ڤیکتۆر ھوگۆ

ڤیکتۆر ھوگۆ
ڤیکتۆر ھوگۆ;
لەدایکبوون	٢٦ی شوباتی ١٨٠٢; فەڕەنسا
مەرگ	٢٢ی ئایاری ١٨٨٥ (تەمەن ٨٣); پاریس، فەڕەنسا
نەتەوە	فەڕەنسی
پیشە	ھۆنەر، نووسەری شانۆگەری، ڕۆماننووس، چالاکوانی مافەکانی مرۆڤ
واژوو

ڤیکتۆر ماری ھوگۆ (لەدایکبووی ٢٦ی شوباتی ١٨٠٢–مردووی ٢٢ی ئایاری ١٨٨٥) ھۆنەر، نووسەری شانۆگەری، ڕۆماننووس، کاربەدەستی وڵات و چالاکوانێکی مافەکانی مرۆڤی فەڕەنسی بوو. سەرەتا ناوبانگی وێژەیی ھوگۆ لە فەڕەنسادا بەھۆی ھۆنراوەکانییەوە بوو، بەڵام ڕۆمانەکانیشی دیسان ڕۆڵیان ھەبوو لە ناوبانگەکەی. لەنێو چەندین بەرگ ھۆنراوە، بیرکردنەوەکان Les Contemplations و ئەفسانەی سەدەکان (La Légende des siècles) پایەیەکی ڕەخنەگریی بەرزیان ھەیە. ھوگۆ ھەندێکجار وەک گەورەترین ھۆنەری فەڕەنسی دەناسرێت. ناسراوترین کارەکانی لە دەرەوەی فەڕەنسا ڕۆمانەکانی بێنەوایان (Les Misérables) و قەموورەکەی نۆتردام-ن (ھەروەھا بە ئینگلیزی ناسراوە بە The Hunchback of Notre-Dame). ھۆگۆ لە شاپەرستێکی پابەندەوە لەو کاتەی گەنج بوو، بۆچوونەکانی بە تێپەڕبوونی چەند دەیەیەک گۆڕا و بوو بە لایەنگرێکی سەرسەختی کۆماری، لە کارەکانیدا پەنجە بۆ زۆربەی باسە ڕامیاری و کۆمەڵایەتیییەکان و ڕێچکە ھونەرییەکانی سەردەمی خۆی درێژ دەکات. بۆ ماوەی ١٥ ساڵ لە ساڵی ١٨٥٥ بۆ ساڵی ١٨٧٠ لە مەنفا ژیانی بەسەر بردووە. دامەزرێنەر و سەرۆکی فەخریی کۆمەڵەی ئەدیبان و ھونەرمەندانی جیھانی بووە لە ساڵی ١٨٧٨. ئەندامی ئەنجومەنی پیرانی فەڕەنسا و ئەندامی کۆمەڵەی نیشتیمانیی فەڕەنسا بووە. لە ٢٢ی ئایاری ١٨٨٥ و لەتەمەنی ٨٣ ساڵیدا لە پاریس کۆچی دواییی کردووە و لە گۆڕستانی مەزنەکانی پاریس نێژراوە.

نووسینەکانی

ھۆگۆ یەکەم ڕۆمانی خۆی (Han d'Islande, 1823) ساڵێک پاش ھاسەرگیرییەکەی لە ساڵی ١٨٢٣دا بڵاو کردەوە و، دووەم ڕۆمانیشی (Bug-Jargal, 1826) پاش سێ ساڵ بڵاو کردەوە. لە نێوان ساڵەکانی ١٨٢٩ و ١٨٤٠دا پێنج بەرگی دیکەی ھۆنراوەی بڵاوکردەوە (Les Orientales, 1829; Les Feuilles d'automne, 1831; Les Chants du crépuscule, 1835; Les Voix intérieures, 1837و Les Rayons et les Ombres, 1840)، کە ناوبانگی ئەویان وەک یەکێک لە مەزنترین ھۆزانڤانانی لاواندنەوە و ھۆنراوەی لیریکی سەردەمی خۆی سەرخست.

