یەکیەتیی نێونەتەوەیی لاوانی سۆشیالیست

یەکیەتیی نێونەتەوەیی لاوانی سۆشیالیست

ناوبڕ	IUSY
دروشم	هەموو جیهان بۆگۆڕینی جیهان!
دروستبوون	٢٤ی ئابی ١٩٠٧
جۆر	لاوانی نێونەتەوەیی ڕێکخراوی ناحکومی
مەبەست	فیدراسیۆنی جیهانی ڕێکخراوەکانی سۆسیالیستی، کۆمەڵایەتی دیموکرات و ڕێکخراوەکانی گەنجانی کرێکاری
ئۆفیسی سەرەکی	ئامتشاوگاس ٤، ١٠٥٠ ڤیەنا، نەمسا.
دەڤەری خزمەت	لە سەرانسەری جیهاندا
ئەندامانhip	163
زمانی فەرمی	ئینگلیزی، ئیسپانی، فەرەنسی
سەرۆک	عیسا تاپیا
سکرتێری گشتی	بروونۆ گۆنزالڤێس
ئۆرگانی سەرەکی	کۆنگرەی جیهانی
پەیوەستە بە	ئینتەرناسیۆنالی سۆشیالیستی ھاوپەیمانیی پێشکەوتنخواز
وێبگە	iusy.org

یەکێتی نێونەتەوەیی لاوانی سۆسیالیست ( IUSY ) ڕێکخراوێکی نێودەوڵەتی کرێکاری گەنجانە، کە چالاکییەکانی بریتین لە بڵاوکراوە و پشتیوانی ڕێکخراوە ئەندامەکان و ڕێکخستنی کۆبوونەوەکان. پاشان ناوی ئینتەرناشناڵی گەنجانی سۆشیالیستی لێنرا، لە کۆنگرەی نێودەوڵەتی سۆسیالیستی لە ساڵی ١٩٠٧ لە شتوتگارت وەک باڵی گەنجانی ئینتەرناشناڵی دووەم پێکهێنرا.

ئێستا IUSY ١٤٥ ڕێکخراوی ئەندامی هەیە - کە بریتین لە 122 ئەندامی هەمیشەیی و 23 ئەندامی چاودێر - لە 106 وڵاتەوە. IUSY لە ساڵی 1993دا وەک ڕێکخراوێکی ناحکومی نێودەوڵەتی گەنجان پێگەی ڕاوێژکاری UN ECOSOC بەدەستهێنا

لە ٢٤-٢٧ی ئابی ١٩٠٧، کۆبوونەوەی ٢١ نوێنەری گەنجان لە ١٣ وڵاتەوە لە شاری شتوتگارتی ئەڵمانیا پێک هات و ڕێکخراوی نێونەتەوەیی گەنجانی سۆشیالیستی وەک ڕێکخراوی گەنجانی ئینتێرناسیۆناڵی دووهەمیان دامەزراند، کە بارەگا سەرەکییەکەی لە ڤییەنا بوو.

لە ساڵانی ١٩١٠ و ١٩١٢ کۆنگرەی هاوتەریبی بەستووە بەدوای کۆنگرەی ئینێرناشناڵ سۆشیالیست، کۆپنهاگن ١٩١٠ و کۆنگرەی ئینتێرناشناڵ سۆشیالیست، باسل ١٩١٢ .

ڕێکخراوە سۆسیالیستییەکانی لاوانیش هەر وەک پارتە دایکیەکانیان ڕووبەڕووی کاریگەریی پەرەسەندنی ناسیۆنالیزم و میلیتاریزم لە ئەوروپا بووەوە. لە سەرەتای جەنگی جیهانی یەکەم لە ساڵی ١٩١٤دا زۆرینەی پارتە سۆسیالیستەکان پشتیوانی لە هەوڵەکانی جەنگی وڵاتەکانیان دەکرد، بەڵام لاوانی ئینتێرناشناڵ سۆشیالیست وەک دژبەری شەڕ و میلیتاریزم مایەوە. ڕێکخراوەکە ناچار بوو نووسینگەکانی بگوازێتەوە بۆ زیوریخ و لەوێشەوە گۆڤاری خۆی بەناوی لاوانی نێونەتەوەیی بڵاوکردەوە و داوای ئاشتی دەکرد، کە دەبوو بە شێوەیەکی نایاسایی بڵاو بکرێتەوە. دواتر خەبات بۆ ئاشتی بوو بە بەشێکی سەرەکی ئەو ڕێکخراوە.

