فەرموودەی شاز

فەرموودەی شاز (بە عەرەبی: حدیث شاذ) بریتییە لەو فەرموودەیەی کە کەسێکی جێی متمانە جیاواز لە کەسی باشتر و زیرەکتر لە خۆی گێڕابێتییەوە.مەبەست بە باشتر لەبەرکردنی باشترە یان ژمارەی زیاترە یان زانستی زیاترە و جگە لەوانیش.

جۆرەکانی فەرموودەی شاز

1. فەرموودەی شاز لە ڕشتەدا: ئەو فەرمودەیەیە کە پێناسەی فەرموودەی شاز لە ڕشتەکەیدا جێبەجێ ببێت. بۆ نموونە ئەو فەرمودەیەی کە ئیمامی ترمزی و ئیمامی نەسائی و ئیمامی ئیبن ماجە گێڕاویانەتەوە لە ڕێی (ابن عیینة عن عمرو بن دینار عن عوسجة، عن ابن عباس :أن ڕجلا توفی علی عھد ڕسول اللە صلی اللە علییە وسلم ولیم یدع وارثا إلا مولی ھو أعتقە، فقال ڕسول اللە صلی اللە علییە وسلم ھل لە أحد قالوا لا إلا مولی أعتقە فدعاه ڕسول اللە صلی اللە علییە وسلم فجعل میراثە لە).واتا کەسێک لە سەردەمی پێغەمبەردا صلی اللە علییە وسلم مرد و کەسی میراتگری نەبوو، تەنیا کەسێک ھەیبوو بەندەیەکی بوو کە ئازادی کردبوو بۆیە پێغەمبەر صلی اللە علییە وسلم بانگی کرد و میراتەکەی پێشکەش کرد. ئەم فەرموودەیە حەمادی کوڕی سەلمە گێڕاوییەتییەوە بەڵام ئیبن عەبباس ی لە ڕشتەکەیدا لابردووە، و پێچەوانەی کەسانی زیاتر لە خۆی کردووە بۆیە فەرموودەکەی بووە بە فەرموودەیەکی شاز.
2. فەرموودەی شاز لە ناوەڕۆکدا واتا پێناسەی فەرموودەی شاز بەسەر ناوەڕۆکیدا جێبەجێ دەبێت. بۆ نموونە ئیمامی ئەبو داود ئیمامی ترمزی دەڵێن (حدثنا عبدالواحد بن زیاد، عن الأعمش، عن أبی صالح، عن أبی ھریرة قال: قال النبی صلی اللە علییە وسلم إذا صلی أحدکم الفجر فلیضطجع عن یمینە).واتا پێغەمبەر صلی اللە علییە وسلم دەفەرموێت ئەگەر یەکێکتان نوێژی بەیانی کرد ئەوا با لەسەر لای ڕاستی ڕابکشێت. ئەم فەرموودەیە تەنیا عەبدولواحید وەک وتەی پێغەمبەر صلی اللە علییە وسلم گێڕاوییەتییەوە، کەسانی تر لە ئەعمەشەوە وەک کاری پیغەمبەر صلی اللە علییە وسلم گێڕاویانەتەوە.

حوکمی فەرموودەی شاز

فەرموودەی شاز فەرموودەیەکی زەعیفە. کاری پێناکرێت، و حوکمی شەرعی لێوە وەرناگیرێت.