بۆ ناوەڕۆک بازبدە

دەروازە:خەیاڵی زانستی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە دەروازە:زانستی خەیاڵیەوە ڕەوانە کراوە)

بەخێربێن

دەستپێک

خەیاڵی زانستی (بە ئینگلیزی: Science Fiction) جۆرێکی نووسینە، چیڕۆکێکی خەیاڵی زانستی دەشێت ڕۆمان، فیلم، پڕۆگرامی تیڤی و بەرھەمی تری ئەدەبی بێت. خەیاڵی زانستی بەزۆری دەربارەی ئایندەیە، دەشێ دەربارەی زانستێکی نوێ یان داھێنانەکانی وەکوو ئامێری کات و ڕۆبۆتەکان بێت. چیڕۆکە خەیاڵییە زانستییەکان بەزۆری لە جیھانێکدان کە زۆر جیاوازە لە جیھانی ڕاستەقینە، دەکرێ زانست و ئامێرگەڵێکی وایان ھەبێ کە لە ڕاستیدا بوونیان نەبێت، زۆربەی ئەم چیڕۆکانەش لە جیھانێکی ترن.

خەیاڵی زانستی جیاوازە لە فەنتازیا، چیڕۆکە فەنتازییەکان بەزۆری باسی جادوو و شتانێک دەکەن کە بوونیان نییە و زانست نین. ئیسحاک ئەسیمۆڤ نووسەرێکی بەناوبانگ بوو لە بواری خەیاڵی زانستی، ئەو وتوویەتی خەیاڵی زانستی شتێکە ئەگەری بوونی لێدەکرێ، بەڵام فەنتازیا نا.

نووسەران بەزۆری خەیاڵی زانستی بەکاردەھێنن بۆ ڕوونکردنەوەی کێشە (پرسیار) و گرفتەکانی ڕۆژانە لە ڕێگەی دانانیان لە ئایندەدا. ئاسایییانە ئەوان جیھانێک فەراھەمدێنن کە زۆر جیاوازە و دەبێتە یارمەتیدەر بۆ خەڵکی بۆ تێبینی کردنی بیرۆکە گرنگەکان.


ھەنووکە ٥٤٨ وتار لە دەروازەی خەیاڵی زانستیدا ھەیە.

وتارێک لەوان بە ھەڵکەوت ببینە

وتاری هەڵبژێردراو وتاری ھەڵبژێردراو

ڤێنەم: با کارنەیج بێت (بە ئینگلیزی: Venom: Let There be carnage) فیلمێکی سووپەرھیرۆی ئەمریکییە و لەسەر بنەمای کارەکتەری کۆمیکەکانی ماڕڤڵ ڤێنوم دروست کراوە و لە ساڵی ٢٠٢١ نمایشکرا. ئەم فیلمە لەلایەن کۆمپانیای کۆلومبیا پیکچەرز بە ھاوکاری مارڤڵ ئینتەرتەیمێنت و تێنسێنت پیکچەرز بەرھەم ھێنراوە و لەلایەن گرووپی سینەمایی سۆنی پیکچەرز بڵاوکراوەتەوە. دووەم فیلمە لە گەردوونی مارڤڵی سۆنی پیکچەرز و درێژەی فیلمی ڤێنوم (٢٠١٨) فیلمەکە لە دەرھێنانی ئەندی سێرکیسە لە سیناریۆیەک کە لەلایەن کێلی مارسێلەوە نووسراوە، لەسەر بنەمای چیرۆکێک کە بە ھاوکاری تۆم ھاردی دانراوە.

لەم فیلمەدا تۆم ھاردی ڕۆڵی ڤێنەم/ئێدی برۆک دەگێڕێت و شانبەشانی میشێل ویلیامز، نائۆمی ھاریس، ڕید سکۆت، ستیڤن گراھام و ودی ھاریلسن. لە فیلمەکەدا برۆک ھەوڵدەدات کاروانی ڕۆژنامەگەری خۆی زیندوو بکاتەوە بە چاوپێکەوتن لەگەڵ بکوژی زنجیرەیی کلیتۆس کاسیدی (ھارێلسۆن)، کە میوانداری ھاوژینێکی نامۆی ھاوشێوەی ڤینۆم دەکات بە ناوی کارناج. ئەم فیلمە بۆ یەکەمجار لە لەندەن لە ١٤ی ئەیلوولی ٢٠٢١ نمایشکرا، و لە ١ی تشرینی یەکەمدا لە ئەمریکا نمایشکرا، دوای چەندین دواکەوتن لە ڕێکەوتی سەرەتایی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ بەھۆی پەتای کۆڤید-١٩. فیلمەکە سەرکەوتنی بەدەستھێنا لە بۆکس ئۆفیسدا، داھاتی ٥٠٦٫٩ ملیۆن دۆلاری لەسەر ئاستی جیھان و بووە حەوتەم زۆرترین داھاتی ساڵی ٢٠٢، بەڵام داھاتەکەی ٣٤٩٫٢ ملیۆن دۆلار کەمتر بوو لە فیلمەکەی پێش خۆی. لەلایەن ڕەخنەگرانەوە پێداچوونەوەی تێکەڵاوی وەرگرت، کە ستایشی زنجیرە ئەکشنەکان، کیمیای نێوان برۆک و ڤینۆم، دیمەنی ناوەڕاستی کریدت و نمایشەکانی ھاردی و ھارێلسۆنیان کرد، ھەروەھا ڕەخنەیان لە سیناریۆکەش گرت، لەکاتێکدا ماوەی کورتی نمایشکردنی بۆچوونی دابەشکراوی بەدەستھێنا. فیلمی سێیەمی ڤینۆم لە پەرەپێداندایە.

