بۆ ناوەڕۆک بازبدە

شەڕی جیھانەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
شەڕی جیھانەکان
سەرناوThe War of the Worlds
بابەتی سەرەکیalien invasion، کۆلۆنیاڵیزم
لە پێشThe Invisible Man
لە دوایThe Sleeper Awakes، Edison's Conquest of Mars، Fighters from Mars
جۆرڕۆمان
چەشنapocalyptic novel، خەیاڵی زانستی، war fiction، invasion literature
دانەرھێربەرت جۆرج وێڵز
شوێنی بڵاوکردنەوەئینگلتەرا
وڵاتی بنەڕەتشانشینی یەکگرتوو
زمانزمانی ئینگلیزی
ڕێکەوتی بڵاوکردنەوە١ی کانوونی دووەمی ١٨٩٨
Set in period1890s
خەڵاتەکانNPR Top 100 Science Fiction and Fantasy Books، ١٠٠ کتێبی سەدەی لو مۆند
DepictsFighting Machine، martians، Heat-Ray
دێڕی سەرەتاNo one would have believed in the last years of the nineteenth century that this world was being watched keenly and closely by intelligences greater than man’s and yet as mortal as his own; that as men busied themselves about their various concerns they were scrutinised and studied, perhaps almost as narrowly as a man with a microscope might scrutinise the transient creatures that swarm and multiply in a drop of water.
کۆتا دێڕAnd strangest of all is it to hold my wife’s hand again, and to think that I have counted her, and that she has counted me, among the dead.
Full work available at URLhttps://standardebooks.org/ebooks/h-g-wells/the-war-of-the-worlds
بڵاوکراوەتەوە لەPearson's Magazine
دۆخی چاپکردنپاوانی گشتی، پاوانی گشتی

جەنگی جیھانەکان یان شەڕی جیھانەکان (بە ئینگلیزی: The War of The Worlds) ڕۆمانێکی خەیاڵی زانستییە لە نووسینی نووسەری ئینگلیزی ھێربەرت جۆرج وێڵز. لە نێوان ساڵانی ١٨٩٥ بۆ ١٨٩٧ نووسراوە، [١] و لە گۆڤاری پیرسۆن لە بەریتانیا و گۆڤاری کۆسمۆپۆلیتان لە ئەمریکا لە ساڵی ١٨٩٧ بەشێوەی زنجیرەیی دروست کراوە. ڕۆمانەکە بە تەواوی بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٨٩٨ بە بەرگی ڕەق لەلایەن ویلیام ھاینمانەوە بڵاوکرایەوە. جەنگی جیھانەکان یەکێکە لە چیرۆکە سەرەتایییەکان کە وردەکاری ململانێی نێوان مرۆڤایەتی و ڕەگەزێکی دەرەوەی زەوی دەخاتە ڕوو. [٢] ڕۆمانەکە گێڕانەوەی کەسی یەکەمی پاڵەوانێکی چیرۆکی بێ ناوە لە ساری و برا بچووکەکەی لە لەندەن لەکاتێکدا باشووری ئینگلتەرا لەلایەن خەڵکی مەریخەوە داگیرکراوە. یەکێکە لەو بەرھەمانەی کە زۆرترین سەرنجی لەسەرە لە چەشنی زانستی خەیاڵیدایە. [٣]

چیرۆکەکەی ھاوشێوەی بەرھەمەکانی دیکەی ئەدەبیاتی داگیرکارییە لە ھەمان سەردەمدا، و بە شێوەیەکی جۆراوجۆر وەک شرۆڤەیەک بۆ بیردۆزی پەرەسەندن و ئیمپریالیزم و ترس و خورافات و پێشوەختەیییەکانی سەردەمی ڤیکتۆریا لێکدراوەتەوە. دواتر وێڵز ئاماژەی بەوەدا کە ئیلھامبەخش بۆ ئەو پیلانە کاریگەرییە کارەساتبارەکانی کۆلۆنیالیزمی ئەورووپا بووە لەسەر "تاسمانییە ڕەسەنەکان". ھەندێک لە مێژوونووسان باسیان لەوە کردووە کە وێڵز کتێبەکەی بۆ ھاندانی خوێنەرانی خۆی نووسیوە کە ڕەوشتی ئیمپریالیزم بخەنە ژێر پرسیارەوە.[٤] لە کاتی بڵاوبوونەوەیدا، وەک ڕۆمانێکی پێشووی وێڵز، و ئامێری کات، و ڕۆمانێکی زانستی پۆلێن کرا.

جەنگی جیھانەکان ھەم بەناوبانگ بووە و ھەم کاریگەر بووە، چەندین فیلمی درێژ، درامای ڕادیۆیی، ئەلبوومێکی تۆمارکراو، وەرگێڕانی کتێبی کۆمیک، زنجیرە تەلەڤیزیۆنی و بەدواداچوون یان چیرۆکی ھاوتەریبی نووسەرانی دیکەی لێکەوتووەتەوە. بە شێوەیەکی یادگاری لە بەرنامەیەکی ڕادیۆیی ساڵی ١٩٣٨ دا کاری درامی بۆ کرا، کە لەلایەن ئۆرسۆن وێڵزەوە دەرھێنرا و ڕۆڵی سەرەکی تێدا دەگێڕا، کە دەوترێت بووە ھۆی ترس و دڵەڕاوکێ لەنێو گوێگران کە نەیاندەزانی ڕووداوەکان خەیاڵین.[٥] تەنانەت ڕۆمانەکە کاریگەری لەسەر کاری زاناکان ھەبوو. ڕۆبێرت ئێچ گۆدارد ئیلھامەکەی لە کتێبەکە وەرگرتووە، و یارمەتی پەرەپێدانی ھەردوو موشەکی سووتەمەنی شلە و موشەکی فرە قۆناغی داوە، کە لە ئەنجامدا فڕۆکەی ئەپۆلۆ ١١ لە مانگدا دوای ٧١ ساڵ نیشتەوە.[٦][٧]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Hughes & Geduld (1993).
  2. ^ Flynn (2005).
  3. ^ Parrinder (2000).
  4. ^ Ball، Philip (١٨ی تەممووزی ٢٠١٨). «What the War of the Worlds means now». New Statesman. لە ١٨ی تەممووزی ٢٠١٨ ھێنراوە.
  5. ^ Magazine، Smithsonian. «The Infamous "War of the Worlds" Radio Broadcast Was a Magnificent Fluke». Smithsonian Magazine (بە ئینگلیزی). لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  6. ^ «Genesis: Search for Origins» (PDF). NASA Jet Propulsion Laboratory. لە ١ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  7. ^ «Robert Goddard and His Rockets». NASA.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=شەڕی_جیھانەکان&oldid=1358150»