مەحموود زەهار

مەحموود زەھار محمود الزھار
مەحموود زەھار لە ٢٠١١
وەزیری دەرەوەی دەسەڵاتی فەلەستینی
سەرۆک وەزیران	ئسماعیل ھەنییە
پێشینە	نەسر خدێوە
پاشینە	زەید دەبوو عەمر
وردەکاریی تاکەکەسی
لەدایکبوون	(١٩٤٥-٠٥-٠٦) ٦ی ئایاری ١٩٤٥ عەزە، فەلەستین
پارتی سیاسی	حەماس
پەروەردە	زانکۆی قاھیرە، زانکۆی عەین شەمس
کار	فیزیک

مەحموود زەھار (بە عەرەبی: محمود الزھار ; لەدایکبووی ٦ی ئایاری ١٩٤٥) سیاسەتمەدارێکی فەلەستینە. ھاوبەشی دامەزرێنەری حەماسە و ئەندامی سەرکردایەتی حەماسە لە کەرتی غەززە. زەھار لە مانگی ئازاری ٢٠٠٦دا وەک وەزیری دەرەوە لە حکوومەتی دەسەڵاتی فەلەستین کە حەماس زاڵ بوو (کە بە حکوومەتی یەکەمی ھەنییە ناسراوە) کاری کردووە کە لە ٢٠ی ئازاری ٢٠٠٦ سوێندی یاسایی خواردووە.

ژیان

زانیارییەکی کەم لەبارەی ژیانی سەرەتایی زەھارەوە نییە لەوە زیاتر کە لە شاری غەززە لە ساڵی ١٩٤٥ لە باوکێکی فەلەستینی و دایکێکی میسری لەدایک بووە.

لە ساڵی ١٩٧١ لە زانکۆی قاھیرە فاکەڵتی پزیشکی دەرچووە و دوای پێنج ساڵ بڕوانامەی ماستەر لە نەشتەرگەری گشتی لە زانکۆی عەین شەمس لە قاھیرە بەدەستھێناوە. پاشان بوو بە ڕاوێژکاری وەزیری تەندروستی فەلەستین، و یارمەتی دروستکردنی کۆمەڵەی پزیشکی فەلەستینی دا و یەکێک بوو لە دامەزرێنەرانی سەرەتایی زانکۆی ئیسلامی لە غەززە لە ساڵی ١٩٧٨.

حەماس

زەھار ڕۆڵی سەرەکی ھەبوو لە دامەزراندنی حەماس لە ساڵی ١٩٨٧. پێش ئەندامییەتی حەماس، پزیشکی نەشتەرگەری بووە و لە شارەکانی فەلەستین وەک خان یونس کاری کردووە، بەڵام لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئیسرائیلەوە بە ھۆکاری سیاسی لەم پۆستە دوورخرایەوە. لە ساڵی ١٩٨٨ لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئیسرائیلەوە دەستبەسەر کرا، و لە کۆتاییدا لەگەڵ ژمارەیەکی زۆر لە چالاکانی ئیسلامی دیکە لە ساڵی ١٩٩٢ دوورخرایەوە بۆ لوبنان. دوای نزیکەی ساڵێک گەڕایەوە غەززە. لە وەڵامی ھەڵمەتێکی تەقینەوە خۆکوژی لەلایەن لیواکانی عزەدین قەسام، لە ١٠ی ئەیلوولی ٢٠٠٣ فڕۆکەیەکی جۆری ئێف ١٦ی ئیسرائیلی بۆمبێکی گەورەی بەسەر ماڵەکەیدا لە گەڕەکی ڕیمال لە غەززە فڕێدا، کە تەنھا توانی بە سووکی برینداری بکات، لەکاتێکدا کوڕە گەورەکەی خالد، و پاسەوانێکی تایبەتی کوژران، و بیست کەسی دیکە بریندار بوون لەنێویاندا کچەکەی ڕیما. ماڵەکەی وێران بووە، دە خانووی دیکەی نزیکیش زیانیان بەرکەوتووە، ھەروەھا مزگەوتی ڕەحمانی نزیکیش زیانی بەرکەوتووە.

