ئازادیخوازی

ئازادیخوازی (بە فەڕەنسی: libertaire، بە لاتینی: libertas) فەلسەفەیەکی سیاسییە کە جەختێکی بەھێز لەسەر بەھای ئازادی دەکاتەوە.^[١]^[٢]^[٣] ئازادیخوازان بانگەشە بۆ فراوانکردنی ئۆتۆنۆمی تاک و ئازادی سیاسی دەکەن و جەخت لەسەر بنەماکانی یەکسانی لەبەردەم یاسا و پاراستنی مافە مەدەنییەکان دەکەنەوە، لەوانە مافەکانی ئازادیی ئەنجومەن، ئازادی دەربڕین، ئازادی بیرکردنەوە و ئازادی ھەڵبژاردن.^[٤]^[٥] زۆرجار ئازادیخوازان دژایەتی دەسەڵات و دەسەڵاتی دەوڵەت، شەڕ، سەربازیخوازی و ناسیۆنالیزم دەکەن، بەڵام ھەندێک لە ئازادیخوازان مەودای دژایەتیکردنیان لەگەڵ سیستەمی ئابووری و سیاسیی فەرقیان ھەیە. قوتابخانە جۆراوجۆرەکانی بیری ئازادیخوازانە کۆمەڵێک بۆچوون سەبارەت بە ئەرکە ڕەواکانی دەسەڵاتی دەوڵەت و تایبەت پێشکەش دەکەن. پۆلێنکردنی جیاواز بۆ جیاکردنەوەی فۆرمەکانی جۆراوجۆری ئازادیخوازی بەکارھێنراون.^[٦] زانایان دیدگای ئازادیخوازانەی جیاوازیان لەسەر سروشتی خاوەندارێتی و سەرمایە دەستنیشان کردووە، بە شێوەیەکی گشتی بە درێژایی میحوەرەکانی چەپ-ڕاست یان سۆسیالیستی- سەرمایەداری ھێڵکارییان کردووە.^[٧] ھەروەھا قوتابخانە جۆراوجۆرەکانی بیری ئازادیخوازانە بە بیرۆکەی لیبڕاڵەکان لە قاڵب دراون.

سەرچاوەکان

^ Wolff، Jonathan (٢٠١٦). «Libertarianism». Routledge Encyclopedia of Philosophy. London. doi:١٠.٤٣٢٤/٩٧٨٠٤١٥٢٤٩١٢٦-S٠٣٦-١. ژپنک ٩٧٨-٠-٤١٥-٢٥٠٦٩-٦.
^ Vossen، Bas Van Der (٢٠١٧). «Libertarianism». Oxford Research Encyclopedia of Politics. doi:١٠.١٠٩٣/acrefore/٩٧٨٠١٩٠٢٢٨٦٣٧.٠١٣.٨٦. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٠٢٢٨٦٣-٧.
^ Mack، Eric (٢٠١١). «Libertarianism». The Oxford Handbook of the History of Political Philosophy: ٦٧٣–٦٨٨. doi:١٠.١٠٩٣/oxfordhb/٩٧٨٠١٩٩٢٣٨٨٠٤.٠٠٣.٠٠٤١.
^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Boaz نەدراوە
^ Woodcock، George (٢٠٠٤). Anarchism: A History of Libertarian Ideas and Movements. Peterborough: Broadview Press. لاپەڕە ١٦. ژپنک ٩٧٨-١-٥٥١١١-٦٢٩-٧. [F]or the very nature of the libertarian attitude—its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgement داڕێژە:Sic.
^ Long, Joseph. W (1996). "Toward a Libertarian Theory of Class". Social Philosophy and Policy. 15 (2): 310. "When I speak of 'libertarianism' [...] I mean all three of these very different movements. It might be protested that LibCap [libertarian capitalism], LibSoc [libertarian socialism] and LibPop [libertarian populism] are too different from one another to be treated as aspects of a single point of view. But they do share a common—or at least an overlapping—intellectual ancestry."
^ Francis، Mark (کانوونی یەکەمی ١٩٨٣). «Human Rights and Libertarians». Australian Journal of Politics & History. ٢٩ (3): ٤٦٢–٤٧٢. doi:١٠.١١١١/j.١٤٦٧-٨٤٩٧.١٩٨٣.tb٠٠٢١٢.x. ISSN ٠٠٠٤-٩٥٢٢.

بەستەرە دەرەکییەکان

"ئازادیخوازی". ئینسایکلۆپیدیای بریتانیکا

[1] Wolff، Jonathan (٢٠١٦). «Libertarianism». Routledge Encyclopedia of Philosophy. London. doi:١٠.٤٣٢٤/٩٧٨٠٤١٥٢٤٩١٢٦-S٠٣٦-١. ژپنک ٩٧٨-٠-٤١٥-٢٥٠٦٩-٦.

[2] Vossen، Bas Van Der (٢٠١٧). «Libertarianism». Oxford Research Encyclopedia of Politics. doi:١٠.١٠٩٣/acrefore/٩٧٨٠١٩٠٢٢٨٦٣٧.٠١٣.٨٦. ژپنک ٩٧٨-٠-١٩-٠٢٢٨٦٣-٧.

[3] Mack، Eric (٢٠١١). «Libertarianism». The Oxford Handbook of the History of Political Philosophy: ٦٧٣–٦٨٨. doi:١٠.١٠٩٣/oxfordhb/٩٧٨٠١٩٩٢٣٨٨٠٤.٠٠٣.٠٠٤١.

[Boaz-4] ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Boaz نەدراوە

[5] Woodcock، George (٢٠٠٤). Anarchism: A History of Libertarian Ideas and Movements. Peterborough: Broadview Press. لاپەڕە ١٦. ژپنک ٩٧٨-١-٥٥١١١-٦٢٩-٧. [F]or the very nature of the libertarian attitude—its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgement داڕێژە:Sic.

[Long1-6] Long, Joseph. W (1996). "Toward a Libertarian Theory of Class". Social Philosophy and Policy. 15 (2): 310. "When I speak of 'libertarianism' [...] I mean all three of these very different movements. It might be protested that LibCap [libertarian capitalism], LibSoc [libertarian socialism] and LibPop [libertarian populism] are too different from one another to be treated as aspects of a single point of view. But they do share a common—or at least an overlapping—intellectual ancestry."

[Francis-7] Francis، Mark (کانوونی یەکەمی ١٩٨٣). «Human Rights and Libertarians». Australian Journal of Politics & History. ٢٩ (3): ٤٦٢–٤٧٢. doi:١٠.١١١١/j.١٤٦٧-٨٤٩٧.١٩٨٣.tb٠٠٢١٢.x. ISSN ٠٠٠٤-٩٥٢٢.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]