نیوجێرزی

نیوجێرزی
بەشێکە لە	ویلایەتە یەکگرتووە پێکلکاوەکان
دامەزران	١٨ی کانوونی یەکەمی ١٧٨٧
ناو بە زمانی فەرمی	State of New Jersey
ناسناو	The Garden State، Jersey
کورتەناو	NJ، N.J.
ئەرشیڤەکان لە	ئەرشیفی ویلایەتی نیوجێرسی
ناونراوە لەدوای	پارێزگای نیوجێرسی
ناسناوی خەڵک	New Jerseyan، New Jerseyite
زمانی فەرمی	زمانی ئینگلیزی
دروشم بە کوردی	ئازادی و خۆشگوزەرانی
دروشم	Liberty and prosperity
کیشوەر	ئەمریکای باکوور
وڵات	ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
پایتەخت	ترێنتن
دابەشکاریی کارگێڕی	ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
ناوچەی کاتی	ناوچەی کاتی ڕۆژھەڵات، UTC−05:00، ئەمریکا/نیویۆرک
پۆتانی شوێن	٤٠°٠′٠″N ٧٤°٣٠′٠″W
Coordinates of geographic center	٤٠°١١′٢٧″N ٧٤°٤٠′٢٢″W
Coordinates of easternmost point	٤٠°٥٩′٤٨″N ٧٣°٥٣′٣٩″W
Coordinates of northernmost point	٤١°٢١′٢٨″N ٧٤°٤١′٤٤″W
Coordinates of southernmost point	٣٨°٥٥′٤٢″N ٧٤°٥٦′٤″W
Coordinates of westernmost point	٣٩°٣٧′٣٠″N ٧٥°٣٣′٣٥″W
بەرزترین خاڵ	High Point
نزمترین خاڵ	ئۆقیانووسی ئەتلانتیک
نووسینگەی بەڕێوەبردن	حاکمی ویلایەتی نیوجێرسی
سەرۆک	فیل مێرفی
دەستەی جێبەجێکردن	Government of New Jersey
ئەنجومەنی یاسادانەر	New Jersey Legislature
دەسەڵاتی دادوەری باڵا	Supreme Court of New Jersey
دانیشتووان	٩٬٢٨٨٬٩٩٤
بەرزی لە ئاستی دەریا	٧٥ مەتر
خوشکەشارەکان	پارێزگای فوکوی، Santo Domingo
ھاوسنوورە لەگەڵ	نیویۆرک، پێنسیلڤانیا، دێلاوێر
دەقی بنەڕەتی	Constitution of New Jersey
جێگەی دەگرێتەوە	پارێزگای نیوجێرسی
ڕووبەر	٢٢٬٥٩١٫٤ کیلۆمەتر چوارگۆشە
وێبگە	https://nj.gov
Official map URL	https://www.nj.gov/dep/gis/
ھاشتاگ	NewJersey
وەسفی ئاڵا	flag of New Jersey
مۆر (نیشانە)	coat of arms of New Jersey
ھێمای فەرمی	Spinus tristis
جوگرافیای ئەم بابەتە	geography of New Jersey
‎most populous urban area	نیوارک
ئابووری بابەت	economy of New Jersey
دیمۆگرافیای بابەت	demographics of New Jersey
ئاستی زوومکردنی نەخشەی شەقامی کراوە	8
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

نیوجێرسی (بە ئینگلیزی:New Jersey) ویلایەتێکە لە ناوچەی باکووری ڕۆژھەڵات و ناوەڕاستی ئەتڵەسی ئەمریکا. لە باکوور و ڕۆژھەڵاتەوە ھاوسنوورە لەگەڵ ویلایەتی نیویۆرک، لە باشووری ڕۆژھەڵات و باشوورەوە لەگەڵ زەریای ئەتڵەسی، لە ڕۆژاوای ویلایەتی پێنسیلڤانیا و لە باشووری ڕۆژاوا لەگەڵ ویلایەتی دێلاوێر. ویلایەتی نیوجێرسی چوارەم بچووکترین ویلایەتە بەڵام یازدەھەمین ویلایەتی پڕ دانیشتووانە، و زۆرترین چڕی دانیشتوانی ھەیە لە چاو پەنجا ویلایەتی ئەمریکا. نیوجێرسی بە تەواوی لە ناوچە ئامارییەکانی نیویۆرک و فیلادلفیادایە و تا ساڵی ٢٠١٤ دووەم دەوڵەمەندترین ویلایەتی ئەمریکا بووە بەپێی بەرھەمی ناوخۆیی سەرتاسەری.

ھۆزە ڕەسەنەکانی ئەمریکا زیاتر لە ٢٨٠٠ ساڵە ناوچەی نیوجێرسی نیشتەجێن و ھۆزە مێژووییەکانی وەک لێناپێ لە کەناراوەکاندا. ھۆڵەندییەکان و سوێدییەکان لە سەرەتای سەدەی ١٧ یەکەم شوێنی نیشتەجێبوونی ئەورووپییان دامەزراند. دواتر ئینگلیزەکان دەستیان بەسەر ناوچەکەدا گرت و ناوی پارێزگای نیوجێرسییان بە ناوی جێرسی ناونا کە گەورەترین دوورگەکانی کەناڵ بوو و کۆلۆنییەکەیان بەخشییە سێر جۆرج کارتەرێت و جۆن بێرکلی، بارۆنی یەکەمی بێرکلی لە ستراتۆن. نیوجرسی شوێنی چەندین شەڕی چارەنووسساز بووە لە سەردەمی جەنگی شۆڕشی ئەمریکا لە سەدەی ١٨دا.

لە سەدەی نۆزدەھەمدا کارگەکانی شارەکانی وەک کامدن، پاتەرسۆن، نیوارک، ترێنتۆن و ئەلیزابێس یارمەتیدەر بوون لە ھاندانی شۆڕشی پیشەسازی. ھەڵکەوتەی جوگرافیای نیوجێرسی لە ناوەندی ناوچە گەورەکانی وەک بۆستن و شاری نیویۆرک لە باکووری ڕۆژھەڵات و فیلادلفیا و بالتیمۆر و واشنتۆن دی سی لە باشووری ڕۆژئاوا بووە ھۆی گەشەکردنی خێرای لە ڕێگەی شارنشینی لە نیوەی دووەمی سەدەی بیستەمدا. لە دەیەکانی سەرەتای سەدەی بیست و یەکەمدا، ئەم گەڕەکە گەڕەکەکان دەستیان کرد بە دامەزراندنەوەی دانیشتوانی نیوجێرسی کە لە ڕووی کولتوورییەوە ھەمەچەشنن بەرەو ناوچە شارییەکان لە ناو ویلایەتەکەدا، و پەرەپێدانی وێستگەکانی شەمەندەفەر لە شارە گەورەکاندا لە ساڵی ٢٠٠٨ەوە گەشەی ئەو شارە گەڕەکییانەی وابەستە بوون بە بە ئۆتۆمبێلەکان تێیپەڕاندووە.