وەکو زۆرێک لە ھۆزانڤانانی گەنجی نەوەی خۆی، ھۆگۆ تەواو کاریگەر بوو بە فرانسوا ڕێنێ شاتۆبریاند، فیگەری ناسراوی جووڵەی وێژەیی ڕۆمانتسیزم و فیگەری دیاری وێژەی فەڕەنسای سەرەتاکانی سەدەی نۆزدەھەم. لە سەردەمی گەنجیدا، ھۆگۆ خۆی یەکلایی کردەوە کە یان دەبێت بە شاتۆبریاندێکی دیکە یانیش ھیچ و دەبێت ژیانی لە زۆر ڕووەوە ھاوشانی پێشینانی بوارەکەی بڕوات. ھۆگۆ، ھەروەکوو شاتۆبرایند، برەوی بە ڕۆمانتسیزم دا و لە ڕامیاییەوە تێوە گلا (ئەگەرچی زیاتریش وەک پاڵەوانی ڕژێمی کۆماری) و بەھۆی ھەڵوێستە ڕامیارییەکانییەوە دوورخراوەتەوە.^[١]

ئەو ھەر لە سەرەتای تەمەنیەوە سەرکەوتن و ناوبانگی بەدەست ھێنا. یەکەم کۆمەڵە ھۆنراوەی بەناوی (Odes et poésies diverses) لە ساڵی ١٨٢٢ لە سەردەمی لویسی ھەژدەیەمدا بڵاو کرایەوە. گەرچی ھۆنراوەکان بەھۆی پڕپەرۆشی و ڕەوانبێژییەکەیانەوە جێگای سەرسامی بوون، بەڵام کۆمەڵە ھۆنراوەی (Odes et Ballades) کە چوار ساڵ دواتر لە ساڵی ١٨٢٦دا بڵاو کرایەوە، دەری خست کە ھۆگۆ ھۆنەرێکی مەزن و شارەزایەکی سروشتی ھۆنراوەی لیریکی و گۆرانی داھێنەرانە.^[٢]

یەکەم بەرھەمی خەیاڵیی ھۆگۆ سەرەتا لە شوباتی ١٨٢٩دا و لەلایەن چارڵز گۆسەلینەوە بێ ناوی نووسەر بڵاو کرایەوە کە ڕەنگدانەوەی دەروونی کۆمەڵایەتیی نالەباری ئەو کاتە بوو کە بوو بەھۆی دروستبوونی بەرھەمی دواتری. Le Dernier jour d'un condamné (The Last Day of a Condemned Man) کە کاریگەرییەکی گرنگی لەسەر نووسەرانی دواتری وەکو ئەلبێرت کامۆ، چارڵز دیکنس و، فیدۆر دۆستۆیەڤسکی جێ ھێشت. کڵەود جویکس کە کورتەچیرۆکێکی بەڵگەنامەییە لە بارەی بکوژێکی ڕاستەقینەوە کە لە فەڕەنسا لەسێدارەدراوە، لە ساڵی ١٨٣٤دا دەرکەوت و لەلایەن ھۆگۆ خۆیەوە بە پێشەکییەک دانرا بۆ بەرھەمە مەزنەکەی لەسەر نادادیی کۆمەڵایەتی بە ناوی Les Misérables.^[٣]

ھۆگۆ بە شانۆیییەکانی کرۆمۆڤێڵ (١٨٢٧) و ھێرنانی (١٨٣٠)

ھۆگۆ بوو بە پێشڕەوی ڕەوتی وێژەیی ڕۆمانتسیزم. شانۆنامەی «Hernani» کە مژدەی گەیشتنی ڕۆمانتسیزمی فەڕەنسی بەخشی، لە تەختی شانۆی «Comédie-Française» نمایش کرا، بە چەندین شەوی پڕ ئاژاوە پێشوازیی لێ کرا، ئەوەش بەھۆی پێکدادانی نێوان ڕۆمانتیکی و ترادیشناڵیستەکان لە بارەی ڕەچاونەکردنی یاسا نوێیەکانی کلاسیزم لە شانۆکەدا.

ناوبانگی ھۆگۆ لەگەڵ شانۆیییەکانی دواتریدا ھەڵکشا لەوانەش ماریون دیلۆرمێ (١٨٣١)، پاشا خۆی سەرقاڵ دەکات (١٨٣٢)، ڕووی بلاس (١٨٣٨).