پێکهێنانی کۆمۆنیستی نێونەتەوەیی لە مۆسکۆ لە ساڵی ١٩١٩ بزووتنەوەی کرێکاری و لاوانی دابەش کرد بۆ دوو لایەن. نوێنەرانی ڕەوتی سۆشیالیستی و سۆشیال-دیموکراتیک لە ساڵی ١٩٢١دا بزووتنەوەی لاوانی نێونەتەوەیی سۆشیالیستییان وەسەریەک خستەوە.

لە ساڵی ١٩٢٥ لە دوای دەستبەسەرداگرتنی ئیتالیا لەلایەن فاشیستەکانەو ، ڕێکخراوی لاوان لەو وڵاتە ناچار بوو بەشداریکردن لە کارەکانی ISYM ڕابگرێت. ئەمەش سەرەتای شەڕی ڕێکخراوەکە بوو لە دژی فاشیزم . لە ساڵی 1933 ئۆفیسی بەرلین گواسترایەوە بۆ پراگ .

دوای جەنگی جیهانی دووەم، لە ٣٠ی ئەیلوولی ١٩٤٦، لە کۆنگرەی پاریسدا ڕێکخراوەکە بە فەرمی ناوی بوو بە یەکێتی نەتەوەیی لاوانی سۆشیالیست . پاشان دەستی کرد بە وەرگرتنی ژمارەیەکی بەرچاو لە ڕێکخراوەکانی لاوان لە دەرەوەی ئەوروپا و تا سەرەتای ساڵانی ١٩٥٠ IUSY ٧٣ ڕێکخراوی ئەندامی لە ٥٠ وڵاتەوە لەخۆگرتبوو.

دوای کۆنگرەی پاریس و تا ساڵانی شەستەکان، IUSY سەرنجی خستە سەر پشتگیریکردنی نەهێشتنی کۆلۆنیالیزەکردن و خەباتە سەربەخۆیی خوازەکان، بەتایبەتی لە ئەفریقا و ئاسیا. لە ساڵانی حەفتاکانی سەدەی ڕابردوودا، ڕێکخراوەکە چالاک بوو لە ڕاکێشانی سەرنج بۆ پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لەلایەن حکومەتە سەربازییەکانەوە لە ئەمریکای لاتین و بنیاتنانی هەڵمەتەکانی هاودەنگی نێودەوڵەتی، وەک دژی پینۆشە لە شیلی و سۆمۆزا لە نیکاراگوا .

IUSY بە وریاییەوە پشتگیری لە پرۆسەی دیموکراتیزەکردن لە ئەوروپای ڕۆژهەڵات دەکرد. بازرگانیکردن بە مرۆڤ و پەنابەران، دەرئەنجامی هەڵوەشاندنەوەی یەکێتی سۆڤیەت, بوونە جێگەی سەرنجی تێکۆشانی نوێیIUSY، پێکهێنانی کۆڕی دیالۆگی باڵکان و لیژنەکانی ناوچەی دەریای ڕەش بۆ ئاسانکاری گفتوگۆ و هاوکاری لە نێوان وڵاتە جیاوازەکاندا لەم هەوڵانە بوون. 

چالاکیەکان

خۆپیشاندان دژی جەنگی ڤێتنام. ڤانکۆڤەر، بی سی. ١٩٦٨

سەرۆکایەتی و کۆمیسیۆنی کۆنترۆڵ

سەرۆکایەتی

IUSY لەلایەن سەرۆکایەتییەکەیەوە بەڕێوە دەچێت، کە هەر دوو ساڵ جارێک لە کۆنگرەدا هەڵدەبژێردرێن، بە بەشداری نوێنەرانی لە هەموو جیهان. ئەندامانی ئێستا (2021–2023) لە خوارەوە ئاماژەیان پێکراوە:

سەرۆک:

• عیسا تاپیا، JMAS، (ڤەنزوێلا)

سکرتێری گشتی:

• برونۆ گۆنزالڤێس، (گەنجانی سۆسیالیست، پورتوگال)

جێگرانی سەرۆک :

