زستانی عەرەبی
| زستانی عەرەبی | |
|---|---|
 | |
| جێ | جیھانی عەرەب |
| لە پێش | بەھاری عەرەبی |
| ڕێکەوتی دەستپێکردن | ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ |
ڕووداوەکانی دوای بەھاری عەرەبی یان وەک ناسراوە بە زستانی عەرەبی ،[١] [٢] [٣] [٤] [٥] زاراوەیەکە بۆ سەرھەڵدانی ستەمکاری و توندڕەوی ئایینی کە لە دوای خۆپیشاندانەکانی بەھاری عەرەبی لە وڵاتانی عەرەبی. [٦] زاراوەی زستانی عەرەبی ئاماژەیە بۆ ئەو ڕووداوانەی کە لە سەرانسەری جیھانی عەرەبیدا ڕوویانداوە، لەوانە شەڕی ناوخۆیی سووریا، [٧] [٨] یاخیبوونی عێراق کە بەدوایدا شەڕی ناوخۆی عێراق ھات، [٩] قەیرانی میسر، [١٠] قەیرانی لیبیا و قەیرانی یەمەن دوای ئەوەی حووسییەکان لە دەسەڵاتی شەرعی یاخی بوون. [١١] ڕووداوەکان ڕوویانداوە وەک لە زستانی عەرەبیدا ئاماژەی پێکراوە، لە میسر کە بووە ھۆی کودەتایەکی سەربازی و ڕووخاندنی سەرۆک محەمەد مورسی لە دەسەڵات لەلایەن سوپاوە دوای خۆپیشاندانەکانی ٣٠ی حوزەیرانی ٢٠١٣. میلیشیا و ھۆزە جیاوازەکانی لیبیا دوای داڕمانی دانوستانەکان دەستیان بە شەڕ کرد و گۆڕەپانەکانی لوبنان و لیبیا و بەحرەینیش گەواھیدەری ڕووداوەکانی زستانی عەرەبی بوون. ململانێی باکووری مالی زۆرجار وەک بەشێک لە «زستانی ئیسلامی» وەسف کراوە. ئەو گۆڕانکارییە ڕامیارییانەی لە تونس ڕوویدا، کە گۆڕانکاری لە حکومەتدابوو، ھەروەھا یاخیبوونی داعشی تێدابوو، لەلایەن ھەندێکەوە ئاماژەیان پێکرا کە ئەگەری ھەیە «بەرەو زستانی عەرەبی بڕۆن». [١٢] [١٣] [١٤] [١٥] [١٦]
بەگوێرەی زانایانی زانکۆی وارشۆ، بەھاری عەرەبی بەتەواوی تێپەڕیوە بۆ ناو «زستانی عەرەبی» چوار ساڵ لە سەرەتای درووستبوونییەوە. [١٧] زستانی عەرەبی بە سەرھەڵدانی چەندین شەڕی ناوخۆی ناوچەیی و ناسەقامگیری ناوچەیی و دابەزینی ئابووری و دیمۆگرافی وڵاتانی عەرەبی و ململانێی مەزھەبی و نەتەوەیی و ئایینی تایبەتمەندە. بەپێی توێژینەوەیەکی زانکۆی ئەمریکی لە بەیرووت، تا ھاوینی ٢٠١٤ زستانی عەرەبی بووەتە ھۆی مردنی نزیکەی چارەکە ملیۆنێک و ملیۆنان پەنابەر. [١٨] [١٩] [٢٠] [٢١] [٢٢] [٢٣] [٢٤] بەپێی سەنتەری لێکۆڵینەوەکانی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و ئەفریقا ، تا ١ی ١ی ٢٠١٤، تێچووی نائارامییەکانی دوای بەھاری عەرەبی لە جیھانی عەرەبیدا نزیکەی ٨٠٠ ملیار دۆلاری ئەمریکییە. پێشبینی دەکرێت لە ساڵی ٢٠١٤ دا نزیکەی ١٦ ملیۆن کەس پێویستیان بە ھاوکاری مرۆیی ھەبێت لە سووریا و عێراق و ئەردەن و لوبنان و تورکیا و یەمەن.[٢٥] بەپێی ھەواڵێکی ڕۆژنامەی ئیکۆنۆمیست، ماڵتا سوودی لە زستانی عەرەبی وەرگرتووە، چونکە گەشتیاران ڕوویان لەو زستانە کردووە وەک جێگرەوەیەکی سەلامەتتر لەجیاتی میسر یان توونس.