ڕۆمانی «قەمبوورەکەی نۆتردام»ی ھۆگۆ لە ساڵی ١٨٣١ بڵاو کرایەوە و ھەر زوو وەرگێڕدرایە سەر زمانەکانی دیکە لە تەواوی ئەورووپادا. یەکێک لە کاریگەرییەکانی ڕۆمانەکە ناچارکردنی پاریس بوو بۆ بنیاتنانەوەی کاتیدراڵی نۆتردام کە سەرنجی ھەزاران گەشتیاری بۆ خۆی ڕاکێشا کە ئەو ڕۆمانە بەناوبانگەیان خوێندبووەوە. ھەروەھا پەرتووکەکە ئیلھامبەخشی پێزانینی زیاتر بوو بۆ باڵەخانەکانی سەردەمی ڕێنیسانس کە دوای ئەوە دەست کرا بە پارێزگاریکردنێکی چالاکانە لێیان.

ھۆگۆ ھەر لە سییەکانی سەدەی نۆزدەھەمەوە بەرنامەی بۆ ڕۆمانێکی گەورە لە بارەی خەمخواریی و نادادیی کۆمەڵایەتییەوە داڕشت، بەڵام حەڤدە ساڵی ویست بۆ ڕۆمانی بێنەوایان کە تەواو ببێت و تا دواجار لە ساڵی ١٨٦٢دا بڵاو بۆوە.^[٤]

ھۆگۆ جێھێشتنی زیندانی تۆلۆن لەلایەن زیندانییەکانییەوە لە یەکێک لە چیرۆکەکانی سەرەتایدا بە ناوی «Le Dernier Jour d'un condamné» بەکارھێنا، ئەگەرچی تا ساڵی ١٨٤٥ دەستی بە نووسینی پەرتووکەکە نەکرد. لە ساڵی ١٨٣٩ چوو بۆ شاری تۆلۆن بۆ سەردانی زیندانی باگن و تێبینیی وردی لەبارەی شوێنەکەوە وەرگرت. لەسەر یەکێک لە لاپەڕەی تێبینییەکانی لەبارەی زیندانەکەوە بە پیتی گەورە و تۆخ ناوێکی شیاوی بۆ پاڵەوانی پەرتووکەکە نووسیوە کە «جین ترێجیان»ە. کاتێک دواجار پەرتووکەکە نووسرا ناوەکە بوو بە «جین ڤاڵجیان».

ھۆگۆ زیرەکانە ئاگاداری نایابیی ڕۆمانەکە بوو، وەک ئەوەی لە ٢٣ی ئازاری ١٨٦٢ لە نامەیەکیدا بۆ خاوەنی دەزگای چاپەکە، ئەلبێرت لاکرۆیکس نووسیویەتی: «باوەڕم وایە کە ئەم پەرتووکە یەکێک دەبێت لە لووتکەی کارەکانم—گەر خاڵی وەرچەرخانیان نەبێت.» بڵاوبوونەوی ڕۆمانی بێنەوایان گەیشتە بەرزترین ئاستی مەزاد. پێش شەش مانگ لە دەرچوونی، دەزگای چاپی بەلجیکیی لاکرۆیکس و «Verboeckhoven» دەستیان کرد بە کەمپەینێکی بەبازاڕکردن لە ڕۆژنامەکانەوە سەبارەت بەو بەرھەمە کە بۆ ئەو کاتە شتێکی ناباو بوو. ھەروەھا، بەشی یەکەمی ڕۆمانەکە بە ناوی «Fantine» لە ھەمان کاتدا لە شارە گەورەکاندا بڵاو کرایەوە. ژمارەیەک لە پەرتووکەکە ھەر لە ماوەی کاتژمێرەکانی سەرەتادا فرۆشرا و، کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر کۆمەڵگای فەڕەنسی ھەبوو.^[٥]

