مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی شاھانەی فەلەکناسی
| مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی شاھانەی فەلەکناسی | |
|---|---|
| وڵات | شانشینی یەکگرتوو |
| بڕی خەڵات | مەدالیا |
| یەکەم خەڵات لە | ١٨٢٤ [١] |
| دوایین خەڵات لە | ٢٠٢٤ |
| ھەڵگری ئێستا | جیلز چابریر و جۆن مایکل کێندڵ |
مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی شاهانەی فەلەکناسی بەرزترین خەڵاتە کە لەلایەن کۆمەڵەی فەلەکی شاهانە (RAS) دەبەخشرێت. ئەنجومەنی ڕاس "ئازادییەکی تەواوی هەیە سەبارەت بەو بنەمایەی کە خەڵات دەکرێت"[٢] و دەتوانرێت بە هەر هۆکارێک خەڵات بکرێت. خەڵاتی ڕابردوو بۆ "توێژینەوە کەسییە نایابەکان لە بوارەکانی فەلەکناسی و جیۆفیزیا" و هەروەها بەشدارییە گشتییەکان لە فەلەکناسی و جیۆفیزیا "کە ڕەنگە لە ڕێگەی سەرکردایەتیکردن لە بەرنامەکانی توێژینەوە، لە ڕێگەی پەروەردە و لە ڕێگەی کارگێڕی زانستییەوە ئەنجام بدرێت". خەڵات کراوە هەم بۆ ئەو لێکۆڵینەوەیانەی کە تەمەنێکی بردووە (زۆرترین جار بۆ داننان بە دەستکەوتێکی نائاسایی تەمەنیدا دراوە)،[٣] و هەم بۆ پارچە توێژینەوە تایبەتەکان.
مێژوو[دەستکاری]
کۆمەڵەی فەلەکی شاهانە لە ساڵی ١٨٢٠ دامەزراوە و یەکەم مەدالیای زێڕ لە ساڵی ١٨٢٤ بەخشرا. هەروەها مەدالیای زیو لە ساڵی ١٨٢٤ و ١٨٢٧ بەخشرا،بەڵام ئەو پراکتیزەیە بە خێرایی وازی لێ هێنرا، لەبری ئەوە RAS خەڵاتی دیکەی دامەزراند.
لە ساڵانی سەرەتادا زۆرجار لە ماوەی ساڵێکدا زیاتر لە مەدالیایەک دەبەخشرا، بەڵام تا ساڵی ١٨٣٣ ساڵانە تەنها یەک مەدالیا دەدرا. ئەمەش کێشەیەکی دروستکرد کاتێک نەپتون لە ساڵی ١٨٤٦ دۆزرایەوە، چونکە زۆرێک هەستیان دەکرد خەڵاتێک بە هاوبەشی بدرێت بە جۆن کوچ ئادەمز و ئۆرباین لی ڤێریێر. مشتومڕێک سەریهەڵدا و لە ساڵی ١٨٤٧دا هیچ خەڵاتێک نەدرا، مشتومڕەکە بە پێدانی ١٢ خەڵاتی "شایەتحاڵی" لە ساڵی ١٨٤٨دا بە کەسانی جۆراوجۆر لەنێویاندا ئادەمز و لیڤێریەر چارەسەرکرا و لە ساڵی ١٨٤٩ خەڵاتەکان دەستیان پێکردەوە، کە سنوورێک بۆ یەک خەڵات لە ساڵێکدا. ئادەمز و لی ڤێریێر تا ساڵانی ١٨٦٦ و ١٨٦٨ میدالیای زێڕیان بەدەست نەهێنا. ئادەمز کە ئەوکات سەرۆکی RAS بوو، میدالیای پێشکەش بە لی ڤێریر کرد.
لە هەندێک ساڵدا، بە تایبەتی لە سەرەتاوە، RAS هەندێک جار بڕیاریدا کە هیچ کاندیدێکی گونجاو نییە و بەم هۆیەوە مەدالیای زێڕی نەدەبەخشی. بۆیە ١٧ ساڵ بێ خەڵات هەیە، دوایین ساڵی ١٩٤٢ (بەو بۆنەیەوە بەهۆی پەککەوتنی جەنگی جیهانی دووەمەوە). ساڵانە یەک مەدالیا پراکتیزەکردنی ئاسایی بوو، هەرچەندە لە هەردوو ساڵی ١٨٦٧ و ١٨٨٦ دوو مەدالیا بەخشرا، بۆ دڵنیابوون لە هاوسەنگی لە بوارەکانی توێژینەوەدا، لە ساڵی ١٩٦٤ خەڵاتەکە فراوانکرا بۆ دوو مەدالیا لە ساڵێکدا، یەکێکیان لە بواری فەلەکناسی (لەوانەش فیزیای ئەستێرەیی، گەردوونناسی و هتد). و یەکێکیان لە جیۆفیزیا (لەوانەش زانستی هەسارەکان، تەکتۆنیکی و هتد)، کە وەک سیستەمی ئێستا دەمێنێتەوە، هەموو وەرگرەکان لە خوارەوە ئاماژەیان پێکراوە، لەگەڵ ئەو ساڵانەی کە هیچ خەڵاتێک نەدراوە.
یەکەم ژن کە میدالیای زێڕی وەرگرتووە کارۆلین هێرشێل بووە لە ساڵی ١٨٢٨، هیچ ژنێکی دیکە خەڵاتەکەی وەرنەگرتووە تا ڤێرا ڕوبین لە ساڵی ١٩٩٦.
لە مەدالیاکەدا وێنەی تەلەسکۆپی ٤٠ پێیە کە لەلایەن سێر ویلیام هێرشێل، یەکەم سەرۆکی ڕێکخراوی RAS دروستکراوە.
وەرگران[دەستکاری]
سەرچاوە[دەستکاری]
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی شاھانەی فەلەکناسی تێدایە. |
