بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ڕۆناڵد ڕەیگن

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە ڕۆناڵد ڕێیگنەوە ڕەوانە کراوە)
ڕۆناڵد ڕێیگن

لەدایکبوون
ڕۆناڵد ویلسن ڕێیگن

(1911-02-06) 6ی شوباتی 1911
مەرگ٦ی شوباتی ٢٠٠٤(٢٠٠٤-٠٢-٠٦) (٩٢ ساڵ ژیاوە)
نیشتەجێیکتێبخانەی سەرۆککۆماری ڕۆناڵد ڕێیگن، سیمی ڤەللێی، کالیفۆڕنیا
نەتەوە ویلایەتە یەکگرتووەکان
ناوەکانی ترThe Great Communicator
پیشەھونەرپیشە، سیاستمەدار
حیزبی سیاسیکۆماری خوازەکان
ئایینپرۆتێستانت
ھاوسەرجێین وایمەن
نانسی ڕێیگن
مناڵ(ەکان)ماورین، کریستین، مایکڵ، پێتی دێیڤیس، ڕۆنالڵد ڕێیگن
واژوو


ڕۆناڵد ویلسن ڕێیگن (/ˈrɒnəld ˈwɪlsən ˈrɡən/؛ لەدایکبووی ٦ی شوباتی ١٩١١ – مردووی ٥ی حوزەیرانی ٢٠٠٤) ئەکتەر و سیاسەتوانی ئەمریکی بوو. ئەو ٤٠ھەمین سەرۆکی ویلایەتی یەکگرتووەکانی ئەمریکا بوو لە ساڵانی ١٩٨١ بۆ ١٩٨٩. ئەو ٣٣ھەمین پارێزگاری کالیفۆرنیا بوو لە ساڵانی ١٩٦٧ بۆ ١٩٧٥. ئەو ٩ھەم و ١٣ھەم سەرۆکی سەندیکای ئەکتەرانی سەر شاشە بوو.[١] ڕێیگن ئەکتەری فیلم و تەلەڤیزیۆن و ڕادیۆ پێش ئەوەی ڕوویکردە دونیای سیاسەت.[٢]

ڕێیگن لە گوندی تامپیکۆ لە ئیلینۆی لەدایکبوو.[٢] ڕێێگن توانی سەرکەوتتو بێت لە پیشەکەی لە ھۆڵیوود. ئەو لە ٥٣ فیلم دەرکەوت.[٢] ئەو ھاوسەرگیری پێکھێنا لەگەڵ خانمەکتەر جەین ویمان لە ساڵی ١٩٤٠. دواتر یەکتریان تەڵاق دا لە ساڵی ١٩٤٩.[٢] ئەوان سێ منداڵیان ھەبوو. دواتر، ڕێیگن ھاوسەرگیری پێکھێنا لەگەڵ نانسی دەیڤس لە ساڵی ١٩٥٢.[٢] ئەوان دوو منداڵیان ھەبوو. ھاوسەرگیرییان کۆتایی ھات لە ساڵی ٢٠٠٤ دوای کۆچی دوایی ڕێیگن.[٢]

پێش ئەوەی ڕێیگن ھەڵبژاردەی سەرۆکایەتی بباتەوە لە ساڵی ١٩٨٠، ڕێیگن دوو جار خۆی ھەڵبژاردبوو لە ساڵی ١٩٦٨ و ١٩٧٦. لە تەمەنی ٧٣ ساڵیدا، کاتێک ڕێیگن دووبارە ھەڵبژاردراوە لە ھەڵبژاردەی سەرۆکایەتی ساڵی ١٩٨٤، ڕێیگن بوو بە بەتەمەنترین کەس کە ھەڵبژێردرێ بۆ سەرۆکایەتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا.[٣]

ئەو وەک «ڕاگەیێنەرە مەزنەکە» ناسراوە چونکە ئەو وتووبێژێکی گشتی باش بوو. ئەو لەبەر ئەوەش ناسراو بوو کە ھیچ لە ڕەخنە و ئابڕووچوونەکان لە دژی کاریگەری لەسەر ناوبانگی ئەو نەدەکرد.[٤] ڕێیگن ھێشتا بە یەکێک لە بەناوبانگترین سەرۆکەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا ناسراوە لە مێژووی ئەمریکا لەبەر گەشبینی بۆ وڵاتەکە.[١] ڕێیگن یەکەم سەرۆکی ئەمریکا بوو کە لەگەڵ ژنەکەی جیابووبێتەوە.[٥]

ڕێیگن دەست بە کار بوو لە کانوونی دووەمی ١٩٨١.[١] وەک سەرۆکێک، ڕێێگن یارمەتی ئەوەی دا بیرۆکەیەکی سیاسی و ئابووری نوێ دروستبکات. یاساکانی ئابووری ڕێیگن ڕێژەی باجی کەمکرەوە. ئەمە گەشەکردنێکی ئابووریی دروست کرد و ڕێژەی ھەڵئاوسانی کەمکردەوە.[١] ڕێیگن فەرمانی داگیرکردنی گرینادای دا بۆ کۆتاییھێنانی کودەتای کۆمۆنیزم.[٢]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ ئ ا ب پ Hornick، Ed، Ronald Reagan Biography، Famous People، لە January 25, 2010 ھێنراوە {{citation}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
  2. ^ ئ ا ب پ ت ج چ «The White House»، The White House، لە January 25, 2010 ھێنراوە {{citation}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
  3. ^ Ronald Reagan dies at 93، CNN، 2004، لە January 25, 2010 ھێنراوە {{citation}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
  4. ^ Schroeder، Patricia (June 6, 2004). «Nothing stuck to 'Teflon' president». USA Today. لە February 18, 2012 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)
  5. ^ Stuart Fox (June 18, 2010). «How Many Presidents Have Been Divorced?». Live Science.com. لە January 12, 2014 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)