فینلاند

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

پۆتانەکان: 65°N 027°E / 65°N 27°E / 65; 27

کۆماری فینلاند
Suomen tasavalta (فینلاندی)
Republiken Finland (سویدی)
[[ی فینلاند |]]
سروود: Maamme (فینلاندی)

Vårt land (سویدی)

دوورگەی ئێمە
پایتەخت
و
ھێلسینکی
60°10′N 024°56′E / 60.167°N 24.933°E / 60.167; 24.933
زمانە فەرمییەکان فینلاندی، سویدی
دەوڵەت کۆماری پارلەمانی
 -  سەرۆک کۆمار ساوڵی نینیستۆ
 -  سەرۆکی حکوومەت سانا مارین
ڕووبەر
 -  ٣٣٨٤٢٤ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٦٤)
ھەڵەی دەربڕین: پیتێکی نەناسراو ھەیە "٣" مایلی چوارگۆشە 
ژمارەی دانیشتوان
 -  بەراوردی ٢٠٢٣ خەمڵاندنی ساڵی ٢٠٢٣ زیادبوون٥,٦١٤,٥٧ (١١٢)
دراو یورو
لای لێخوڕین ڕاست
پاوانی ئینتەرنێت .fi, .ax


فینلاند ( بە فینلاندی: Suomi  [ˈsuo̯mi]  ; بە سوێدی: Finland [ˈfɪ̌nland] (سەبارەت بەم پەڕگەیە گوێگرتن) )، بە فەرمی کۆماری فینلاند ( بە فینلاندی: Suomen tasavalta  ; بە سوێدی: Republiken Finland (سەبارەت بەم پەڕگەیە listen to all)</img> (سەبارەت بەم پەڕگەیە listen to all) ), [١] وڵاتێکە لە باکووری ئەوروپا . لە باکووری ڕۆژئاوا هاوسنوورە لەگەڵ سوێد و لە باکوورەوە نەرویژ و لە ڕۆژهەڵاتەوە لەگەڵ ڕووسیا ، لە ڕۆژئاوا کەنداوی بۆتنیا و لە باشوورەوە لەگەڵ کەنداوی فینلاند ، بەرامبەر ئیستۆنیا . فینلاند ڕووبەرەکەی ٣٣٨٬٤٥٥ square کیلۆmetre (١٣٠٬٦٧٨ sq mi) ژمارەی دانیشتووانی ٥.٦ ملیۆن کەسە. ھێلسینکی پایتەخت و گەورەترین شارە. زمانی فینلاندی و سوێدی زمانی فەرمین، زمانی سوێدی زمانی زگماکی 5.2%ی دانیشتووانەکەیە. [٢] زیاتر لە ١٨٠ هەزار دەریاچەی تۆمارکراوی تێدایە. [٣]

فینلاند تا ساڵانی ١٩٥٠ تا ڕادەیەکی زۆر وەک وڵاتێکی وەرزێری ماوەتەوە. دوای جەنگی جیهانی دووەم، بە خێرایی پەرەی بە گەشەکردنی پیشەسازی و ئابوورییەکی پێشکەوتووی دا، لە هەمان کاتدا دەوڵەتی خۆشبژیوی بەرفراوان لەسەر بنەمای مۆدێلی باکووری دروستکرد. [٤] لە کاتی شەڕی سارددا فینلاند سیاسەتی بێلایەنی گرتەبەر. فینلاند لە ساڵی ١٩٩٥ پەیوەندی بە یەکێتی ئەوروپا و لە ساڵی ١٩٩٩ لە سەرەتای دامەزراندنی ناوچەی یۆرۆ و لە ٢٠٢٣ ناتۆ كرد. فینلاند لە چەندین پێوەرەکانی ئەدای نیشتمانیدا سەرکەوتووە، لەوانە پەروەردە ، توانای کێبڕکێی ئابووری، ئازادییە مەدەنییەکان، کوالیتی ژیان و گەشەپێدانی مرۆیی. [٥] [٦] [٧] [٨]

بەیاننامەی ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی فینلاند

دانیشتووان[دەستکاری]

بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٤ ژمارەی دانیشتووانی وڵاتی فینلاند ٥٬٤٤٣٬٤٩٧ کەس بووە کە دەکاتە ٠٫٠٨ لەسەدی ڕێژەی خەڵکی جیھان. تەمەنی مامناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٤٢٫٥ ساڵە. ھەروەھا، ٨٤ لەسەدی دانیشتووانی وڵات لە شارەکان دەژین.[٩]بە پێی خەمڵاندنی ساڵی ٢٠٢٣ ژمارەی دانیشتوانی فینلاند بۆ ٥,٦١٤,٥٧ بەرزبووەتەوە .

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ "Republic of Finland", or Suomen tasavalta in Finnish, Republiken Finland in Swedish, and Suoma dásseváldi in Sami, is the long protocol name, which is however not defined by law. Legislation recognizes only the short name.
  2. ^ "Språk i Finland" [Language in Finland]. Institute for the Languages of Finland (بە سوێدی).
  3. ^ Li, Leslie (16 April 1989). "A Land of a Thousand Lakes". The New York Times. Retrieved 20 September 2020.
  4. ^ "Finland". International Monetary Fund. Retrieved 17 April 2013.
  5. ^ "Finland: World Audit Democracy Profile". WorldAudit.org. Archived from the original on 30 October 2013.
  6. ^ "Tertiary education graduation rates—Education: Key Tables from OECD". OECD iLibrary. 14 June 2010. doi:10.1787/20755120-table1. Archived from the original on 30 April 2011. Retrieved 6 March 2011. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help) ٣٠ی نیسانی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  7. ^ "Her er verdens mest konkurransedyktige land—Makro og politikk". E24.no. 9 September 2010. Archived from the original on 14 October 2010. Retrieved 6 March 2011. ١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  8. ^ "The 2009 Legatum Prosperity Index". Prosperity.com. Archived from the original on 29 October 2009. Retrieved 4 February 2010. ٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  9. ^ Countries in the world (ranked by 2014 population)(ئینگلیسی). ماڵپەڕی Worldometers. سەردان لە ڕێکەوتی ‏١٥ی ئایاری ٢٠١٥.