دەروازە:ڕۆمانەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

دەروازەی ڕۆمانەکان


ڕۆمان (بە ئینگلیزی: Novel) نووسراوەییکی خەیاڵی درێژتر لە کورتە چیرۆک و چیرۆک کە خۆی چەندین چەشنی ھەیە و ھەرکام لەم چەشنانە نوێنەری جۆرێک لە چیرۆکی ناو زەینی نووسەرن. ڕۆمان بریتییە لە گێڕانەوەیەکی چیرۆکئامێزی دوورودرێژ، لەمیانی چیرۆکبێژەوە وێنەی ژیانی کەسایەتییەکان لە چەندین ڕوودا و لە چەندین شوێن و کاتی بەریندا، دەردەخات، زۆر جار خەیاڵ ڕۆلی لە داڕشتنی ڕووداوەکاندا ھەیە، لە ڕۆماندا چەند ڕەگەزێکی گرینگ کۆ دەبێتەوە، لەوانە: ڕووداو، کەسایەتیی سەرەکی، شوێن، کات، چیرۆکبێژ (یان گێڕەرەوە)، گێڕانەوە، بۆگێڕەوە، خەیاڵ، وەسف، دیالۆگ، گۆشەنیگا.

گێڕانەوەی ڕووداوەکان و نووسینەوەیان بە شێوەی پەخشان لە سەدەی شانزدەھەم لە ئینگلتەرە دەستی پێ کرد و شێوازێکی جیاواز بوو لە داستان، بەڵام سەرھەڵدانی ڕاستەقینەی ئەم ھونەرە نوێیە وەک ژانرێکی ئەدەبیی سەربەخۆ، دەگەڕێتەوە بۆ چەرخی رۆشەنگەریی ئەوروپا لە سەدەی ھەژدەھەمدا، کە لەگەڵ گەشەکردن و گەورەبوونی چینی بورژوازیدا و ھەروەھا گەشەکردنی شار و بایەخدان بە تاکەکەس، برەوی زیاتری پەیدا کرد.

زیاتر...


ھەنووکە ٢٣٣ وتار لە دەروازەی ڕۆمانەکاندا ھەیە.

وتارێک لەوان بە ھەڵکەوت ببینە

وتاری ھەڵبژێردراو

کێڵگەی ئاژەڵەکان
کێڵگەی ئاژەڵەکان

کێڵگەی ئاژەڵان (بە ئینگلیزی: Animal Farm) ڕۆمانێکی جۆرج ئۆروێڵەوە، لە ساڵی ١٩٤٤ نووسراوە. ئۆروێڵ کاتێک نووسینەکە تەواو دەکات و دەیەوێت چاپی بکات، چاپخانەکانی بەریتانیا داواکەی ڕەفز دەکەن، لەبەرەوەی دەیانزانی ئۆروێل لەڕێگەی ئەو کتێبەیەوە ڕەخنەیەکی توند لە دەرەنجامەکانی شۆڕشی ئۆکتۆبەر و سۆڤیەتی سەردەمی ستالین دەگرێت. بەڵام دواجار دەزگایەکی چاپ و بڵاوکردنەوە لە ئینگڵتەڕا بڕیاری بڵاوکردنەوەی کتێبەکە دەدات و کتێبەکە دەخرێتە بازاڕ. ئافرەتی خاوەن چاپخانەکە، ھەڕەشە لە مێردەکەی دەکات ئەگەر ئەو کتێبە دژ بە سۆڤیەت و دژە ستالینیزمە چاپ بکا، ئەوا جێی دەھێڵێ و جیادەبێتەوە، بەڵام خاوەنی چاپخانەکە لە ١٧ی ئابی ١٩٤٥ چاپ دەکات. یەکەمین چاپی بریتی دەبێت لە ٤٥٠٠ کۆپی کە لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا دەفرۆشرێت. کاتێک خاوەن چاپخانەکە لە ساڵی ١٩٧٣ یادەوەرییەکانی خۆی دەنووسێتەوە، ئەوە ڕادەگەیەنێ کەوا ٩ ملیۆن کۆپی لەم کتێبە فرۆشتووە!

