ئ]	توانای داھاتی ھەریمی (نزیکەیی)	بە ملیۆن	% توانای داھاتی ھەریمی (تەواو)	سەرمایەداری	بۆ ھەر تاکێک^[ب]
ئالبانیا	٣،١٠١،٦٢١	٢٣.٣٦	٤٠١	١٫٧٢	٩٣	٦٬٦٠٠
بەلجیکا	١١٬٧٢٠٬٧١٦	٥٢٩٫٥٥	٤٬٩٢١	٠٫٩٣	٣٩٢	٢٦٬٠٠٠
بولگاریا	٦٬٩٦٦٬٨٩٩	٧٠٫١٣	١٬٠٧٩	١٫٦١	١٣٢	٢٥٬٠٠٠
کەنەدا	٣٨٬٤٣٦٬٤٤٧	٢٬٠١٦٫٠٠	٢١٬٨٨٥	١٫٢٧	٥٦٩	٧٢٬٠٠٠
کرواتیا	٤٬٢٢٧٬٧٤٦	٦٣٫١٧	١٬٠٧٢	١٫٧٥	٢٣٨	١٥٬٠٠٠
کۆماری چیک	١٠٬٧٠٢٬٤٩٨	٢٦١٫٧٣	٢٬٩٦٩	١٫١٩	٢٣٦	٢٦٬٠٠٠
دانمارک	٥٬٨٦٩٬٤١٠	٣٦٠٫٥١	٤٬٧٦٠	١٫٣٥	٧٦٠	١٧٬٠٠٠
ئیستۆنیا	١٬٢٢٨٬٦٢٤	٣٢٫٧٤	٦٦٩	٢٫١٣	٤٢٩	٦٬٣٠٠
فەڕەنسا	٦٧٬٤١٣٬٠٠٠	٢٬٩٣٨٫٠٠	٥٠٬٦٥٩	١٫٨٤	٧٠٩	٢٠٨٬٠٠٠
ئەڵمانیا	٨٣٬١٩٠٬٥٥٦	٤٬٣١٩٫٠٠	٥٤٬١١٣	١٫٣٦	٥٩١	١٨٤٬٠٠٠
یۆنان	١٠٬٧١٨٬٥٦٥	٢١١٫٦٤	٤٬٨٤٤	٢٫٢٤	٤٣١	١٠٥٬٠٠٠
مەجارستان	٩٬٧٧١٬٨٢٧	١٨٠٫٥٠	٢٬٠٨٠	١٫٢١	١٧٨	٢٠٬٠٠٠
ئایسلەند	350,734	24.24	N/A	N/A	N/A	N/A
ئیتاڵیا	٦٠٬٣١٧٬١١٦	٢٬١٠٦٫٠٠	٢٤٬٤٨٢	١٫٢٢	٣٨٥	١٧٩٬٠٠٠
لاتڤیا	١٬٨٨١٬٢٣٢	٣٦٫٧٧	٧٢٤	٢٫٠١	٣٢٥	٦٬٤٠٠
لیتوانیا	٢٬٧٣١٬٤٦٤	٥٦٫٢٣	١٬٠٨٤	٢٫١٣	٣٣٦	٢٠٬٥٢١
لوکسەمبورگ	٦٢٨٬٣٨١	٧٢٫٩٩	٣٩١	٠٫٥٥	٥٥٢	٩٠٠
مۆنتینیگرۆ	٦٠٩٬٨٥٩	٥٫٦٩	٩٢	١٫٦٥	١٢٦	١٬٦٠٠
ھۆلەند	١٧٬٦٧٤٬٠٠٠	١٬٠١٢٫٩٩	١٢٬٤١٩	١٫٣٥	٦٥٥	٤١٬٠٠٠
مەقدوونیای باکوور	٢٬١٢٥٬٩٧١	١٣٫٣٣	١٠٨	١٫٠٩	٥١	٧٬٢٠٠
نەرویژ	٥٬٤٦٧٬٤٣٩	٤٢٢٫٠٦	٧٬١٧٩	١٫٧٠	١٬٣٠٨	٢٠٬٠٠٠
پۆڵەندا	٣٨٬٢٨٢٬٣٢٥	٦٠٦٫٧٣	١١٬٩٧١	٢٫٠١	٢٩٦	١٢٣٬٠٠٠
پورتوگال	١٠٬٣٤٤٬٨٠٢	٢٥١٫٧٠	٣٬٣٥٨	١٫٤١	٢٩٩	٣٠٬٠٠٠
ڕۆمانیا	٢١٬٣٠٢٬٨٩٣	٢٦١٫٨٧	٥٬٠٤٣	٢٫٠٤	٢٢٥	٦٩٬٠٠٠
سلۆڤاکیا	٥٬٤٤٠٬٦٠٢	١١١٫٨٧	١٬٩٠٥	١٫٧٤	٣٢٢	١٣٬٠٠٠
سلۆڤێنیا	٢٬١٠٢٬٦٧٨	٥٦٫٨٥	٥٨١	١٫٠٤	٢٥٣	٦٬٨٠٠
سوێد	١٠٬٤٦٧٬٠٩٧
ئیسپانیا	٤٧٬٤٥٠٬٧٩٥	١٬٤٥٠٫٠٠	١٣٬١٥٦	٠٫٩٢	٢٦٤	١٢١٬٠٠٠
تورکیا	٨٣٬٦١٤٬٣٦٢	٧٩٤٫٥٣	١٣٬٩١٩	١٫٨٩	٢٢٥	٤٣٥٬٠٠٠
شانشینی یەکگرتوو	٦٧٬٠٨١٬٠٠٠	٣٬١٠٨٫٠٠	٦٠٬٣٧٦	٢٫١٣	٩٧٩	١٤٤٬٠٠٠
ویلایەتە یەکگرتووەکان	٣٣٢٬٦٣٩٬١٠٢	٢٢٬٣٢٠٫٠٠	٧٣٠٬١٤٩	٣٫٤٢	٢٬٠٧٢	١٬٣٣٨٬٠٠٠
ناتۆ	٩٦٩،٦١٩،١٩٢	٤٢٬٤٤٤٫٥٣	١٬٠٣٦٬٠٧٧	٢٫٥١	١٬٠٤٥	٣٬٢٥٨٬٠٠٠