زیاتر...

وێنەی هەڵبژێردراو وتاری ھەڵبژێردراو

ژیاننامە

مارگریت ئێلینۆر ئاتوود (بە ئینگلیزی: Margaret Eleanor Atwood؛ لەدایکبووی ١٨ی تشرینی دووەمی ١٩٣٩) ھەڵبەستوان، ڕۆماننووس، ڕەخنەگری وێژەیی، وتارنووس، مامۆستا، چالاکوانی ژینگەیی و داھێنەرێکی کەنەدییە. لە ١٩٦١ەوە، ھەژدە کتێبی ھەڵبەست، ھەژدە ڕۆمان، یازدە کتێبی ناخەیاڵکردی، نۆ کۆمەڵە خەیاڵکردی کورت، ھەشت کتێبی مناڵان و دوو ڕۆمانی گرافیکی بڵاو کردووەتەوە. مارگریت گەلێک خەڵاتی بەھۆی کارەکانییەوە بە دەست ھێناوە، لەوانە دوو خەڵاتی بووکەر، خەڵاتی ئارتەر سی. کلارک، خەڵاتی حوکمڕانی گشتی، خەڵاتی فرانتس کافکا، خەڵاتی شادۆتی ئاستۆریاس، و خەڵاتی ڕەخنەگرانی کتێبی نەتەوەیی. ژمارەیەک لە کارەکانی بۆ فیلم و تەلەڤیزیۆن وەرگیراون. مارگریت دامەزرێنەری خەڵاتی ھەڵبەستی گریفین و دامەزراوەی نووسەرانی کەنەدایە. ھەروەھا، داھێنەری ئامێری لۆنگ پێنە.

زیاتر...

وتاری پەیوەندیدار

پیاوی ئاسن (بە ئینگلیزی:Iron Man) فیلمێکی سینەمایی ھۆڵیوودە، لە چیڕۆکی کۆمیکەکانی ماڕڤل سەرچاوەی گرتووە، لە دەرھێنانی جان فاڤیراوە و لە نواندنی ڕۆبێرت داونی کوڕ، تێرێنس ھاوارد، جێف بریدجس، شۆن تۆبە. فیلمەکە لە ٢ی ئایاری ٢٠٠٨ لە ئەمریکا نمایشکرا. فیلمەکە باس لە تۆنی ستاڕک دەکات کەوا خاوەنی کۆمپانیایەکی دروستکردنی چەکە، پاش ئەوەی دەچێتە ئەفغانستان بۆ تاقیکردنەوەی چەکێکی نوێ، لە ڕێگای گەڕانەوەدا ھێرش دەکرێتە سەر کاروانی ئۆتۆمبێلەکان و تۆنی ستارک دەڕفێنرێ لەلایەن تیرۆرستەکانەوە، داوای ئەوەی لێ دەکرێ کە چەکێکی ھاوشێوەی دواترین چەکی دروستبکا کە پێشکەشی سوپای ئەمریکای کردووە. تۆنیش ڕازی دەبێت بەڵام دواتر تیرۆرستەکان بۆیان بەدەردەکەوێ کە تۆنی خەریکی دروستکردنی شتێکی ترە. ھەروەھا بەھۆی ئەوەی لە کاتی ھێرشکردنە سەر کاروانەکەیان بەر تەقینەوەیەک کەوتووە تۆنی ستاڕک چەند ساچمەیەک دەکەوێتە ناو لەشییەوە و لەوێش کەسێک بە ناوی ینسن ئامێرێکی بۆ دروست دەکات کە ئەو ئامێرە دەخرێتە ناو لاشەیەوە و ناھێلێت ساچمەکان نزیکی دڵی بکەونەوە.


زیاتر...

پۆلەکان

وتاری پەیوەندیدار

گۆڤاری فەنتازیا یان کۆواری فەنتازیا (بە ئینگلیزی: Fantasy Magazine) گۆڤارێکە کە بە پلەی یەکەم چیرۆکی خەیاڵی بڵاودەکاتەوە. بەگشتی گۆڤارەکانی منداڵان کە چیرۆکیان لەسەر کارەکتەرەکانی وەک بابا نوئێل ھەیە، لەم پۆلەدا نین. ھەروەھا گۆڤارە گەورەساڵانەکان سەبارەت بە فانتازیا ورووژێنەکان لەم بابەتەدا نین. زۆرێک لە گۆڤارەکانی فانتازیا، جگە لە چیرۆکە خەیاڵییەکان، تایبەتمەندی دیکەیان ھەیە وەک ھونەر، کارتۆن، پێداچوونەوە. ھەروەھا ھەندێک لە گۆڤارەکانی فانتازیا زانستی خەیاڵی و خەیاڵی ترسناک بڵاودەکەنەوە بۆیە ھەمیشە جیاوازییەکی ڕوون لە نێوان گۆڤاری فانتازیا و گۆڤاری زانستی خەیاڵیدا نییە.


زیاتر...

وتە

دەروازە پەیوەندیدارەکان

ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت

پڕۆژەکانی تری ویکیپیدیا

ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک:

دەروازەکان