فارسەکان

فارسەکان
پارسی‌ھا/فارسی/ایرانی
	ڕێژەی فارس لە ناوچەکانی ئێران (٢٠١٠)
ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان
	٧٨ ملیۆن
ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو
ئێران‌	٦٥٪ی دانیشتوانی ئێران
زمانەکان
	زمانی فارسی
ئایین
	شیعە، زەردەشت، کریستیان، بەھایی، و ئایینەکانی تر

فارسەکان (بە فارسی: فارسی‌زبانان) گەلێکی ڕۆژئاوای ئاسیان کە لە ناوچەی مێژوویی فارس لە بانی ئاسیای ئێران دەژین و بە زمانی فارسی قسە دەکەن کە زمانێکی ھیندی و ئەورووپییە، فارسەکان سەرەتاییەکان سەر بە گرووپی ئارین. بەڵام لەگەڵ تێپەڕبوونی کاتدا، فارس زۆر نەتەوەیان ھەڵگرتووە کە لە ناوچەکە نیشتەجێ دەبوو یان نیشتەجێ بوون و لە ماوەی زۆردا لەگەڵیان تێکەڵبوون، ئەم نەتەوانە بریتین لە عەرەب، یۆنانی، تورک، مەغۆل و ئەوانی تر، بۆ نموونە، "ھەزارە" لە ئەفغانستان کە نەژادی مەغۆلەکانن لە پاشماوەکانیانەوە، کە ھەزارە لە ڕووی شێوەی چاو و ڕوخسارەوە لە پێکھاتەوە لەگەڵ ڕەگەزی زەرد لێک دەچن، لە کاتێکدا فارسەکان لە ڕۆژئاوای ئێران پەیوەندییەکی و وابەستەییان لەگەڵ کورد و عەرەبدا ھەیە، فارسەکان بە درێژایی مێژوو چەندین دەوڵەت و ئیمپراتۆرییان دامەزراند، وەک ئەخمینییەکان و ساسانییەکان لە سەردەمی پێش ئیسلامدا و ھەروەھا ئەو بنەماڵانەی کە لە سەردەمی پاش ئیسلامی وەک سامانییەکان و ئەوانی تر فەرمانڕەواییان دەکرد. زۆربەی فارسەکان بە موسڵمان دادەنرێن لەسەر بنەمای شیعەی دوازدە ئیمام، لەکاتێکدا فارسەکان لە ناوچە ڕۆژھەڵاتییەکان سوننەن و ھێشتا ڕێژەیەکی کەم لە فارسەکان پەیڕەوی ئایینەکانی پێش ئیسلامن وەک زەردەشتی.^[٥] ^[٦] ژمارەی فارسەکان نزیکی ٧٨ ملیۆن کەس دەبێت.^[٧]^[٨]

نموونەی ھۆنراوەی فارسی[دەستکاری]

ھۆنراوەیەک لەلایەن حافزی شیرازی

پیش از اینت بیش از این اندیشۀ عشّاق بود		مهرورزی تو با ما شھرۀ آفاق بود
یاد باد آن صحبت شبھا کە با نوشین‌لبان		بحث سرّ عشق و ذکر حلقۀ عشّاق بود
پیش ازین کاین سقف سبز و طاق مینا برکشند		منظر چشم مرا ابروی جانان طاق بود
سایۀ معشوق اگر افتاد بر عاشق چە شد		ما بە او محتاج بودیم او بە ما مشتاق بود
حسن مهرویان مجلس گرچە دل می‌برد و دین		بحث ما در لطف طبع و خوبی اخلاق بود
شعر حافظ در زمان آدم اندر باغ خل		دفتر نسرین و گل را زینت اوراق بود

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ "Persian, Iranian". Ethnologue. Retrieved 11 December 2018. Total Iranian Persian users in all countries.
^ "Country Profile: Iran" (PDF). Library of Congress – Federal Research Division. May 2008. Retrieved 30 April 2019.
^ "Goman Poll".
^ "Goman Poll jpg".
^ Library of Congress, Library of Congress – Federal Research Division. "Ethnic Groups and Languages of Iran". Retrieved 2009-12-02.
^ R. N. Fyre, "IRAN v. PEOPLES OF IRAN" in Encycloapedia Iranica, "The largest group of people in present-day Iran are Persians (*q.v.) who speak dialects of the language called Fārsi in Persian, since it was primarily the tongue of the people of Fārs."
^ https://www.ethnologue.com/subgroups/persian
^ ئێران لە سەردەمی ساسانییەکان، ئارسەر کریستینسن، لاپەڕە ٣٤٢

[1] "Persian, Iranian". Ethnologue. Retrieved 11 December 2018. Total Iranian Persian users in all countries.

[Congress-2] "Country Profile: Iran" (PDF). Library of Congress – Federal Research Division. May 2008. Retrieved 30 April 2019.

[3] "Goman Poll".

[4] "Goman Poll jpg".

[5] Library of Congress, Library of Congress – Federal Research Division. "Ethnic Groups and Languages of Iran". Retrieved 2009-12-02.

[6] R. N. Fyre, "IRAN v. PEOPLES OF IRAN" in Encycloapedia Iranica, "The largest group of people in present-day Iran are Persians (*q.v.) who speak dialects of the language called Fārsi in Persian, since it was primarily the tongue of the people of Fārs."

[7] ttps://www.ethnologue.com/subgroups/persian

[8] ئێران لە سەردەمی ساسانییەکان، ئارسەر کریستینسن، لاپەڕە ٣٤٢

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]