زیاتر...

دەقی ھەڵبژێردراو

ئەگەر بڕیار بوایە سەر لە نوێ بژیمەوە، وەک پاولی بەردێکی گەورەم لە دەوری ملی خۆم دەبەست و خۆم فڕێ دەدا ناو دەریا. ژیان تەنانەت بۆ ئەو کەسانەش کە دڵخۆشن سەختە.

وێنەی ھەڵبژێردراو


ژیاننامەی ھەڵبژێردراو

ئێرنست ھێمینگوەی
ئێرنست ھێمینگوەی

ئێرنست میلنەر ھێمینگوەی (بە ئینگلیزی: Ernest Hemingway) (٢١ی تەمموزی ١٨٩٩ – ٢ی تەممووزی ١٩٦١)، کەسایەتی نووسەر و ڕۆژنامەنووسی ئەمریکییە و یەکێکە لە باشترین نووسەرانی ڕۆمان و چیڕۆک لە جیھان، لەساڵی ١٩٥٤ خەڵاتی نۆبێلی لە ئەدەب وەرگرت. یەکێ لە ھۆکارە گرنگەکانی بردنەوەی نۆبڵەکەی نووسینی ڕۆمانی پیرەمێرد و زەریا بوو.

لە ئەواک بارکی ویلایەتی ئلینۆی ئەمریکا لەدایک بووە، باوکی پزیشک بووە و خولیای ڕاوکردنی ھەبووە و لەساڵی ١٩٠٩ چەکێکی بۆ کڕیوە بۆ ڕاوکردن ھەتاکوو دوا تەمەنی ھاوڕێی بووە ھەر بەو چەکەش لەساڵی ١٩٦١ خۆی کوشتووە.

ھێمینگوەی ھەر لە لاوێتیدا وەکوو پەیامنێر بۆ ڕۆژنامەی کنساس ستار کاری کردووە و لە ساڵی ١٩١٨ لەکۆتایی شەڕی جیھانی دووەم وەکوو خۆبەخش لەگەڵ مانکی سووری ئیتاڵی کاری کردووە و بە سەختی برینداربووە و چەند مانگێک لە نەخۆشخانە کەوتووە و نەشتەرگەریەکی زۆریشی بۆ کراوە و کە چاک بۆتەوە نیشانەی ئازایەتی وەرگرتووە و پلەی مولازمیشی وەرگرتووە.

لەساڵی ١٩٢١ ھێمینگوەی وەکوو پەیامنێر بۆ ڕۆژنامەی تورنتو ستار لە شیکاگۆ کاری کردووە و لەساڵی ١٩٢٢ ڕۆشتووە بۆ پاریس و بەھەمان شێوە کاری پەیامنێری کردووە و سەرەتای ساڵی ١٩٢٣ یش سەرەتای سەرکەوتنی بووە بە بڵاوکردنەوەی ٣ چیرۆک و ١٠ سروود و لە ساڵی ١٩٢٦ بەچیرۆکی خۆڕیش ھەڵدێتەوە ناوبانگی دەرکردووە و لەدوای بڵاوکردنەوەی چەند چیرۆکێک و بەدەستھێنانی چەند سەرکەوتنێکی دیکە لەنێوان ساڵی ١٩٣٦ بۆ ١٩٣٨ وەکوو پەیامنێرێکی جەنگی ڕوماڵی جەنکی ناوخۆی ئیسپانیای کردووە و دواتر بەرھەمی بۆکێ زەنگ لێ دەدرێی دەرکردووە و ناوبانگێکی بەرفراوانی دەکردووە.

زیاتر...

ئایا زانیوتە؟


پۆلەکان

وتەی ھەڵبژێردراو

دەروازە پەیوەندیدارەکان

ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت

پڕۆژەکانی تری ویکیپیدیا

ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک:

دەروازەکان