سەرچاوەکان

^ https://www.nato.int/cps/en/natohq/faq.htm
^ «Member countries». NATO. 24 March 2020. لە ڕەسەنەکە لە 29 March 2020 ئەرشیڤ کراوە. لە 29 March 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
^ «Country Comparison :: Population». Central Intelligence Agency. لە 24 February 2021 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ «Field Listing :: Area». Central Intelligence Agency. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە 3 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ «Defence Expenditure of NATO Countries (2012-2019)» (PDF). NATO. 25 June 2019. لە 30 March 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگەکانی <ref> بۆ گرووپێک بەناوی «kurdish-alpha» ھەن، بەڵام ھیچ تاگێکی ھاوتای <references group="kurdish-alpha"/> نەدۆزرایەوە

[1] ttps://www.nato.int/cps/en/natohq/faq.htm

[Member_countries-2] «Member countries». NATO. 24 March 2020. لە ڕەسەنەکە لە 29 March 2020 ئەرشیڤ کراوە. لە 29 March 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)

[Population-3] «Country Comparison :: Population». Central Intelligence Agency. لە 24 February 2021 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[Area-5] «Field Listing :: Area». Central Intelligence Agency. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە 3 March 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[NATO_exp-7] «Defence Expenditure of NATO Countries (2012-2019)» (PDF). NATO. 25 June 2019. لە 30 March 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[١]

[٢]

[ئ]

[٤]

[ا]

[ب]