فەرموودەی موزتەڕیب
فەرموودەی موزتەڕیب بریتییە لەو فەرموودەیەی کە بە چەند شێوەیەکی جیاواز گێڕدرابێتەوە و گێڕانەوەکان لە ھێزدا وەک یەک بن.[١][٢][٣]واتا فەرموودەیەک بە چەند شێوەیەکی جیاواز و پێچەوانە بگێڕدرێتەوە کە نەتوانرێ ئەو شێوانە کۆبکرێنەوە، و ھەروەھا ھەموو گێڕانەوەکان ھەمان ھێزیان ھەبێت، کە نەتوانرێ یەکێکیان بەسەر ئەوی تریاندا ھەڵبژێردرێ.
مەرجەکانی فەرموودەی موزتەڕیب
[دەستکاری]فەرموودە دەبێتە فەرموودەیەکی موزتەڕیب ئەگەر:
- جیاوازی گێڕانەوەکانی فەرموودەیەک بەجۆرێک نەتوانرێ ئەو فەرموودانە پێکەوە کۆبکرێنەوە و کاریان پێ بکرێت بەبێ ئەوەی تووشی ھیچ خۆھەڵوەشاندنەوەیەک ببین.
- گێڕانەوەکان لە ھەمان ئاستی ھێزدابن بە جۆرێک نەتوانرێت یەکێکیان بەسەر ئەوی تریاندا ھەڵبژێردرێت.
جۆرەکانی فەرموودەی موزتەڕیب
[دەستکاری]- فەرموودەی موزتەڕیب لە ڕشتەکەیدا (سند) بۆ نموونە پێغەمبەر صلی اللە علییە وسلم دەفەرموێت «شیبتنی ھود وأخواتھا».[٤] واتا سووڕەتی ھود و خوشکەکانی پیریان کردم. ئەم فەرموودەیە ئیمامی داڕەقوتنی دەربارەی دەڵێت "ئەم فەرموودەیە فەرموودەیەکی موزتەڕیبە چونکە لە ئەبو ئیسحاقەوە بە دە جۆری جیاواز گێڕدراوەتەوە، ھەیە وەک فەرموودەیەکی موڕسەل گێڕاوییەتییەوە، و ھەیە وەک فەرموودەیەکی مەوسوڵ گێڕاوییەتییەوە، و ھەیە لە فەرموودەی ئەبوبەکر گێڕاوییەتییەوە، و ھەیە لە فەرموودەی سەعدەوە گێڕاوییەتییەوە، و ھەیە لە فەرموودەی عائیشەوە گێڕاوییەتییەوە، جگە لەوانیش. گێڕەرەوەکانی جێی متمانەن و ناشکرێ گێڕانەوە جیاوازەکان کۆبکرێنەوە. "
- فەرموودەی موزتەڕیب لە ناوەڕۆکدا (متن) بۆ نموونە ئیمامی ترمزی دەگێڕێتەوە کە دەڵێت فاتیمەی کچی قەیس دەڵێت "سئل النبی صلی اللە علییە وسلم عن الزکاة فقال: إن فی المال لحقا سوی الزکاة "[٥] واتا پێغەمبەر صلی اللە علییە وسلم دەفەرموێت ماڵ جگە لە زەکات حەقی دیکەشی تێدایە. کەچی ئەم ئەم فەرموودەیە ئیمامی ئیبن ماجە بەھەمان ڕشتە بەم شێوەیە گێڕاوییەتییەوە " لیس فی المال حق سوی الزکاة "[٦] واتا ماڵ ھیچ حەقێکی تێدا نییە زەکات نەبێت؛ بۆیە حافزی عێراقی دەڵێت "ئەم فەرموودەیە فەرموودەیەکی موزتەڕیبە ڕونکردەوە ھەڵناگرێت "
دیارترین ئەو کتێبانەی دەربارەی فەرموودەی موزتەڕیب نوسراون
[دەستکاری]المقترب فی بیان المضطرب. ئیبن حەجەر عەسقەلانی.
حوکمی فەرموودەی موزتەڕیب
[دەستکاری]فەرموودەی موزتەڕیب فەرموودەیەکی زەعیفە و کاری پێناکرێت بەھۆی ئەوەی وا ھەست دەکرێت کەسانی گێڕەڕەوە لەبەرکردنیان باش نەبێت.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ تیسیر مصطلح الحدیث. الدکتور محمود طحان. مکتبة المعارف. ٢٠١١. لاپەڕە ١٤١
- ^ دراسات نظریة وتطبیقیة فی شرح المنظومة البیقونیة. بسام عبدالکریم الحمزاوی. مرکز علوم الحدیث النبوی. ٢٠٠٩. لاپەڕە ٥٩_٦١
- ^ نزھة النظر فی توضیح نخبة الفکر. ابن حجر العسقلانی. تحقیق ناصر بن الھاب المطیری. دار ابن الجوزی. ٢٠١١. لاپەڕە ٦٦
- ^ سنن الترمذی. عیسی بن سورة الترمذی. تحقیق شعیب الأرناؤوط وآخرون. مؤسسة الرسالة. ٢٠٠١. کتاب التفسیر.
- ^ سنن الترمذی. عیسی بن سورة الترمذی. تحقیق شعیب الأرناؤوط وآخرون. مؤسسة الرسالة. ٢٠٠١. کتاب الزکاة. فەرموودەی ٦٥٩
- ^ سنن ابن ماجە. تحقیق ناصر الدین الألبانی. مکتبة المعارف. کتاب الزکاة. فەرموودەی ١٧٨٩