دامەزراوە ڕەخنەیییەکان بەگشتی دژایەتیی ڕۆمانەکەیان دەکرد؛ دامەزراوەی تاین بە ناورد دەیبینی، باربی دی ئۆرێڤیلی گلەییی لە زمانە بازاڕییەکەی کرد، گۆستاڤ فلۆبێر نە ڕاستی و نە مەزنیی تێدا نەدۆزییەوە، برایانی گۆنکوور بەتوندی ڕەخنەیان لە لایەنە ھونەرییەکەی گرت، بوودلێر ئەگەرچی خوێندنەوەی ئەرێنیی بۆ کردبوو، لە ڕۆژنامەکاندا بەنھێنی بە «بێزراو و گەوجانە» سەرزەنشتی کرد. بێنەوایان تا ڕادەیەکی وا لای جەماوەر پەسەند بوو کە ئەو ئاریشانەی بەرزی کردنەوە خرانە بەرنامەی کاری کۆڕی نیشتیمانیی فەڕەنساوە. تا ئەمڕۆش ئەو ڕۆمانە ناودارترین ڕۆمانی ھۆگۆیە، لە سەرانسەری جیھاندا ناودارە و، کراوەتە بەرنامەی فیلم و تەلەڤیزیۆن و شانۆ.

چیرۆکێکی تەمومژاوی ھەیە کە دەڵێت کورتترین نامەگۆڕینەوەی مێژوو لە نێوان ھۆگۆ و بڵاوکارەکەی ھێرست و بلاکێتدا بووە و ئەوەش لە ساڵی ١٨٦٢دا. ھۆگۆ لە پشووی کاردا بووە کاتێک ڕۆمانی بێ نەوایان بڵاوبووەتەوە. بە ناردنی یەک یەکەی نووسینی تەلەگرام و پرسینی "؟" پرسیاری کاردانەوەی خەڵکی کردووە بۆ کارەکەی. بڵاوکارەکەش وەک ئاماژەیەک بۆ سەرکەوتنی بەرھەمەکە بە ناردنی نیشانەی "!" وەڵامی داوەتەوە.

ھۆگۆ لە ڕۆمانی دواتردا (Les Travailleurs de la Mer–Toilers of the Sea) کە لە ساڵی ١٨٦٦دا بڵاوبووەوە، لە کێشەی ڕامیاری و کۆمەڵایەتی دوور کەوتەوە. پەرتووکەکە پێشوازیی باشی لێ کرا، بە ئەگەرێکی زۆرەوە بەھۆی سەرکەوتنی پێشتری ڕۆمانی بێ نەوایانەوە. ھۆگۆ ڕۆمانەکەی پیشکەش بە دوورگەی دەربەندی گێرنسی کرد کە پانزە ساڵی مەنفای تێدا بەسەر برد. لە ڕۆمانەکەدا چیرۆکی پیاوێک دەگێرێتەوە کە ھەوڵی بەدەستھێنانی ڕەزامەندیی باوکی خۆشەویستەکەی دەدات لە ڕێگەی ڕزگارکردنی کەشتییەکەیەوە کە بە مەبەست لەلایەن کاپتنەکەیەوە لە دوورگەیەکدا جێدەھێڵرێت بەو ھیوایەی ئەو بەو گەنجینەی پارەیەوە کە کەشتییەکە دەیگوازێتەوە، ھەڵبێت، ئەوەش لە ڕێگەی شەڕێکی شەکەتکەری زانستی ئەندازیاریی مرۆڤ لە دژی ھێزی دەریا و جەنگ دژی دڕندەیەکی دەریاییی ئەفسانەئاسا کە ئاژەڵێکی زەبەلاحی دەریایییە.^[٦]

یەکێک لە ژیاننامەنوسانی ھۆگۆ لە ڕوانگەیەکی ڕووکەشانەی سەرکەشییانەوە وا وەسفی دەکات: «خوازەیەکە بۆ سەدەی نۆزدەیەم- پێشکەوتنی تەکنیکی، داھێنانی بلیمەتانە و کاری شەکەتکەر بۆ سەرکەوتن بەسەر ئەو خراپەکارییەی جیھانی دارایی لە خۆی گرتووە». ئەو وشەیەی لە دوورگەی گێرنسیدا وەکو ئاماژە بۆ ئاژەڵە دەریایەکە بەکارھێنرا (pieuvre) کە ھەندێکجار بۆ ھەشت پێ بەکاردێت بەھۆی بەکارھێنانی لەو پەرتووکەدا، چووە زمانی فەڕەنسییەوە.

