شەمشوون

شەمشوون
بە عیبری: שמשון
باوک	Manoah
دایک	wife of Manoah
هاوژین (بێ هاوسەرگیری)	دەلیلا
زمانەکانی ئاخاوتن	زمانی عیبری
پیشە	جەنگاوەر، Nazirite، biblical judge
پۆستەکان	biblical judge
پەروەردە	نرخی نەزانراو
دانیشتووی	کەنعان
شوێنی کار	فەلەستین
ئایین	Mosaic Judaism
باری تەندرووستی	کوێری
Last words	תָּמוֹת נַפְשִׁי עִם פְּלִשְׁתִּים
گۆڕدراوە لەلایەن	Eli
دەردەکەوێت لە بەرھەمی	ڕابەران
Hairstyle / hairlength	braid
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

شەمشوون و دەلیلا، لەلایەن نیگارکێش ئەنتۆنی ڤان دیک

شەمشوون کوڕی مەننووح ئەلدانی (بە عیبری: שִׁמְשׁוֹן) یەکێکە لە کەسایەتییەکانی پەیمانی کۆن و پاڵەوانێکی بەناوبانگی ئیسرائیلی کۆنە و بەناوبانگە بە ھێزە زۆرەکەی، لە پەرتووکی ڕابەران لە بەشی ١٣ تا ١٦ و لە نامە بۆ عیبرانییەکان لە پەیمانی نوێ لە بەشی ١١ باس کراوە، و چیرۆکەکانی لە سەدەی یازدەھەمی پێش زاییندا بەناوبانگ بوون.

شەمشوون ئەو کاتە ژیاوە کە خودا سزای نەوەی ئیسرائیل دەدات بە ڕادەستکردنیان بۆ دەستی فەلەستینییەکان، مژدەی لەدایکبوونی لە لایەن فریشتەیەکەوە بوو کە لەبەردەم باوکی و دایکە نەزۆکەکەیدا دەرکەوت و فریشتەکە وتی کە کوڕەکە ئیسرائیلییەکان لەژێر دەستی فەلەستینییەکان ڕزگار دەکات. فریشتەکە داوای لە دایکی کردووە کە خۆی لە خواردنەوە کحولییەکان بەدوور بگرێت و ھەرگیز قژی منداڵەکەی نەتاشێت و نەیبڕێت.

«ئەوەتا سک پڕ دەبیت و کوڕێکت دەبێت، گوێزان بەسەر سەریدا نایەت، چونکە کوڕەکە ھەر لە سکتەوە تەرخانکراو دەبێت بۆ خودا، ئەویش دەست دەکات بە ڕزگارکردنی ئیسرائیل لە دەستی فەلەستینییەکان». (ڕابەران ١٣‏:٥)

کوڕەکە بەپێی ئەم ڕاسپاردانە پەروەردە کرا. کاتێک گەنج بوو، وڵاتەکەی بەجێدەھێڵێت بۆ بینینی شارەکانی فەلەستینییەکان، لەوێش شەیدای ئافرەتێکی فەلەستینی دەبێت و ھاوسەرگیری لەگەڵ دەکات، ھاوسەرگیرییەکە بەشێک بوو لە پلانی خودایی بۆ لێدانی فەلەستینییەکان. کاتێک دەیویست بڕوات بۆ داوای، لەلایەن شێرێکی ئاسیاییەوە ھێرش دەکرێتە سەری، و شەمشوون بە دەستی خۆی شێرەکە دەکوژێت بە ھێزی خودا و بەبێ ھیچ چەکێک.

لە ڕێگای زەماوەندەکەدا شەمشوون تێبینی کرد کە ھەنگەکان لە جەستەی شێرەکە ھێلانەیان کردووە و ھەنگوینیان دروست کردووە، بۆیە لێی دەخوات و دەیبەخشێتە دایک و باوکی. لە ئاھەنگی ھاوسەرگیریدا، شەمشوون مەتەڵێکی بە سی پیاوی فەلەستینی گوت و بەڵێنی سی کراس و سی پارچە جل و بەرگی پێدان. مەتەڵەکە: لە خواردنە شتێک ھاتە ئاراوە بۆ خواردن، لە بەھێزیشەوە شیرینی ھاتە ئاراوە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئەزموونی ئەو لەگەڵ شێردا. فەلەستینییەکان لەو مەتەڵە تووڕە بوون و بە ژنەکەیان گوت کە ئەگەر چارەسەرەکە نەدۆزێتەوە و پێیان نەڵێت لەگەڵ خێزانەکەیدا دەیسووتێنن. دوای زۆر تکاکاری لەلایەن ژنەکەی شەمشوون، شەمشوون پێی گوت و ئەویش پێیانی گوت، و پێش خۆرئاوابوون لە ڕۆژی حەوتەمدا پێیان گوت:

جا پیاوانی شارۆچکەکە لە ڕۆژی حەوتەم بەر لە ئاوابوونی خۆر پێیان گوت: «چ شتێک لە ھەنگوین شیرینترە و لە شێر بەھێزترە؟» ئەویش پێی وتن: «ئەگەر بە گوێرەکەکەم نەتاندەکێڵا، مەتەڵەکەمتان ھەڵنەدەھێنا». (ڕابەران ١٤‏:١٨)

لە وەڵامدا پێی وتن: ئەگەر لەسەر مانگاکەم کێڵانتان نەکردبا چارەسەری مەتەڵەکەمتان نەدەزانی، تووڕە بوو و سی پیاوی فەلەستینی کوشت و جلوبەرگەکانی بردن بۆ ئەوەی بیداتە ئەو سی فەلەستینییەی کە بەشداری ئاھەنگەکەی ئەویان کردبوو.