• داراک عەبدولفەتاح، لاوانی پۆلیساریۆ، سەحرای ڕۆژئاوا
• خولەکانی مۆندلی، ANCYL NYTT، باشووری ئەفریقا
• ئامەد تیندریبیۆگۆ، UNJ-MPP، بورکینا
• گەنجان RPM، مالی
• ئەڤریل ڕیێس ڕۆدریگێز،JRM, کۆماری دۆمینیکان
• Agustina Rodriguez, JS, Argentina
• Bernando Meneses, JPRD, Panama
• Ricardo Lillo, JS, Chile
• Basilio Enrique Claudio, AY, Philippines
• Samantha Carin Wood, Young Labour, New Zealand
• Ana Manasieva, SDYM, North Macedonia
• Tajma Sisic, SSU Sweden
• Sarineh Abrahamian, AYF, Armenia
• Victoria Hiepe, JUSOS, Germany
• Julius Jandl, VSSTO, Austria
• Harun Muharemovic, DSU, Denmark
• Vittorio Pecoraro, GD, Italy
• Saif Aqel, FYM, Palestine

کۆمیسیۆنی کۆنترۆڵ

سەرۆکی کۆمیسیۆنی کۆنترۆڵ
هێند مگایس، JSD، تونس
ئەندامانی کۆمیسیۆنی کۆنترۆڵ
فێدریکا پۆلیزی، Franja Morada، ئەرجەنتین
ئیڤگێنیا لوکیانچێنکۆ، ئۆکرانیا
ڕیکاردۆ ڕامۆن ڕۆساس، JSE، ئیسپانیا
ناجا مەلاب، PYO، لوبنان
بانگهێشتی هەمیشەیی
لاوانی سۆشیالیستی ئەوروپا (YES) سەرۆک
ICFTU YO سکرتێری گشتی

ئەندامانی هاوبەش

• لاوانی سۆشیالیستی ئەوروپا (YES)

مێژوویی سەرکردایەتی

سەرۆکەکان

١٩٤٦ بۆب مۆلێنار (هۆڵەندا) ١٩٤٨ پیتەر ستراسەر (نەمسا)

١٩٥٤ ناث پای (هیندستان)

١٩٦٠ کی نیونت (بورما)

١٩٦٦ ویلبێرت پێرێرا (سیلۆن)

١٩٦٩ لویس ئەی کارێلۆ (ئەرجەنتین)

١٩٧١ ڕافایل ئەلبوکێرک (کۆماری دۆمینیکان)

١٩٧٣ لویس ئایالا (شیلی)

١٩٧٥ جێری سڤێنسۆن (سوید)

١٩٧٧ ئەلێکساندەر مۆنتیسینۆ (شیلی)

١٩٧٩ هیلاری بارنارد (بەریتانیا)

١٩٨١ میڵتۆن کۆلیندرێس (ئێل سالڤادۆر)

١٩٨٣ کیرستن جێنسن (دانیمارک)

١٩٨٥ جوان کالابویگ (ئیسپانیا)

١٩٨٩ سڤێن ئێریک سۆدەر (سوید)

١٩٩١ ڕۆجەر هالهاگ (سوید)

١٩٩٥ نیکۆلا زینگارێتی (ئیتاڵیا)

١٩٩٧ ئومبێرتۆ جێنتیلۆنی (ئیتاڵیا)

1999 ئەلڤارۆ ئەلیزاڵدە (شیلی)

٢٠٠٤ فیکیلێ مبالولا (ئەفریقای باشوور)

٢٠٠٨ جاسیندا ئاردرن (نیوزیلاند)

2010 ڤیڤیانا پینێرۆ (ئۆرۆگوای)

2014 فیلیپی جێلدرێس (شیلی)

2016 هاوارد لی چوان هۆو (مالیزیا)

2018 یۆهانا ئۆرتێگا (پاراگوای)

2021 عیسا تاپیا (ڤەنزوێلا)

سکرتێرە گشتییەکان

١٩٤٦ Per Hækkerup (دانیمارک) ١٩٥٤ کورت کریستیانسۆن (سوید)

١٩٦٠ پێر ئاسن (نەرویج)

1963 ستور ئێریکسۆن (سوید)

١٩٦٦ یان هاکەرۆپ (دانیمارک)

١٩٧٠ بێرنت کارلسۆن (سوید)

١٩٧١ جێری سڤێنسۆن (سوید)

١٩٧٣ یۆهان پینبێرگ (سوید)

١٩٧٥ فریدریش ئۆ.ج. ڕۆڵ (ئەڵمانیا)

١٩٧٧ ئۆو فیچ (دانیمارک)