لە ڕۆمانی دواتردا (L'Homme Qui Rit – The Man Who Laugh) ھۆگۆ گەڕایەوە سەر ئاریشە ڕامیاری و کۆمەڵایەتییەکان کە لە ساڵی ١٨٦٩دا بڵاوبووەوە و تێیدا وێنەیەکی ڕەخنەییی بۆ سیستمی بەگزادەیی کێشا. ڕۆمانەکە بە ھەمان ڕادەی ھەوڵەکانی پێشتری سەرکەوتوو نەبوو. ھۆگۆ خۆیشی دەستی بە دووان کرد لەبارەی دوورکەوتنەوەی ئاستی ئەو و ھاوسەردەمە ئەدیبەکانی لەوانەش فلۆبێر و ئێمیل زۆلا کە ڕۆمانە ڕیالیستی و ناچرالیستییەکانیان خەریک بوو ئیدی ڕادەی خۆشخوانییان لە کارەکانی ھۆگۆ زیاتر دەبوو.

دوایین ڕۆمانی، (Quatre-vingt-treize – Ninety-Three) لە ساڵی ١٨٧٤ بڵاوبووەوە و مامەڵەی لەگەڵ بابەتێکدا دەکرد کە ھۆگۆ پێشتر خۆی لێ لادەدا: سەردەمی ترس و تۆقین لە شۆڕشی فەڕەنسیدا. ئەگەرچی جەماوەرداریی ھۆگۆ لە پووکانەوەدا بوو لە کاتی بڵاوبوونەوەی ئەو ڕۆمانەیدا، بەڵام لە ئێستادا زۆرێک ئەو ڕۆمانە لە ئاستی ڕۆمانانە زیاتر ناسراوەکانیدا دادەنێن.

سەرچاوەکان

^ Bellos، David (2017). The Novel of the Century: The extraordinary adventure of Les Miserables. Particular Books. pp. 162. ISBN 978-1-84614-470-7.
^ Stephens، B. (2019). Victor Hugo. Critical Lives (بە لیتوانی). Reaktion Books. p. 24. ISBN 978-1-78914-111-5.
^ Escholier, Raymond, Victor Hugo raconté par ceux qui l'ont vu, Librairie Stock, 1931, p. 11.
^ Brockett, Oscar G. History of the Theatre. Eight Edition. Boston: Allyn & Bacon, 1999. P. 339.
^ Le Bagne de Toulon (1748–1873), Académie du Var, Autres Temps Editions (2010), ISBN 978-2-84521-394-4
^ Norris McWhirter (1981). Guinness Book of World Records: 1981 Edition. Bantam Books, p. 216.

بەستەرە دەرەکییەکان

ڤیکتۆر ھوگۆ لە ئینسایکڵۆپیدیای بریتانیکا

کارە سەرھێڵەکان

کارەکانی ڤیکتۆر ھوگۆ لە لایبریڤۆکس (دۆمەینی گشتی پەرتووکە دەنگییەکان)

[1] Bellos، David (2017). The Novel of the Century: The extraordinary adventure of Les Miserables. Particular Books. pp. 162. ISBN 978-1-84614-470-7.

[Stephens_2019_p._24-2] Stephens، B. (2019). Victor Hugo. Critical Lives (بە لیتوانی). Reaktion Books. p. 24. ISBN 978-1-78914-111-5.

[3] Escholier, Raymond, Victor Hugo raconté par ceux qui l'ont vu, Librairie Stock, 1931, p. 11.

[4] Brockett, Oscar G. History of the Theatre. Eight Edition. Boston: Allyn & Bacon, 1999. P. 339.

[5] Le Bagne de Toulon (1748–1873), Académie du Var, Autres Temps Editions (2010), ISBN 978-2-84521-394-4

[6] Norris McWhirter (1981). Guinness Book of World Records: 1981 Edition. Bantam Books, p. 216.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

