داگیرکاریی ٢٠٢٤ی ئیسرائیل بۆ سەر لوبنان

داگیرکاری ٢٠٢٤ی ئیسرائیل بۆ سەر لوبنان
بەشێک لە پێکدادانەکانی ئیسرائیل و حیزبوڵڵا (٢٠٢٣–ئێستا)
ئیسرائیل     ئەو ناوچانەی لوبنان کە حیزبوڵڵای لێیە     داگیرکارییە ناسراوەکانی ئیسرائیل لە لوبنان     سووریا     جۆلان و غەجاری داگیرکراو لەلایەن ئیسرائیل   ئەو ناوچانەی کە لەلایەن ئیسرائیلەوە فەرمانی چۆڵکردنیان پێدراوە
ڕێکەوت ١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤ – ئێستا شوێن باشووری لوبنان دۆخ بەردەوامە
جەنگاوەران
ئیسرائیل	حیزبوڵڵای لوبنان ھێزە چەکدارەکانی لوبنان لوبنان
هێز
١٢٫٠٠٠–١٤٫٠٠٠	٢٠٫٠٠٠–١٠٠٫٠٠٠
زیان و تیاچوونەکان
بە گوتەی ئیسرائیل: کوژرانی ٩ سەرباز، برینداربوونی ١٨ بە گوتەی حیزبوڵڵا: ٢٦ سەرباز کوژراوە، ٣ تانکی مێرکاوە تێکشکێنراوە	بە گوتەی ئیسرائیل: ٢٥٠ چەکداری حیزبوڵڵا کوژراون، ٢ سەربازی لوبنانیش کوژراوە
کوژرانی ٢٨ پزیشکی لوبنانی کوژرانی ٤٠ کارمەندی گەڕان و فریاگوزاری ١.٢ ملیۆن ئاوارە بوون

لە ١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤، ئیسرائیل دەستی بە داگیرکردنی باشووری لوبنان کرد لە پەرەسەندنی ململانێی بەردەوامی ئیسرائیل و حیزبوڵڵا، کە لە ئەنجامی پەرەسەندنی شەڕی ئیسرائیل و حەماس ڕوویدا، ھەندێک سەرچاوەی ئیسرائیلی ئەم شەڕە بە سێیەمین شەڕی لوبنان دەناسێنن. دوابەدوای زنجیرەیەک ھێرشی گەورە بۆ سەر حیزبوڵڵا لە مانگی ئەیلوولدا کە تواناکانی ئەو ڕێکخراوەی دابەزاند و سەرکردایەتییەکەی وێران کرد؛ ئەمەش بە تەقینەوەی ئامێری پەیوەندییەکانی دەستی پێکرد، دواتر ھەڵمەتێکی بۆردومانی ئاسمانی ئیسرائیل کە حیزبوڵڵای لە سەرانسەری لوبنان کردە ئامانج، و بە تیرۆرکردنی حەسەن نەسروڵڵای سەرۆکی حیزبوڵڵا لە ٢٧ی ئەیلوولدا گەیشتە لووتکە.

لە ٣٠ی ئەیلوولدا، سوپای ئیسرائیل بەشێک لە سنوورەکانی باکووری ئیسرائیلی وەک ناوچەی سەربازی داخراو ناساند. لە سەرەتای داگیرکارییەکەدا ھێزە چەکدارەکانی لوبنان لە ھێڵی شین کشانەوە.

بە گوتەی ئیسرائیل، ئەو داگیرکارییە ھەوڵدەدات ھێز و ژێرخانی حیزبوڵڵا لە ڕیشەدا بڕوخێنێت کە دەکرێ مەترسی لەسەر پێکھاتە سڤیلییەکانی باکووری ئیسرائیل دروست بکات. حیزبوڵڵا ئاماژەی بەوە کردوە، ئامانجیان فشارخستنە سەر ئیسرائیلە لەڕێگەی ناچارکردنی ئیسرائیل بە شەڕکردن لە دوو بەرەدا.

پشت ڕووداوەکان

دوایین جار کە ئیسرائیل ھێرشی کردە سەر باشووری لوبنان و شەڕی وشکانی لەگەڵ حزبوڵڵادا کرد، لە شەڕی لوبنان بوو لە ٢٠٠٦ و ماوەی مانگێکی خایاند.

