ئیسرائیلییەکان
| ئیسرائیلییەکان | |
|---|---|
| لقی | Middle Easterners، Asian people، inhabitant |
| زمانی زگماکی | زمانی عیبری |
| زمانەکانی ئاخاوتن | زمانی عیبری، زمانی عەرەبی، زمانی ئینگلیزی |
| ئایین | جوویەتی، ئیسلام، مەسیحییەت، درووز |
| ناونراوە لەدوای | ئیسرائیل |
| وڵات | ئیسرائیل |
| دابەشکاریی کارگێڕی | ئیسرائیل |
| دانیشتووان | ٩٬٨٦٧٬٠٠٠ |
| وڵاتی بنەڕەت | ئیسرائیل |
ئیسرائیلییەکان( بە عیبری : יִשְׂרְאֵלִים) هاووڵاتی دەوڵەتی ئیسرائیلن کە لەسەر زەویەکانی فەلەستینی مێژوویی دامەزراوە دوای داگیرکردنی لە ساڵی ١٩٤٨، و نیشتەجێی هەمیشەیی لەوێدان. [١] [٢] لە ساڵی ٢٠١٩ ژمارەی دانیشتوانی ئیسرائیل بە ٩,٠٧٥,٣٦٠ کەس مەزەندە کراوە، بەپێی سەرژمێری ئیسرائیل کە ٧٤.٢%یان وەک جولەکە تۆمارکراوە. ٢٠.٩% نەوەی فەلەستینی مێژوویین (وەک "هاوڵاتی عەرەب" تۆمارکراون), لەکاتێکدا ٤.٨% وەک ئەوانی تر تۆمارکراون. [٣] جولەکەکان کە لە ئەوروپا و یەکێتی سۆڤیەتی پێشووەوە دێن و نەوەکانیان کە لە ئیسرائیل لەدایکبوون، لەنێویاندا جولەکەکانی ئەشکەنازی ، نزیکەی ٥٠%ی هەموو جولەکەکانی ئیسرائیل پێکدەهێنن. لە کاتێکدا ئەو جولەکانەی کە وڵاتانی عەرەبی و موسڵمانان بەجێهێشتووە یان هەڵاتوون و نەوەکانیان، لەنێویاندا هەردوو جوولەکە میزراهییەکان و جوولەکە سەفاردییەکان ، [٤] زۆربەی باقی دانیشتوانی جولەکەکان پێکدەهێنن. [٥][٦] لە ڕووی ئایینییەوە زۆربەی عەرەبەکانی ساڵی ١٩٤٨ موسڵمانن ، دواتر مەسیحییەکانی مەزهەبی جیاواز، لەگەڵ کەمینەیەکی یەکتاپەرستانی دروز .[٧]
بەهۆی پێکھاتە فرە نەتەوەییەکانییەوە، ئیسرائیل بە نەتەوەیەکی فرە کولتوری دادەنرێت، کە شوێنی نەریت و بەها جۆراوجۆرەکانی تێدایە. [٨] کولتوری هاوبەشی زۆربەی ئیسرائیلییەکان کولتوری ڕۆژئاوایە کە لە نەریتی کۆچبەرانی ئەوروپای ڕۆژئاواوە وەرگیراوە . لە سەدەی نۆزدەهەم و سەرەتای و کۆتایی سەدەی بیستەمدا کۆچێکی بەرفراوان لە ئەوروپا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە هەبووە لە کاتێکدا کۆچکردنی ئەم دواییە لە باشووری ئەفریقا، ئەمریکای باشوور ، ئەمریکای باکوور، یەکێتی سۆڤیەتی پێشوو و ئەسیوپیا بووە، کە توخمە کولتوورییە نوێ و هەمەچەشنەکانی ناساندووە و کاریگەرییەکی بەرفراوانی هەبوو. ئیسرائیلییەکان و خەڵکی بە ڕەچەڵەک ئیسرائیل لە هەموو جیهان دەژین: لە ئەمریکا, ڕووسیا , هیندستان کەنەدا, شانشینی یەکگرتوو, و لە سەرانسەری ئەوروپا و شوێنەکانی تر. نزیکەی ١٠%ی کۆی دانیشتوانی ئیسرائیل لە دەرەوەی وڵات دەژین.[٩]
ئیسرائیل بەرزترین بەهای پێوەرەکانی گەشەپێدانی مرۆیی لە نێوان وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هەیە، [١٠] و ئیسرائیلییەکان لە پلەی یەکەمدان لە نێو خەڵکی جیهان لە ڕووی ڕێژەی سەدی هاووڵاتیانی خاوەن ڕاهێنانی سەربازی, [١١] و لە ڕووی ڕێژەی سەدی هاووڵاتیانی خاوەن بڕوانامە لە خوێندنی باڵا ، و خەرجکردن بۆ توێژینەوە و پەرەپێدان وەک ڕێژەیەک لە بەرهەمی ناوخۆیی گشتی ، [١٢] سەلامەتی ژنان ، [١٣] تەمەنی چاوەڕوانکراو ، داهێنان، [١٤] و بەختەوەری . [١٥]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «Population by Religion». Central Bureau of Statistics. ٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
{{cite news}}: پارامەتری نەناسراوی|=چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی) - ^ «High court rules: It is impossible to be Israeli». لە ڕەسەنەکە لە ٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی
<ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریpopulation_stat2019نەدراوە - ^ Goldberg، Harvey E. (٢٠٠٨). «From Sephardi to Mizrahi and Back Again: Changing Meanings of "Sephardi" in Its Social Environments». Jewish Social Studies. ١٥ (1): ١٦٥–١٨٨. doi:١٠.١٨٦٤٧/٢٧٩٣/JJS-٢٠٠٨. لە ڕەسەنەکە لە ٤ی ئازاری ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە.
- ^ «The myth of the Mizrahim». The Guardian. London. ٣ی نیسانی ٢٠٠٩. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە.
- ^ «Missing Mizrahim». ٣١ی ئابی ٢٠٠٩. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی حوزەیرانی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە.
- ^ «The Arab Population in Israel» (PDF). دائرة الإحصاء المركزية الإسرائيلية. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی تەممووزی ٢٠١٦ ھێنراوە.
- ^ Ilan Peleg, 'Classifying Multinational States' in Democratizing the Hegemonic State (مطبعة جامعة كامبريدج, 2007), pp.
- ^ Brain Drain From Israel (Brichat Mochot M'Yisrael)، Jerusalem: Mercaz Shalem - The Shalem Center, The Social-Economic Institute، ٢٠٠٦
{{citation}}:|یەکەم=missing|یەکەم=(یارمەتی) - ^ «Human Development Index and its components». United Nations Development Programme. 2018. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئابی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٨ ھێنراوە.
- ^ IISS 2018, pp.
- ^ «Research and development (R&D) - Gross domestic spending on R&D - OECD Data». data.oecd.org. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی ئابی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی شوباتی ٢٠١٦ ھێنراوە.
- ^ Australia، Chris Pash, Business Insider. «The 10 safest countries in the world for women». Business Insider. لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی ئازاری ٢٠١٩ ھێنراوە.
{{cite web}}:|یەکەم=has generic name (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە فرەکان: authors list (بەستەر) - ^ «These Are the World's Most Innovative Countries». Bloomberg.com. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی حوزەیرانی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ Report، World Happiness (١٤ی ئازاری ٢٠١٨). «World Happiness Report 2018». World Happiness Report (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ڕەسەنەکە لە ١١ی ئابی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی شوباتی ٢٠١٩ ھێنراوە.