ب و د نووسەران و شاعیرانی سەدەی نۆزدەیەمی فەڕەنسا
١٨٠٠–١٨٠٩	کلۆد تیێ ڤیکتۆر ھوگۆ ئەلیکساندر دووما (باوک) پرۆسپێر مێریمێ ئێدگار کینێ شارلو ئۆگووستان سانت بێڤ جۆرج ساند ئۆژێن سو الکسی دو توکویل ئۆگووست ئانیسێ بورژوا شارلو لاسەیی دێزیرێ نیزار ئێمیل سووڤێستر ئالوازیووس بێرتران ژێرار دو نێرڤال ژوول ئامێدێ باربێ دارڤیلی پیر ژوزف پرودون پێترووس بۆرێل گزاڤیێ فۆرنۆرێ
١٨١٠–١٨١٩	ئێژێزیب مۆرۆ مۆریس دو گێرا آلفرد دو موسه ژۆزێف بووشاردی تێئۆفیل گۆتیێ فیلۆتێ ئۆنادی ئادۆلف دێنری ڤیکتۆر دوروی ڤیکتۆر دو لاپراد لوویز ڤیکتۆرین ئاکلارمان ئالفۆنس ئێسکیرۆس ئێلی بێرتێ ئۆژێن لەبیش آرتور دو گوبینو پۆل فیڤال پیەر زاکۆنی لۆکوونت دو لیل
١٨٢٠–١٨٢٩	اوژن فرومنتن امیل اوژیه شارل بوودلێر گوستاو فلوبر ژول شانفلوری ادموند دوگنکور ارکمن شاترین لوئی منار تئودور دو بانویل ارنست رنان تئودور باریر زاویه دو مونتپن ئەلیکساندر دووما (کوڕ) شارل دو کوسته اکتاو لاکروا اوژن شاوت ادمون ابو ایپولیت تن ژول ڤێرن زنائید فلوریو
١٨٣٠–١٨٣٩	نوما-دنی فوستل دو کولانژ ھێکتۆر مالۆ ئانری ڕۆشفۆر رائوول دو نێڤری ڤیکتۆریەن ساردو ئێمیل گابۆریۆ لێئۆن گۆتیێ ژوول ڤالێس ژی بروونۆ ئێدوار پاییرون ژان-ماری دێگینیێ ئۆژێن لۆروا لوویز درێڤێ ئانری بێک ئۆگووستێ دو ڤیلیێ دو لیلادام سولی پرودوم ژوول لێرمینا
١٨٤٠–١٨٤٩	آلفونس دوده امیل زولا ژوول کلارتی شارلۆ کرۆ استفان مالارمه ژۆزێ-ماریا دو ئێرێدیا فرانسوا کۆپێ پۆل ئارێن پل ورلن آناتول فرانس تریستان کۆربیێر مۆریس رۆلینا ئێتیێن نوڤیۆن لێئۆن بلووا ئێمیل فاگێ یوریس کارل هویسمانس ئۆگووست ئانژێلیێ ئۆکتاڤ میربۆ ژۆرژ دو بێربروون ژۆرژ ئۆنێ ئێدگار لا سێلڤ سیبیل گابریێل ریکێتی دو میرابو ژان ریشپە ژۆرژ دو پۆرتۆ-ریش پۆل کونیسێکارنۆ
١٨٥٠–١٨٥٩	گی دو موپاسان پیر لوتی ژێرمان نووڤۆ ئۆگووستو ژێرار ئێلێمیر بورژ پۆل بۆرژێ ژان-لویی دوبو دو لافۆرێ مۆریس رۆلینا آرتور رمبو ئالفونس ئالێ لۆراند تایاد ژۆرژ رودێنباخ ئێمیل ڤیرارێن ژان موره‌آ پیەر دوکوورسێل گوستاڤ لانسۆن نیێل دۆف ئالبێر سامەن ژوول لومێتر رۆمی دو گۆرمۆ ئێمیل دورکایم ئالفرێد کاپو ژرژ کورتلین ئاناتۆل لو براز گوستاڤ کان ھێنری بێرگسۆن
١٨٦٠–١٨٦٩	ژوول لافۆرگ پۆل مارگۆریت میشل زواکو سان پۆل ڕوو پۆل ئادۆم لێئۆ کلارسی ژۆرژو داریەن ژۆرژو فێدوو مۆریس بارێس ڕۆنێ گیل مەکس ئێلسکامپ موریس مترلینک ستوارت مێریل شارلو لو گۆفیک مارگۆریت ئۆدو ژوول رۆنار ئانری دو رێنیێ مۆریس لۆبلان ژرژ-آلبر اوریه رومن رولان تریستان بێرنار ڕێنێ بۆیلێڤ لئون دوده ژئان-ریکتوس ئوگ ڕێبێل مارسێل شڤۆب پۆل ژان توولێ الکساندرا داوید نل ئێدمۆن ڕۆستان گاستون لورو شارلو مۆراس موریس شامپانی فرانسیس ژام ئێمیل شارتیێ پۆل کلۆدێل ئاندرێ ئسپیر ئێمیل بۆدان گاستون ئارمان دو کاییاڤێ آندره ژید