زەھار وەک بەرپرسێکی باڵا و وتەبێژی گرووپەکە ماوەتەوە و دەنگۆی ئەوە بڵاوبووەتەوە کە دوای تیرۆرکردنی ئەحمەد یاسین لەلایەن ئیسرائیلەوە لە ساڵی ٢٠٠٤دا سەرکەوتوو بووە لە سەرکردایەتیکردنی گرووپەکە. حەماس بە شێوەیەکی بەردەام ئەم دەنگۆیەی ڕەتکردەوە، بەڵام ڕەتیکردەوە ناوی سەرکردە نوێیەکەیان کێیە، لە ترسی کردەوەی ئیسرائیل. زەھار لە ھەڵبژاردنی یاسادانانی فەلەستین لە ساڵی ٢٠٠٦دا بۆ حەماس ھەڵبژێردرا بۆ ئەنجومەنی یاسادانانی فەلەستین، و بەردەوامە لە ئەندامێتی (چونکە لەو کاتەوە ھیچ ھەڵبژاردنێک بۆ دەسەڵاتی غەزە ئەنجام نەدراوە). وەزیری دەرەوە بووە لە حکوومەتی دەسەڵاتی فەلەستین کە حەماس زاڵ بوو بەسەریدا لە مانگی ئازاری ٢٠٠٦ (بە حکوومەتی یەکەمی ھەنییە ناسراوە) کە لە ٢٠ی ئازاری ٢٠٠٦ سوێندی یاسایی خوارد. تەحەدای سەرەکی زەھار شکاندنی بایکۆتی دیپلۆماسی سەر حکوومەتی ھەنییە بوو بە سەرۆکایەتی ئەمریکا. لە ١٤ی حوزەیرانی ٢٠٠٦، بەرپرسانی فەلەستین ڕاپۆرتیان دا کە زەھار دوازدە جانتای پڕکراوی بە ٢٦٫٧ ملیۆن دۆلاری ئەمریکی بە کاش لە ڕێگەی سنوورەکانی لەگەڵ میسرەوە ھێنایە ناو غەززە، کە لەلایەن ھێزەکانی دەسەڵاتی فەلەستینی دڵسۆز بۆ سەرۆکی دەسەڵاتی فەلەستینی مەحمود عەباسی فەتحەوە کۆنترۆڵکرابوو. زەھار لانیکەم سێیەم بەرپرسی ناسراوی حەماس بوو کە بە بڕە پارەیەکی زۆرەوە گیرابوو: سامی ئەبو زوھری وتەبێژی حەماس مانگی پێشوو ڕاگیرابوو.

لە ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٨، حوسام کوڕی زەھار کە ئەندامی قەسام بوو، دەوترێت لە ھێرشێکی ئاسمانی ھێزەکانی ئیسرائیل لە ئۆتۆمبێلێکی پڕ لە چەکدارانی حەماس لە باکووری غەززە کوژرا.

لە ساڵی ٢٠١٠ زەھار بۆ ڕۆژنامەکان ئاشکرای کرد کە یاسر عەرەفات حەماسی ڕاسپاردووە کە لە ساڵی ٢٠٠٠دا ھێرشی چەکداری - لەوانەش تەقینەوەی خۆکوژی - دژی ئیسرائیل ئەنجام بدات، ئەمەش بەھۆی ئەوەی دانوستانەکانی ئاشتی نەگەیشتن بە ھیچ شوێنێک.

زەھار دوای گرژییەکانی ئیسرائیل و فەلەستین لە ساڵی ٢٠٢١ لەلایەن سکای نیووزەوە چاوپێکەوتنێکی لەگەڵدا ئەنجامدرا. ناوبراو چارەسەری دوو دەوڵەتی بە "پرۆسەیەکی شکستخواردوو" وەسف کرد کە ھەرگیز لەلایەن ئیسرائیلەوە قبوڵ ناکرێت و ڕای گەیاند کە دەوڵەتی ئیسرائیل مافی بوونی نییە و بە ئۆردوگا وەسفی کردووە. لە وەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بەو تۆمەتانەی کە حەماس خەڵکی مەدەنی ئیسرائیلی کردووەتە ئامانج، زەھار ئەو ئیدیعایانەی ڕەتکردەوە، ھەروەھا ڕەتیکردەوە کاتێک پرسیاری لێکرا کە حەماس دژە جوولەکەکانە: "ئێمە دژی جوولەکەکان نین چونکە جوولەکەکان بۆ چەندین سەدە لەم ناوچەیەدا دەژیان. ئەوەی من باسی دەکەم داگیرکاری ئیسرائیلە.

لە کاتی شەڕی ئیسرائیل و حەماسدا، شانشینی یەکگرتوو سزای ئابووریی خستە سەر زەھار.

کتێبەکان

1. إشکالیة مجتمعنا المعاصر: دراسة قرآنیة.
2. «لا مکان تحت الشمس»K رداً علی کتاب لبنیامین نتنیاھو.
3. إشکالیات الخطاب الإسلامی المعاصر.
4. روایة «علی الرصیف».
5. «المواجھة الإعلامیة».
6. «التدخین فی قطاع غزة ویلاتە ومآسییە» - (دراسة)
7. ترجم کتاب «الحرب المقدسة» لولیام بایتن
8. من الناحیة الفنیة فلقد قام بتألیف سیناریو فلم البطل «عماد عقل»
9. روایة «العصف المأکول».

ژیانی تایبەتی

زەھار چوار منداڵی لەگەڵ سومەیەی ھاوسەری ھەبووە. لە ١٠ی ئەیلوولی ٢٠٠٣، خالد کوڕە گەورەکەی لە ھێرشێکی ئاسمانی ئیسرائیلدا کوژرا. کوڕەکەی دیکەی کە ئەندامی باڵی سەربازی حەماس بوو، کە کەتیبەکانی عیزەدین قەسام بوو، لە ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٨ بەھۆی ھێرشی ئیسرائیلەوە لە غەززە کوژرا.

بەستەرە دەرەکییەکان

• پڕۆفایلی: مەحموود زەھار لە بزووتنەوەی حەماس
• چاوپێکەوتنی ساڵی ٢٠٠٧ لەگەڵ دێر سپیگل
• دەوڵەتی ئیسلامی؟ ھێشتا نا – بابەتێک کە باس لەوە دەکات کە ئەو کەسێکی ئافرێنەرە.
• بەبێ حەماس ئاشتی نییە – چاپکراوی زەھار لە ڕۆژنامەی واشنتۆن پۆست.