دوای ماوەیەکی کەم لە دەستپێکردنی شەڕی ئیسرائیل و حەماس لە تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣، حیزبوڵڵا پەیوەندی بە ململانێکانەوە کرد و بە ئاماژەدان بە ھاودەنگی لەگەڵ فەلەستینییەکان، کە بە خێرایی پەرەی سەند و بووە ھۆی ئاڵوگۆڕی سەربازی ئاسایی سنووربەزاندن کە کاریگەری لەسەر باکووری ئیسرائیل و باشووری لوبنان و بەرزایییەکانی جۆلان ھەبوو. حیزبوڵڵا پێشنیاری ئاگربەستی دەستبەجێی کرد ئەگەر ئاگربەست لە غەززەش ڕووبدات. لە ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ تا ٢٠ی ئەیلوولی ٢٠٢٤، حیزبوڵڵا ھەزار و ٩٠٠ ھێرشی سنووربەزێنی ئەنجامداوە، ئیسرائیلیش ٨٣٠٠ ھێرشی دیکەی ئەنجامداوە. شەڕەکە بووە ھۆی کوژرانی ٥٦٤ کەس لە لوبنان (لەوانەش ١٣٣ ھاووڵاتی)، و ٥٢ لە ئیسرائیل (لەوانە ٢٧ ھاووڵاتی)، ئاوارەبوونی تەواوی کۆمەڵگاکان لە ئیسرائیل و لوبنان، لەگەڵ زیانێکی بەرچاوی ژێرخانی خەڵکی ئاسایی.

پێکدادانەکان لە ئەیلوولی ٢٠٢٤

ململانێکان لە مانگی ئەیلوولی ٢٠٢٤ پەرەیان سەند، لە ١٧ و ١٨ی ئەیلوولدا ھەزاران پەیجەری دەستیی حیزبوڵڵا لە زنجیرەیەک ھێرشی ھاوئاھەنگدا تەقینەوە. لە تەقینەوەکاندا ٤٢ کەس گیانیان لەدەستدا و ٣٥٠٠ کەسیش برینداربوون کە ھاووڵاتی ئاساییشیان تێدابوو. ئاژانسی ڕۆیتەرز بڵاویکردەوە، بەپێی وتەی بەرپرسێکی حیزبوڵڵا کە ناوی نەھێنراوە، ١٫٥٠٠ چەکداری حیزبوڵڵا بەھۆی برینەکانیان لە چالاکی دەرھێنراون و ژمارەیەکی زۆریان کوێربوون یان دەستیان لەدەستداوە. لە بەرامبەردا حیزبوڵڵا کە ھێرشەکەی بە ئەگەریی ڕاگەیاندنی شەڕ لە لایەن ئیسرائیلەوە پێناسە کرد، دوای چەند ڕۆژێک ھێرشی مووشەکی بۆ سەر باکووری ئیسرائیل دەستپێکرد.

ھەڵمەتەکانی پێشووی ئیسرائیل

لە ١ی تشرینی یەکەمدا، سوپای ئیسرائیل ئاشکرای کرد کە ھێزە تایبەتەکانی لە مانگی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣ەوە زیاتر لە ٧٠ ھێرشی شاراوەی بچووکیان بۆ باشووری لوبنان ئەنجامداوە، بەڵام لەم ھەڵمەتانەدا لەگەڵ چەکدارانی حیزبوڵڵا پێکدادانیان نەبووە. ئیسرائیل ڕایگەیاندووە، تونێل و چەک و پلانی داگیرکاریی حزبوڵڵایان لە گوندەکانی نزیک سنوور ئاشکرا کردووە، لەوانە ئەتا ئەشەب، مەیس جەبەل و کفرکەللا. دانیاڵ ھاگاری وتەبێژی سوپای ئیسرائیل ڕایگەیاند، بۆیان دەرکەوتووە کە حیزبوڵڵا پلانی دەستپێکردنی ھێرشێکی ھاوشێوەی ھێرشەکانی ٧ی تشرینی یەکەمی حەماس ھەبووە، کە بووەتە ھۆی دروستبوونی ململانێیەکان.

ئەمانەش ببینە

• شەڕی ٢٠٠٦ی لوبنان