دینار
دینار (/dɪˈnɑːr/) ناوی یەکەی سەرەکی دراوە لە چەند وڵاتێکی نزیک دەریای ناوەڕاست، وەک دراوێکی مێژوویی باویش دادەنرێت. وشەی ئینگلیزی «دینار» وەرگێڕانی دیناری (dīnār) عەرەبییە، کە لە dīnarā سریانییەوە وەرگیراوە.[١][٢]
مێژوو
[دەستکاری]
پێشینە مێژوویییەکانی دیناری مۆدێرن بریتین لە دیناری زێڕین و درھەمی زیوین کە دراوی سەرەکی ئیمپراتۆرییەتەکانی سەدەی ناوەڕاستی ئیسلامی بوون کە بۆ یەکەمجار لە ساڵی کۆچی دا دەرچووە، (٦٩٦‒٦٩٧) لەلایەن خەلیفە عەبدولمەلیک کوڕی مەروان. وشەی "دینار" لە وشەی لاتینی "<i id="mwNA">dēnārius</i>" وەرگیراوە، کە دراوێکی زیوینی ڕۆمای کۆن بووە، و بۆ یەکەمجار لە نزیک ساڵی ٢١١ پێش زایین بەرھەم ھاتووە.
ئیمپراتۆرییەتی کوشان لە سەدەی یەکەمی زایینیدا دراوێکی زێڕینی ناساند کە بە dīnāra ناسراوە لە ھیندستان؛ ئیمپراتۆریەتیی گوپتا و جێنشینەکانی تا سەدەی شەشەم دراوەکەیان بەکار ھێنایەوە.[٣][٤]
بەکارھێنانی یاسایی
[دەستکاری]ئەو وڵاتانەی کە ئێستا بەکاری دەھێنن
[دەستکاری]ئەو وڵاتانەی لە ئێستادا دراوێک بەکاردەھێنن کە پێی دەوترێت "دینار" یان ھاوشێوەی دیناریان ھەیە:
| وڵاتەکان | دراو | کۆدی ISO 4217 |
|---|---|---|
 جەزائیر
|
دیناری جەزائیری | DZD |
 بەحرەین
|
دیناری بەحرەینی | BHD |
 عێراق
|
دیناری عێراقی | IQD |
 ئوردن
|
دیناری ئوردنی | JOD |
 کووەیت
|
دیناری کووەیت | KWD |
 لیبیا
|
دیناری لیبی | LYD |
 مەقدوونیای باکوور
|
دیناری مەقدۆنی | MKN (١٩٩٢–١٩٩٣) MKD (١٩٩٣−ئێستا) |
 سڕبیا
|
دیناری سڕبی | CSD ,RSD (٢٠٠٣–٢٠٠٦) |
 توونس
|
دیناری تونسی | TND |
وەک ژێر یەکەیەک
[دەستکاری]- ۱⁄١٠٠ لە ڕیاڵی ئێرانی
بەکارھێنانی وڵاتە پێشووەکان
[دەستکاری]ئەو وڵات و ھەرێمانەی کە پێشتر لە سەدەی بیستەمدا دراوێکیان بە ناوی "دینار" بەکارھێناوە:
| وڵاتەکان | دراو | کۆدی ISO 4217 | بەکارھاتوو | گۆڕدراوە بۆ |
|---|---|---|---|---|
 Abu Dhabi (emirate)
|
دیناری بەحرەینی | BHD | ١٩٦٦–١٩٧٣ | درھەمی میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان |
 Kingdom of Yugoslavia
|
دیناری بۆسنە و ھەرزەگڤینا | BAD | ١٩٩٢–١٩٩٨ | دراوەکانی تری بۆسنە و ھەرزەگڤینا |
 کرواتیا
|
دیناری کرواتی | HRD | ١٩٩١–١٩٩٤ | کونای کرواتی |
 ئێران
|
ڕیاڵی ئێرانی سەرەتا بەسەر ١٢٥٠ و دواتر بەسەر ١٠٠ دینار دابەشکرا | |||
 People's Democratic Republic of Yemen
|
دیناری باشووری یەمەن | YDD | ١٩٦٥–١٩٩٠ | ڕیالی یەمەنی |
 سوودان
|
دیناری سودانی | SDD | ١٩٩٢–٢٠٠٧ | پاوەندی سودانی |
| Kingdom of Yugoslavia
|
دیناری یوگۆسلاڤیا | YUF (١٩٤٥–١٩٦٥) YUD (١٩٦٥–١٩٨٩) YUN (١٩٩٠–١٩٩٣) YUR (١٩٩٢–١٩٩٣) YUO (١٩٩٣) YUG (١٩٩٤) YUM (١٩٩٤–٢٠٠٣) |
١٩١٨–٢٠٠٣ | دیناری سڕبی |
ئەمانەش ببینە
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Oxford English Dictionary, Second edition, 1989, s.v. "dinar"; online version November 2010
- ^ Versteegh، C. H. M.؛ Versteegh، Kees (٢٠٠١). The Arabic Language. Edinburgh University Press. لاپەڕە ٦٠. ژپنک ٩٧٨-٠-٧٤٨٦-١٤٣٦-٣.
- ^ Friedberg، Arthur L.؛ Friedberg، Ira S. (٢٠٠٩). Gold Coins of the World: From Ancient Times to the Present. Coin & Currency Institute. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٧١٨٤-٣٠٨-١.
- ^ Mookerji، Radhakumud (٢٠٠٧). The Gupta Empire. Motilal Banarsidass. لاپەڕە ٣٠–٣١. ژپنک ٩٧٨-٨١-٢٠٨-٠٤٤٠-١.
