سلاڤ
سلاڤەکان یان سلاڤییەکان گرووپێکی ئێتنۆ زمانەوانی ھیندۆئەورووپیین کە بە زمانە جۆراوجۆرەکانی سلاڤی لە گرووپی گەورەی زمانی باڵتیک-سلاڤی قسە دەکەن. شوێنی ڕەسەنیان لە ئۆراسیان یە، و مەودایان لە ناوەڕاست و ڕۆژھەڵات و باشووری ڕۆژھەڵاتی ئەورووپاوە درێژ دەبێتەوە بۆ باکوور و ڕۆژھەڵات بۆ باکووری ڕۆژھەڵاتی ئەورووپا، باکووری ئاسیا ( سیبیریا )، قەفقاز، و ناوەڕاستی ئاسیا (بەتایبەت کازاخستان و تورکمانستان ) ھەروەھا لە ڕووی مێژووییەوە لە ڕۆژئاوای ئەورووپا (بەتایبەت ئەڵمانیای ڕۆژھەڵات ) و ڕۆژئاوای ئاسیا .(لەوانەش ئەنادۆڵ ). لە سەرەتای سەدەی شەشەمەوە بڵاوبوونەوە و زۆربەی ناوچەکانی ناوەڕاست و ڕۆژھەڵات و باشووری ڕۆژھەڵاتی ئەورووپایان نیشتەجێ بوون. ئەمڕۆ ژمارەیەکی زۆر لە کۆمەڵگەی سلاڤی لە سەرانسەری ئەمریکای باکووردا ھەن، بە تایبەتی لە ئەمریکا و کەنەدا لە ئەنجامی کۆچکردن.
سلاڤەکان گەورەترین گرووپی ئێتنۆ زمانەوانین لە ئەورووپا. [١] [٢] ئێستا سلاڤەکان دابەش بوون بەسەر سلاڤەکانی ڕۆژھەڵات (زۆربەی بێلاڕوسی ، ڕووسی ، ڕوسین و ئۆکراینی ) و سلاڤی ڕۆژئاوا (بە شێوەیەکی سەرەکی چیکی، کاشوبی، مۆراوی، پۆڵەندی، سیلینۆس، سلۆڤاک و سۆربی )، و باشوور سلاڤەکان (بە شێوەیەکی سەرەکی بۆسنەییەکان، بولگارییەکان، کرواتییەکان، مەقدۆنیەکان، گۆرانییەکان، مۆنتینیگرییەکان، سربییەکان و سلۆڤینییەکان ). [٣] [٤] [٥]
سلاڤەکان دەتوانرێت بەپێی ئایین دابەش بکرێن. مەسیحیەتی ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵات لەلایەن زۆرینەی سلاڤەکانەوە پەیڕەو دەکرێت. سلاڤە ئۆرتۆدۆکسەکان بریتین لە بێلاڕوسییەکان، بولگارییەکان ، مەقدۆنیەکان ، مۆنتینیگرۆییەکان ، ڕوسییەکان ، ڕوسینییەکان، سربییەکان ، و ئۆکراینییەکان و بە داب و نەریتی ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵات و ئەلفوبێی سیریلیک و ھەروەھا پەیوەندی کولتوورییان بە ئیمپراتۆریەتی بیزەنتین پێناسە دەکرێن ( سربەکان بە یەکسانی ئەلفوبێی لاتینی بەکاردەھێنن ). دووەم ئایین کەنیسەی ڕۆمانی کاسۆلیکییە، کە لە گەلانی سلاڤی بریتین لە کرواتییەکان، چیکەکان، کاشوبییەکان، مۆراوییەکان ، پۆلەندییەکان، سیلۆنییەکان، سلۆڤاکییەکان ، سلۆڤینییەکان ، و سۆربییەکان ، و بە کاریگەریی لاتینی و مێژوو و پەیوەندییان لەگەڵ ئەورووپای ڕۆژئاوا پێناسە دەکرێن. ھەروەھا کەمینەی گەورەی پرۆتستانت و لۆتەران ھەیە بە تایبەت لەنێو سلاڤەکانی ڕۆژئاوا وەک گەلانی مێژوویی بۆھێمی و ھوسیین.
دووەم گەورەترین ئایین کە لەنێو سلاڤەکاندا لە دوای ئایینی مەسیحییەوە وەرگیراوە، ئیسلامە و کۆمەڵگە سلاڤە موسڵمانەکان بریتین لە بۆسنەییەکان، پۆماکەکان (موسڵمانانی بولگاری)، گۆرانییەکان ، تورکەکان (موسڵمانانی مەقدۆنیا) و موسڵمانانی دیکە لە یوگۆسلاڤیای پێشوو. وڵاتە سلاڤییە مۆدێرنەکان و گرووپە نەتەوەییەکان ھەم لە ڕووی بۆ ماوەیی و کولتوورییەوە زۆر ھەمەچەشنن پەیوەندییەکانی نێوانیان، تەنانەت لە ناو تاکە گرووپەکاندا، لە پشتگیری نەتەوەییەوە دەست پێدەکات تا دەگاتە دووژمنایەتی یەکتری. [٦]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «Slavic Countries».
- ^ Barford 2001.
- ^ Kamusella، Tomasz (2016). The Palgrave Handbook of Slavic Languages, Identities and Borders. London: Palgrave Macmillan. ISBN 9781137348395.
- ^ «Cultural Proximity of the Slavic Nations». January 2015. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی نیسانی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ Živković، Tibor (2013). The World of the Slavs: Studies of the East, West and South Slavs: Civitas, Oppidas, Villas and Archeological Evidence (7th to 11th Centuries AD). Belgrade: Istorijski institut. ISBN 978-8677431044.
- ^ Robert Bideleux (January 1998). A History of Eastern Europe: Crisis and Change. Psychology Press. ISBN 978-0-415-16112-1. لە ڕەسەنەکە لە 2017-03-26 ئەرشیڤ کراوە.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە سلاڤ تێدایە. |