١٩٧٩ جوکا ئۆئاسیس (فینلاند)

١٩٨١ بێنگت ئۆهلسۆن (سوید)

١٩٨٣ ڕۆبێرت کرێدیگ (ئەڵمانیا)

١٩٨٥ دیرک دریجبومس (بەلجیکا)

١٩٨٩ ڕیکارد تۆرێل (ئیسپانیا)

1993 ئەلفریدۆ ڕیمۆ لازێرێتی (ئەرجەنتین)

١٩٩٧ لیزا پێلینگ (سوید)

٢٠٠١ ئێنزۆ ئەمێندۆلا (ئیتاڵیا)

٢٠٠٦ ئیڤۆن ئۆکالاگان (ئیرلەندا)

2009 یۆهان هاسێل (سوید)

2012 بیاتریس تالیگۆن (ئیسپانیا)

2014 ئەڤین ئینچیر (سوید)

2016 ئەلیساندرۆ پیریسی (ئیتاڵیا)

2018 ئانا پیرتسخالاڤا (جۆرجیا)

2021 برۆنۆ گۆنزالڤێس (پۆرتوگال)

سەرۆکەکانی کۆمیسیۆنی کۆنترۆڵ

١٩٩٨ تیم شۆڵز (گەنجانی سۆسیالیستی ئەڵمانیا – فالکۆنز، ئەڵمانیا) ٢٠٠٢ مارتن جێنەرجان (گەنجانی سۆسیالیستی ئەڵمانیا – فالکۆنز، ئەڵمانیا)

٢٠٠٤ سڤێن فرای (گەنجانی سۆسیالیستی ئەڵمانیا – فالکۆنز، ئەڵمانیا)

٢٠١٠ سڤێنجا ماتوسال (گەنجانی سۆسیالیستی ئەڵمانیا – فالکۆنز، ئەڵمانیا)

٢٠١٢ مایکل دێهملۆ (گەنجانی سۆسیالیستی ئەڵمانیا – فالکۆنز، ئەڵمانیا)

2014 ستیفان کۆکەر (گەنجانی سۆسیالیستی ئەڵمانیا – فالکۆنز، ئەڵمانیا)

2016 ڕۆلاند گور (کۆمەڵگە – بزووتنەوەی گەنجانی چەپ، هەنگاریا)

2021 هێند مگایس (JSD تونس، تونس)

کۆنگرەکان

١٩٤٦ پاریس (فەرەنسا) ١٩٤٨ لۆڤین (بەلجیکا)

١٩٥١ هامبۆرگ (ئەڵمانیا)

١٩٥٤ کۆپنهاگن (دانیمارک)

١٩٥٧ ڕۆما (ئیتاڵیا)

١٩٦٠ ڤیەنا (نەمسا)

١٩٦٣ ئۆسلۆ (نەرویج)

١٩٦٦ ئۆسلۆ (نەرویج)

١٩٦٩ ڕۆما (ئیتاڵیا)

١٩٧١ لەندەن (نائاسایی) (بەریتانیا)

١٩٧٣ ماڵتا (ماڵتا)

١٩٧٥ برۆکسل (بەلجیکا)

1977 شتوتگارت (ئەڵمانیا)

١٩٧٩ فرانکفۆرت (ئەڵمانیا)

١٩٨١ ڤیەنا (نەمسا)

١٩٨٣ یۆرلۆند (دانیمارک)

1985 سیڤیلیا (ئیسپانیا)

١٩٨٧ بروکسل (بەلجیکا)

١٩٨٩ بۆمێرسڤیک (سوید)

١٩٩١ سێچ (چیکۆسلۆڤاکیا)

١٩٩٣ مۆنتیڤیدیۆ (ئۆرۆگوای)

١٩٩٥ مۆدێنا (ئیتاڵیا)

١٩٩٧ لیلهامەر (نەرویج)

١٩٩٩ هامبۆرگ (ئەڵمانیا)

٢٠٠١ جۆهانسبێرگ (ئەفریقای باشوور)

٢٠٠٤ بوداپێست (هەنگاریا)

٢٠٠٦ ئێسبێرگ (دانیمارک)

٢٠٠٨ سانتۆ دۆمینگۆ (کۆماری دۆمینیکان)

2010 بۆمێرسڤیک (سوید)

2012 ئاسونسیۆن (پاراگوای)

2014 کۆپنهاگن (دانیمارک)

