حافز
حافز (بە فارسی: حافظ) شاعیری ناسراوی فارس، ناوى کامڵی خواجە شەمسەددین حافزی شیرازییە. حافز لە شێعری فارسی و بە تایبەت لە غەزەل نووسیندا دەستی بەرزی ھەبووە. دیوانی حافز ناسراوترین و خۆشەویستترین دیوانە شێعری فارسەکانە. تا ڕادەیەک کە فاڵی پێ دەگرنەوە و نیازی لێ دەخوازن. غەزەلی حافز لەوپەڕی تەڕوبڕی و نەرم‌ونیانی‌دان و هاوکات بیری فەلسەفی و کۆمەڵایەتی و ڕووناکبیرانەشی دەگەڵ لێک‌داون. دیارترین شاعیرێک کە حافزی شیرازی کەڵکی لە شێعرەکانی وەرگرتووە و جێ‌پەنجەی بە سەر شێعرەکانی حافزەوە ڕوون و ئاشکرایە "خاجووی کرمانی"یە. خاجوو شاعیرێکی هاوچەرخی و بەتەمەنتر لە حافز بووە و لێکۆلەران کۆڵێک لێک چوونیان لە نێواندا دۆزیونەتەوە. هەڵبەت حافز بیرۆکەکانی لە خاجوو وەرگرتووە و بە سێحری قەڵەمی خۆی نەخشاندوونی و شێعری خاجووی خستۆتە پەڕاوێزەوە.
ژیان[دەستکاری]
حافز لە سەدەی ھەشتەمی کۆچی لە شیرازدا لە دایک بووە و زانیاری لە بارەی ژیانیدا زۆر کەمە. حافز زۆری سەفەر نەکردووە و لە شیرازدا ماوەتەوە و ھەر لەوێش کۆچی دوایی کردووە و گۆڕەکەشی ھەر لەو شارەدایە. مەزارەکەی یەکێک لە ڕازاوەترین مەزاری شاعیرانی دنیایە و ڕۆژانە سەدان گەشتیار و وێژە و ئەدەبیات‌دۆست سەردانی دەکەن. ئێستا کەوتۆتە نێو شاری شیرازەوە.
کاریگەری لە سەر شاعیرانی کورد[دەستکاری]
حافز لەو شاعیرانەیە کە جێ پەنجەی لە سەر زۆرێک لە شاعیرانی کورد داناوە و قەدروحورمەتی زۆر بووە لە لایان. لەو شاعیرانە دەتوانین ئاماژە بکەینە سەر ناری، مەحوی و مەلای جزیری کە لە شێعرەکانیاندا ئاماژەیان بە شێعری حافز کردووە.
بۆ نموونە ئەم شێعرەی ناری:
بێ‌ئەدەب نابم لە لام وایە ئەگەر بێت و بڵێـم
ئەم غەزەلمانە لە لەھجەی شێخی شیرازی ئەکا
وەرگێڕان بە کوردی[دەستکاری]
ئەم بەرهەمانە لە حافز کراونەتە کوردی:
٭ شەونم -وەرگێڕانی سەد غەزەلی حافز بە کوردی سۆرانی- عەباس حەقیقی
٭ تاڤگەی ئەوین- وەرگێڕانی کۆی غەزەلەکانی حافز بە کوردی سۆرانی- عومەر ساڵحی ساحەب
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- خرّمشاھی، بھاءالدّین. ذھن و زبان حافظ، چاپ ھفتم، انتشارات ناھید، تھران، ١٣٨٠، ISBN ٩٦٤-٦٢٠٥-١٨-٦
- دیوانی ناری، لێکۆڵینەوەی کاکەی فەلاح، سلێمانی، ١٩٨٦
