نەشتەرگەریی چاندنی ئەندام

چاندنی ئەندام

دووبارە چاککردنەوەی یەکەم گواستنەوەی دڵ، لە ئەفریقای باشوور لە ساڵی ١٩٦٧ ئەنجام دراوە
پیشە
ناوەکان	Physician Surgeon
جۆری پیشە	پسپۆڕی
بەشە چالاکەکان	پزیشکی، نەشتەرگەری
دەربارە
خوێندنی داواکراو	دۆکتۆرای پزیشکی (M.D.) دۆکتۆرای پزیشکیی ئاستیۆپاتی (D.O.) کارناسی نەشتەرگەری (M.B.B.S.) کارناسی نەشتەرگەری (MBChB)
شوێنی کارکردن	نەخۆشخانەکان، کلینیکەکان

پەیوندی ئەندام یان چاندنی ئەندام (بە ئینگڵیزی: Organ transplantation) پرۆسەیەکی پزیشکییە کە تێیدا ئەندامی تەندروست لە جەستەی کەسێکی زیندوو یان مردوو یان کەسێک کە مردنی مێشکی ھەیە لادەبرێت و دەچێندرێتەوە بۆ ناو جەستەی نەخۆشێک کە ئەندامی کەمئەندامی ھەیە. تا ئێستا چاندنی ئەندام وەک گورچیلە، دڵ، جگەر، ڕیخۆڵەئەستوورە، ڕیخۆڵەباریکە، پەنکریاس، مناڵدان، سی و تۆمۆس بە سەرکەوتوویی لە مرۆڤدا ئەنجام دراوە. گەورەترین ژمارەی چاندنی ئەندامەکان لە سەرتاسەری جیھاندا چاندنی گورچیلەیە، دوای ئەوە چاندنی جگەرە و چاندنی دڵ.

ئەو شانانەی کە تا ئێستا بەسەرکەوتوویی چاندنەوە بریتین لە شانەی ئێسک، تاندۆن، کۆرنیە، پێست، دۆڵی دڵ، دەمارەکان و خوێنھێنەرەکان، کە زۆرترین ژمارەی چاندنەکان پەیوەندیان بە چاندنی کۆرنییە و بەستنەوەی ئێسک و تاندۆن ھەیە دەکرێت پەڕاوەکانی چاندن بۆ ماوەی پێنج ساڵ پاشەکەوت بکرێن و بەسترێنەوە، جیاواز لە ئەندامە چاندراوەکان. بێگومان لەناو ئەم شانانەدا، شانەی کۆرنییە جیاکەرەوەیە و ناتوانرێت خەزن بکرێت.

جۆرەکانی پەیوندی ئەندام

جۆرەکانی پەیوندی ئەندام بریتین لە:

• چاندنی خۆکار(autograft): واتە پەیوند لە کەسێکەوە بۆ خۆی. ئەم جۆرە چاندنە زیاتر پەیوەندی بە شانە زیادەکانی جەستەوە ھەیە، یان ئەو شانانەی کە توانای دووبارە دروستکردنەوەی خۆیان ھەیە. وەک گرافی پێست یان بۆ نموونە لابردنی دەمارەکە لە قاچی نەخۆش بۆ دروستکردنەوەی خوێنبەرە کۆرۆنییەکە.
• ھاوپەیوەند (allograft): واتە گوێزانەوەی ئەندام یان شانەی نێوان دوو زیندەوەر لە ھەمان جۆر (بۆ نموونە مرۆڤ بۆ مرۆڤ) کە لە ڕووی بۆماوەیییەوە یەک نین. زۆربەی لینکەکان لە ھەمان جۆرن.
• چاندنی ھاوچەشن (isograft): جۆرێکە لە پەیوندی ھاوچەشن لەگەڵ ئەو جیاوازییەی کە بەخشەر و وەرگرەکە لە ڕووی بۆماوەیییەوە ھاوتان. بۆ نموونە، پەیوندی نێوان دووانە ھاوشێوەکان. ئەم جۆرە لینکە لە ڕووی وەڵامدانەوەی بەرگرییەوە وەک جۆری خۆبەستەوە ھەڵسوکەوت دەکات.
• چاندنی نەگونجاو (Xenograft): واتە گوێزانەوەی ئەندام یان شانەی نێوان دوو زیندەوەر لە دوو جۆر جیاواز، وەک چاندنی دۆڵی دڵی بەراز بۆ مرۆڤ.