2016 تیرانا (ئەلبانیا)

2018 بودڤا (مۆنتینیگرۆ)

2021 پەنەما سیتی (پەنەما)

کەمپ و فێستیڤاڵە نێودەوڵەتییەکان

IUSY لە ساڵی ١٩٥٢ەوە "کەمپ" و "فێستیڤاڵ"‌ـە نێودەوڵەتییەکانی لە شوێنە جیاوازەکانی جیهان بەڕێوەبردوە. ١٩٥٢ کەمپی IUSY ڤیەنا (نەمسا) ١٩٥٤ کەمپی IUSY Liège (بەلجیکا)

1956 IUSY کەمپی تامپێرێ (فینلاند)

١٩٥٩ کەمپی IUSY بەرلین (ئەڵمانیا)

١٩٦٢ کەمپی IUSY کۆپنهاگن (دانیمارک)

١٩٦٥ کەمپی IUSY کارمێل (ئیسرائیل)

١٩٦٨ IUSY Camp Vierhouten (هۆڵەندا)

١٩٧٤ کەمپی IUSY Attersee (نەمسا)

١٩٧٧ ئینتەرناشناڵەکان سۆزیالیستیشێس یۆگێنترێفێن شتوتگارت (ئەڵمانیا)

١٩٨١ ئینتەرناشناڵز سۆزیالیستیشێس یوگێندترێفێن ڤیەنا (نەمسا)

1985 فێستیڤاڵی IUSY لۆکسمبۆرگ (لۆکسمبۆرگ)

1987 فێستیڤاڵی IUSY ڤالێنسیا (ئیسپانیا)

1992 فێستیڤاڵی IUSY پۆرتۆ (پۆرتوگال)

1996 فێستیڤاڵی IUSY بۆن (ئەڵمانیا)

٢٠٠٠ فێستیڤاڵی IUSY مالمۆ (سوید)

٢٠٠٣ فێستیڤاڵی IUSY Kamena Vourla (یۆنان)

٢٠٠٦ فێستیڤاڵی IUSY ئەلیکانتێ (ئیسپانیا)

ئاهەنگی 2007 IUSY 100 بەرلین (ئەڵمانیا)

٢٠٠٩ فێستیڤاڵی IUSY زانکا (هەنگاریا)

2011 فێستیڤاڵی IUSY Attersee (نەمسا)

فێستیڤاڵی IUSY 2014 (مالتا)

فێستیڤاڵی IUSY 2017 Jale (ئەلبانیا)

ڕێکخراوە هاوبەشەکان

ئەنجومەنی ڕاوێژکاری لاوان لە ئەنجومەنی ئەوروپا کۆڕبەندی لاوانی ئەوروپا (YFJ)

کۆڕبەندی پێشکەوتنخوازی جیهانی (GPF)

کۆڕبەندی جیهانی پێشکەوتنخوازی لاوان(GPYF)

ڕێکخراوی لاوانی ئیبرۆئەمریکی

کۆبوونەوەی هەماهەنگی نێونەتوەیی ڕێکخراوەکانی لاوان (ICMYO)

بزووتنەوەی نێونەتەوەیی فالکۆن - سۆشیالیستی پەروەردەیی نێودەوڵەتی (IFM-SEI)

یەکێتی لاوانی ئەفریقا (PYU)

سۆشیالیستی ئینتەرناشناڵ (SI)

ژنانی نێونەتەوەیی سۆشیالیست (SIW)

سۆلیدار

لاوانی سۆشیالیستی ئەوروپی (بەڵێ)

پارتو سۆشیالیستەکانی ئەوروپا (PES)

هەروەها تەماشای

• لیستی ڕێکخراوەکانی ئەندامی یەکیەتیی نێونەتەوەیی لاوانی سۆشیالیست

سەرچاوەکان

کتێبنامە

• Annen, Niels; Böhning, Björn; Burmeister, Kai; Frye, Sven, eds. (2007). 100 Years of International Socialist Youth, Struggle for Peace and Equality in the World. Berlin: Vorwärts Buch.
• JUSOS & Die Falken (August 2007). 100 Years of Struggle for Peace and Equality. Berlin.

بەستەری دەرەکی

• ماڵپەڕی فەرمی
• ئەرشیفی Sozialistische Jugend-Internationale (ناوی پێشووی ئەڵمانی) لە پەیمانگای نێودەوڵەتی مێژووی کۆمەڵایەتی