١٨٧٠–١٨٧٩	پیەر لوویس ژاک بوولانژێ هانری بردو ئارتوور بێرنێد مارسێل پرووست پل والری ئانری باتای رۆبێر دو فلێر پۆل لێئۆتو لوئی ماندن پۆل فۆر آلفرد ژاری شارلو پێگی ئانری باربووس فرانسوا-پۆل ئالیبێر کولت شارلو-لوویی فیلیپ ئێمیل گیومە پیەر سووڤێستر ئالبێر تیبۆدێ لووسی دێلاروو-ماردرووس مارک لوکلر ئانری ژان-ماری لۆڤێ ئانا دو نۆوای ماکس ژاکوب لێئۆن پۆل فارگ پیەر ئالبێر بیرو ئالفۆنس دو شاتۆبریان ئۆسکار میلۆش رەیمون رووسێل شارل-فردینان راموز ڤیکتۆر سێگالێن لێئۆن ڤێرت ئانری باشلەن ئانری دو مۆنفرید ئاندرێ ماری ئێمیل نێلیگەن فرانسیس پیکابیا
١٨٨٠–١٨٨٩	گیوم آپولینر ژاک دیسۆرد لوئی امون فرانسیس دو میوماندر ڤالێری لاربو روژه مارتن دو گار ئاندرێ سالمۆن ژێرۆم کارکۆپینۆ کاترین پوتزی ژان ژیروودو فاتمە ئایەت مەنسوور عەمرووش ئاندرێ بیلی ماری نۆئێل پیەر مەک-ئۆرلان ژان مارکێی ژوول سووپێرڤیێل گاستۆن باشلار ژۆرژو دوامێل ژاک شاردون ژان پۆلان دۆنی ئامیێل ئالێکساندر ئارنو ژۆرژ ریبموون-دسێنیێ ساشا گیتری ئاندرێ مۆروا فێرنان کرۆملانک ژول رومن مارتو بیبێسکو ئالبێر تسرستوان ژان پێلێرن آلن فورنیه فرانسیس کارکو پیەر بنوا ژۆنڤیێ فۆکۆنیێ ڕۆلان دۆرژۆلێس فێلیکس دو شازوون ئانری پورا ژان دو لا وارند بلێز ساندرار فرانسوا موریاک سن‌ژون پرس پیەر ژان ژووڤ مارسێل مارتینێ ژۆرژو بێرنانوس ئانری بوسکو پۆل مۆران مارسێل ژواندو ژاک دو لاکرۆتێل ژاک پرادو شارلو سیلوێستر تریستان دۆرێم پیەر رۆڤێردی امیل آنریو
١٨٩٠–١٨٩٩	مۆریس ژۆنۆڤوا ویکتور سرژ مۆریس بلۆنشار مکس ارنست ژان کوکتو پیەر دریو لا رۆشێل کلۆد کاون لوئی فردینان سلین ژۆزێف دێلتێی رۆژێ ڤێرسێل اوژن گریندل پل الوار ژان ژیونۆ گابریێل شۆڤالیێ ژان دێ ڤالیێر مارسێل پانیۆل ئالبێر کۆئێن ئەنتۆنن ئارتۆ ئاندرێ بریتۆن ئانری دو مۆنتێرلان تریستان تزارا لوئی آراگون ژرژ باتای ژۆئێ بۆسکێ کیکوو یاماتا فیلیپ سووپو مارسێل تیری ئێمانوێل بۆڤ ئۆژێن دابی بێنژامێن فوندان میشیل دو گێلدۆرۆد رۆبێر گۆففە فیلیپ اریا ژوزف کسل پۆل ویالار ژێئو نورژ رۆژێ ڤیتراک ژاک ئۆدیبێرتی مارێسل ئاشار لویی گیو آنری میشو مارسێل ئارلاند ئارمان سالاکرو فرانسیس پۆنژ
پێڕستی نووسەرانی دەیەی نۆزدەیەمی فەڕەنسا، پێڕستی نووسەرانی فەڕەنسا