بۆ ناوەڕۆک بازبدە

داگیرکاری ژاپۆن بۆ سەر کۆریا (١٩١٠)

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
داگیرکاری ژاپۆن بۆ سەر کۆریا
大日本帝國 朝鮮
چۆسێن یان چۆسۆن
朝鮮

١٩١٠–١٩٤٥
 

 

ئاڵا ئاڕم
سروود
سروودی نیشتیمانیی ئیمپراتۆری ژاپۆن
شوێنی داگیرکاری ئیمپراتۆریەتیی ژاپۆن بۆ سەر کۆریا
پایتەخت تۆکیۆ
زمان(ەکان) کۆری
ژاپۆنی
ئایین مەسیحیەت
کۆنفووشیزم
بودیزم
شەمانیزم
حکوومەت داگیرکاری
مێژوو
 - دامەزراندن ١٩١٠
 - کۆتایهاتن ١٩٤٥

داگیرکاری ژاپۆن بۆ سەر کۆریا (بە ژاپۆنی: 大日本帝國朝鮮) بەو قۆناغە دەوترێت کە کۆریا لە ساڵی ١٩١٠ تا ساڵی ١٩٤٥ لە ژێر دەسەڵات و فەرمانڕەوایەتی ژاپۆنەوە بوو.

ئیمپراتۆریەتیی کۆریا بە پێی پەیماننامەی ژاپۆن و کۆریای ساڵی ١٩٠٥ کۆریا بووە پارێزگارێکی ژاپۆن و بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ ژاپۆن حکومڕانی کۆریای دەکرد لە ڕێگەی ژەنەڕاڵ و بەڕێوەبەرانی نیشتەجێی ژاپۆن لە کۆریا، ژاپۆن لە ڕێگەی پەیماننامەی ساڵی ١٩١٠ی ژاپۆن و کۆریا، بە فەرمی دەسەڵاتی کۆریای وەرگرت و دەستی بەسەر کۆریادا گرت بەبێ ڕەزامەندی ئیمپراتۆر و دەسەڵاتداران و بە زۆرەملێ، ژاپۆنییەکان نیمچە دوورگەی کۆریایان وەک کۆلۆنییەکی دەرەوەی ژاپۆن و خاکێکی داگیرکراوی ژاپۆن دامەزراند وەک بەرژەوەندی خۆیان بەکاریان دەهێنا و لەلایەن حکومەتی سەربازیەوە بەڕێوەدەبرا و لە ڕێگەی سەربازگە و بنکە سەربازییەکان و ژەنەڕاڵەکانی ژاپۆنەوە حکومڕانی دەکرا و کۆریا بە فەرمی بەتەواوەتی هەڵوەشایەوە. حکومڕانی و دەسەڵاتی ژاپۆن "بە ژاپۆنیکردنی هەموو شتێکی کۆریا"ی لە پێشینە دانا.[١][٢][٣]

ژاپۆن حکومەتێکی لە کۆریا دامەزراند و پۆستی پارێزگاری پڕکرایەوە کۆریا وەکو پارێزگایەکی ژاپۆنی لێهات لەلایەن ژەنەڕاڵ و دەریاوانەکان کە ژاپۆن دەستنیشانیانی کردبوون، کۆریەکان لە ئازادی ڕادەربڕین و لە کۆڕ و کۆبوونەوە و ڕۆژنامەگەری و قسەکردن بێ بەش بوون و زۆرێک لە قوتابخانەکان بەهۆی ئەوەی هەندێک لە ستاندارد و یاسای ئارەزوومەندانەیان تێدا نەبووە لەلایەن ژاپۆنەوە داخران و دەستیان بەسەردا گیرا، دەسەڵاتدارەکان و حکومڕانی کۆلۆنیالیزم قوتابخانە و فێرگەکانیان وەک ئامرازێک بەکاردەهێنا بۆ ئەوەی کۆریەکان بکەن بە ژاپۆنی، ژاپۆن جەختی سەرەکی کردەوە لە فێرکردنی زمانی ژاپۆنی و دوورخستنەوەی بابەتەکانی زمانی کۆری و مێژووی کۆریا لە مەنهەجی خوێندندا. هەروەک بە تورککردن و بە عەرەبکردن.[٤][٣]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ «داگیرکاری ژاپۆن بۆ سەر کۆریا» (PDF).{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)
  2. ^ «Exhibition > Permanent Exhibition > Permanent Exhibition > Seoul under Japanese Control | SEOUL MUSEUM OF HISTORY». museum.seoul.go.kr. لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  3. ^ ئ ا «How Japan Took Control of Korea». HISTORY (بە ئینگلیزی). ١٧ی تەممووزی ٢٠٢٣. لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  4. ^ «Korea - Japanese Occupation, Colonialism, Resistance | Britannica». www.britannica.com (بە ئینگلیزی). ٢١ی ئەیلوولی ٢٠٢٤. لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٢٤ ھێنراوە.