دەروازە:زانستی ماددە

دەستکاری   زانستی ماددە چییە؟  زانست:     مێژوو    ماتماتیک    جوگرافیا    زانایان    ژینناسی    کیمیا    فیزیک    پزیشکی    تەکنۆلۆژیا   بەخێربێن بۆ دەروازەی زانستی ماددە! ماددە زانی یان زانستی ماددە مێژوێکی دورو درێژی ھەیە و لە ھەر سەردەمێک و لە ناوچە جیاجیاکان پەرەی سەندوە. لە سەدەی ڕابردوەوە بەتایبەت بە شێوەیەکی بەرچاو پەرەی سەندوە و پۆلێن کراوە بەسەر چەند تاقمێک کە بریتین لە کانزا، سێرامیک، پۆلیمەر (فرەپاژ) و مادەی پێشکەوتوو. بە شێوەیەکی گشتی مادە کانزاییەکان گشت ئەو توخمی کیمیایی، ئاوێتە و داڕشتە کیمیاییانە دەگرێتەوە کە توانای گەیاندنی کارەبایی و گەرمی باشیان ھەیە. بە ھەر ماددەیەک کە لەگەڵ کاربۆن (کارباید)، نایترۆجین (نایتراید) و ئۆکسیجن (ئۆکساید) کارلێکی کیمیایی کردبێت، دەگوترێ ماددەی سیرامیکی. زیاتر لەبارەی زانستی ماددەوە... ھەنووکە ١٦٧ وتار لە دەروازەی زانستی ماددەدا ھەیە. وتارێک لەوان بە ھەڵکەوت ببینە دەستکاری   وتاری ھەڵبژێردراو ھێڵکاری داڕشتەی شێوە بیرمەند کە بە ھۆی گۆڕینی پلەی گەرمی لە دۆخی ئەوستێنایت بۆ مارتێنسایت دەگۆڕێت و بەپێچەوانەشەوە. داڕشتەی شێوە بیرمەند (بە ئینگلیزی: Shape-memory alloy) کە شێوەی کورتکراوەکەی بە ئینگلیزی دەبێتە SMA. SMA جۆرێکە لە جۆرەکانی ماددەی زیرەک کە توانای ھەیە شێوەکەی بیر بمێنێ دوای ئەوەی کە توشی چەمانەوە بوو بە ھۆی گەرمکردنێکی موناسیب شێوەکەی دەگەڕێتەوە سەر شێوەی یەکەمجار. ئەم ماددانە بەدیلێک دەبن لەبری بزوێنەرە کلاسیکیەکان وەک ماتۆڕی کارەبایی. داڕشتە شێوە بیرمەند لە زۆر شوێندا بەکار دەھێنرێن وەک ڕۆبۆت، تەکنەلۆژیای فڕین، بەکارھێنانی لە بواری پزیشکی دا وەک تەلی ددان بۆ ڕاست کردنەوەی ددان. ئەم جۆرە ماددانە کە بەلای کەمەوە لە دوو ماددەی جیاواز پێک دێن توانایان ھەیە کە دوای قوپان و گۆڕانی شێوەکەیان تەنھا بە گەرم کردن بگەڕێنەوە سەر شێوەی سەرەتاییان. بەناوبانگترین جۆرەکانی داڕشتەی شێوە بیرمەند بریتین لە (copper-aluminum-nickel) و (nickel-titanium NiTi). ھەروەھا چەند داڕشتەیەکی تریش ھەن کە پێکدێن لە مس و زێڕ و ئاسن و… ھتد. گەرچی ھەندێ لە داڕشتەکان لە نرخدا ھەرزانترن بەڵام NiTi بە ھۆی توانای باشتر و سیفەتی برزتر زۆرتر بەکار دەھێنرێت. زیاتر... دەستکاری   ئایا زانیوتە؟ ئایا زانیوتە کە زانستی ماددە (یا ماددە زانی) باس لە چوار جۆری گشتی ماددە دەکات کە پێک ھاتوونە لە پۆلیمەر و سێرامیک و کانزا و ماددەی پێشکەوتوو. دەستکاری   وتەی ھەڵبژێردراو « خوا ھەرگیز یاری زار (بەخت) لەگەڵ جیھان ناکات (God does not play dice with the universe) » —ئەڵبێرت ئەنیشتاین دەستکاری   وێنەی ھەڵبژێردراو ماددەی پیێزۆ کارەبایی بەو ماددانە دەگوترێ کە بە ھۆی فیشارەوە کارەبا بەرھەم دێنن یاخود بە پێچەوانەوە کاتێک کارەبای دەخرێتە سەر قەبارەکی دەگۆڕێت. دەستکاری   زانای ھەڵبژێردراو پەیکەری ئەدۆڵف مارتێنس لە بەرلین یەکێک لە گرنگتری زانایانی ماددە زانی ئەدۆڵف مارتێنسی ئەڵمانیە کە دۆخی مارتێنسایت بە ناوی ئەوەوە نراوە و خزمەتێکی گەورەی لە بواری پۆڵا پێشکەش کردوە. دەستکاری   پۆلەکان زانستی ماددە تەکنەلۆژیای نانۆ دەروازەی زانستی ماددە/وتارە پەیوەندیدارەکان کارۆموگناتیسی کانزاناسی کیمیای پۆلیمەر دەستکاری   دەروازە پەیوەندیدارەکان زانست کیمیا ژینناسی فیزیک ماتماتیک گەردوون کتێب دەستکاری   ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت پەرە بە وتاری سەرەکی بدە. پەرە بە وتارەکانی ناو پۆلی زانستی ماددە بدە. دەستکاری   پڕۆژەکانی تری ویکیپیدیا ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک: کۆمنز خەزێنەی ئازادی میدیا میدیاویکی پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی مێتاویکی ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا ویکیکتێب کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد ویکیدراوە بنکەی زانیاریی ئازاد ویکیھەواڵ ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد ویکیوتە کۆکەرەوەی وتەکان ویکیسەرچاوە کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد ویکیجۆر تۆماری جۆری ئاژەڵەکان ویکیزانکۆ سەرچاوەی ئازادی فێربوون ویکیگەشت ڕێنوێنی گەشتی ئازاد ویکیفەرھەنگ فەرھەنگ و زاراوەنامە دەستکاری   دەروازەکان دەروازەکان چین؟ پێرستی دەروازەکان دەروازە ھەڵبژێردراوەکان