لەگەڵ گەڕانەوەی بۆ ماڵی باوکی کچەکە، بۆی دەرکەوت کە ژنەکەی وەک ژن دراوە بە ھاوڕێکەی، باوکیشی ڕێگەی نەدا بیبینێت و خوشکە بچووکەکەی پێشکەش کرد، بۆیە شەمشوون مەشخەڵی خستە سەر کلکی سێ سەد ڕێوی بۆ ئەوەی بە ترسەوە ڕابکەن بەرەو کێڵگەکانی فەلەستینییەکان و ھەموویان بسوتێنن، فەلەستینییەکان زانیان بۆچی شەمشوون کێڵگەکانیانی سووتاندووە، بۆیە ژنەکەی و باوکییان سووتاند تا مردن و لە تۆڵەی ئەوەدا شەمشوون زیاتر فەلەستینییەکانی کوشت.

لە کۆتایی ڕابەران بەشی ١٦

شەمشوون بیست ساڵ لە ئیسرائیلدا ژیانی بەسەر برد لەژێر فەرمانڕەوایی فەلەستینییەکاندا.

پاشان شەمشوون چووە غەززە و لە ماڵی لەشفرۆشێکدا خەوت، دووژمنەکانی لە دەروازەی شارەکە چاوەڕێیان دەکرد تا بیکوژن، بەڵام دەروازەکەی شکاند و بردییە گردێکی بەرامبەر حەبرۆن.

پاشان شەمشوون پەنای بۆ ئەشکەوتێک برد لە بەردی ئیتیم و لەشکرێکی فەلەستینی ھاتن و داوای لە سێ ھەزار پیاوی جوولەکە کرد کە شەمشوون ڕادەست بکەن.

شەمشوون ڕازی بوو بە دوو پەتی نوێ بیبەسترێت و ڕادەستی بکرێت بەڵام لە کاتی ڕادەستکردنیدا خۆی ئازاد کرد و ھەڵھات و دوای ئەوە ھەزار فەلەستینی بە چەناگەی کەرێک کوشت.

دوای ئەوە شەیدای ئافرەتێک بوو بە ناوی دەلیلا، فەلەستینییەکان داوا لە ئافرەتەکە دەکەن کە نھێنی ھێزی شەمشوون ئاشکرا بکات، شەمشوون سەرەتا نھێنی خۆی پێ نەگوت، بەڵام وتی دەتوانرێت بە ژێی نەرم ببەسترێتەوە. ئافرەتەکە لەکاتی خەوتنیدا ئەو کارەی کرد، بەڵام شەمشوون کاتێک لە خەو ھەستا بڕیی، ئافرەتەکە وتی فریوت دام و قسەی درۆی بۆ کردم، بۆیە ئێستا پێم بڵێ بەڕاستی چی ببەستم، شەمشوون پێی گوت کە دەتوانرێت بە پەتی نوێ ببەسترێتەوە، بۆیە لە خەودا شەمشوونی بەست، بەڵام دووبارە شەمشوون لە خەو ھەستا و بڕیی، پاشان پێی وت کە دەتوانرێت ببەسترێت ئەگەر مووی لاچەناگەکانی ببەستێت، بۆیە لە خەودا ئەو کارەی کرد، بەڵام کردییەوە کاتێک لە خەو ھەستا، لە کۆتاییدا پێی وت کە ھێزی لەدەست دەدات ئەگەر قژی لەدەست بدات، بۆیە ئافرەتەکە داوای لە خزمەتکارێک کرد کە قژی بتاشێت و لەگەڵ شکاندنی پەیمانەکە خودا جێی ھێشت و فەلەستینییەکانیش دەستگیریان کرد و چاوەکانیان سووتاند، دوای ئەوەی کوێر بوو، فەلەستینییەکان بردیان بۆ غەززە و لەوێ زیندانییان کرد بۆ کارکردن لە وردکردنی جۆدا.

ڕۆژێک فەلەستینییەکان لە پەرستگایەکدا کۆبوونەوە بۆ ئەوەی قوربانی بدەن بۆ خوداوەند داگۆن وەک سوپاسگوزارییەک بۆ گرتنی شەمشوون، شەمشوونیان ھێنا بۆ خۆشی و ڕابواردن، سێ ھەزار ژن و پیاو لەسەر خانووی پەرستگاکە بوون بۆ ئەوەی سەیری ڕێوڕەسمەکە بکەن. بەڵام قژی شەمشوون گەڕابووەوە، بۆیە پرسیاری لە خزمەتکارەکە کرد دەربارەی ستوونە سەرەکییەکانی پەرستگاکە بۆ ئەوەی پشتی پێ ببەستێت.

ڕووخاندنی پەرستگاکە لەلایەن شەمشوون

شەمشوون دوو ستوونی ناوەڕاستی گرت کە خانووەکە لەسەری وەستابوو و پشتی پێ بەست، یەکێکیان بە دەستی ڕاست و ئەوی دیکەیان بە دەستی چەپی، پاشان شەمشوون وتی: «با لەگەڵ فەلەستینییەکاندا بمرم»، بە ھێزەوە چەمایەوە و خانووەکە کەوتە سەر ستوونەکان و بەسەر ھەموو ئەو کەسانەی کە تێیدا بوون، ئەو کەسانەی کە لەکاتی مردنیدا کوشتی زیاتر بوون لەوانەی کە لە ماوەی ژیانیدا کوشتبووی.

دوای مردنی، خێزانەکەی تەرمەکەی دەرھێنا و لە نزیک گۆڕی باوکی بەخاکیان سپارد.

سەرچاوەکان

بەشداربووانی ویکیپیدیا، «شمشون»، ویکیپیدیای عەرەبی. سەردان لە ٢٠ی ٨ی ٢٠٢٣.