گێژاوی ڕامیاری و توندوتیژی لە ناوچەی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا بووەتە ھۆی ئاوارەبوونی بەکۆمەڵی دانیشتوانی ناوچەکە. بە ئاوارەکانی ناوخۆ و پەناخوازان و پەنابەران کە پێشتر لە لیبیا نیشتەجێ بوون، بەرەو یەکێتیی ئەووروپا ڕۆشتن. [٢٦]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «Middle East review of 2012: the Arab Winter». لە ١٩ی تەممووزی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Analysis: Arab Winter is coming to Baghdad». The Jerusalem Post. لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Expert Warns of America's Coming 'Arab Winter'». CBN. لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «The Arab Winter». لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Arab Spring or Arab Winter?». The New Yorker. لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ Ahmed H Adam and Ashley D Robinson. Will the Arab Winter spring again in Sudan?. Al-Jazeera. 11 June 2016. "The Arab Spring that swept across the Middle East and succeeded in overthrowing three dictatorships in Tunisia, Egypt and Libya in 2011 was a pivotal point in the history of nations. Despite the subsequent descent into the "Arab Winter", the peaceful protests of young people were heroic..." «نسخە مورشفە». لە 31 دیسمبر 2016 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=(یارمەتی) - ^ Fear and Faith in Paradise. لە ڕەسەنەکە لە 19 اکتوبر 2017 ئەرشیڤ کراوە. لە October 23, 2014 ھێنراوە.
{{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Arab Winter». لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Analysis: Arab Winter is coming to Baghdad». لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Egypt and Tunisia's new 'Arab winter'». لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Yemen's Arab winter». لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Middle East review of 2012: the Arab Winter - Telegraph». telegraph.co.uk. لە ١٩ی تەممووزی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Analysis: Arab Winter is coming to Baghdad». Telegraph.co.uk. لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Expert Warns of America's Coming 'Arab Winter'». Cbn.com. لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «The Arab Winter». لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Arab Spring or Arab Winter?». Newyorker.com. لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ Radoslaw Fiedler, Przemyslaw Osiewicz.Transformation processes in Egypt after 2011. 2015. p182.
- ^ Fear and Faith in Paradise. لە ڕەسەنەکە لە 23 اکتوبر 2014 ئەرشیڤ کراوە. لە 23 October 2014 ھێنراوە.
{{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Arab Winter». لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Analysis: Arab Winter is coming to Baghdad». لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Egypt and Tunisia's new 'Arab winter'». لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Yemen's Arab winter». لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «The Coup in Egypt: An Arab Winter?». ٥ی تەممووزی ٢٠١٣. لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «In Egypt, Arab Spring Gives Way To Military Winter». ٢١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤. لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «From Egypt to Syria, this could be the start of the Arab Winter». ١٧ی نیسانی ٢٠١٤. لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ https://web.archive.org/web/20171009212639/https://www.aub.edu.lb/ifi/international_affairs/Documents/working_paper_series/20130828_IA_WP_AUB_Paper_on_Displacement_in_Arab_Spring.pdf. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە أكتوبر 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوتی سەردان=(یارمەتی); پارامەتری|title=ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری]
دەروازەی ئایین
دەروازەی ڕۆژھەڵاتی ناوین
دەروازەی سیاسەت
دەروازەی ئابووری
دەروازەی سووریا
دەروازەی میسر
دەروازەی ئاسیا
دەروازەی ئەفریقا
دەروازەی شەڕ
دەروازەی دەیەی ٢٠١٠
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە زستانی عەرەبی تێدایە. |