تەناخ
تەناخ (بە عیبری:תנ"ך) ناوی عیبری کتێبی پیرۆزی یەھوودیەکانە کە لە لای مەسیحیەکان پێی دەوترێ تەوراتی عیبری و دوای ھەندێ گۆڕانکاری و زیادکردن بە ناوی پەیمانی کۆن خستراوەتە ناو ئینجیلی پیرۆز و سێ بەش لەخۆ دەگرێ:
- تەورات یان توورا (بە عیبری:תורה) = (فەرمان یان شەریعەت)
- نێڤیم (بە عیبری:נביאים) = (کتێبی پێخەمبەران)
- کێتووڤیم (بە عیبری:כתובים) = (نووسراوەکان)
تەناخ لەڕاستیدا لە تێکەڵ کردنی پیتی سەرەتای ئەو سێ وشەیە لە زمانی لاتینی دا درووست بووە. ت، ن، خ.
ناوەکانی کتێبەکانی تەورات[دەستکاری]
ناوەکانی ناو بازنە ئەو ناوانەن کە لای مەسیحیەکان باون:
تەورات[دەستکاری]
- بێرشیت בראשית (کتێبی خووڵقان)
- شەمووت שמות (کتێبی دەرچوون)
- ڤییقرا ויקרא (کتێبی لێڤیتێس = ئەو بانگ دەکات)
- بێمدیبار במדבר (بەمیدبار = لە بیابان)
- دێڤاریم דברים (وتارەکان)
نێڤیم[دەستکاری]
- کتێبی نێڤیم کە خۆی لە چەند بەشێکی تر پێک ھاتووە.
- کتێبی یووشەع یان یەهووشەع יהושע
بە پێخەمبەرایەتی یووشەع یان چوونە ناو سەرزەوی پیرۆز لە لایەن قەومی بەنی ئیسرائیل دەست پێ دەکا و مێژووی قەومی بەنی ئیسرائیل دەڵێتەوە.
- شووفتیم یان کتێبی داوەران (حاکمەکان) שופטים
باسی بەسەرھاتەکانی ھەندێ حاکم دەکات کە دوای یووشەع رێبەری خەڵکیان لەستۆ بوو، وەکوو: دوورا و گیدعوون و شیمشۆن.
- شێمۆئیل שמואל، دوو کتێبی ھەبووە.
ئەو کتێبە باسی دوای شووفتیم دەکات. ھەروەھا باسی بوونە پاشای شاوول یەکەم پاشای بەنی ئیسرائیل و دواتریش باسی داوود دەکا.
- مەلاخیم یان کتێبی پێخەمبەران מלכים
بە باس کردنی سەردەمی پاشایانی بەنی ئیسرائیل لە دوای داوود و لە دەسەڵاتی شۆلۆمۆ(سولەیمان) دەست پێ دەکات و تا تێکدرانی خانووی ھێمیقداش بە دەستی پاسای بابێل درێژەی ھەیە.
دوازدە کتێبکان[دەستکاری]
- یووشەع הושע
- یووئیل יואל
- عامووس עובדיה
- عووبێدیا עובדיה
- یوونس יונה
- میخا מיכה
- ناحووم נחום
- حەب‌قووق חבקוק
- سێفنیا צפניה
- حەگای חגי
- زەکەریا זכריה
- مالاخی מלאכי
کێتووڤیم[دەستکاری]
- تێھیلیم یان سروودەکانی داوود یان زەبوور یا مزامیر داوود תהילים
- میشلێ شلۆمۆ یان ئاماژەکانی سولەیمان משלי
- کووھێلێت جامعە קהלת یان جامعە لە بارەی سولەیمان کووڕی داوود دایە.
- شێرھاشێریم، گەرەترین غەزەڵەکان یان بە کوردی گەرەترین غەزەڵەکان שיר השירים
- ئەیووب איוב
- ڕووس רות
- ئێرمیا איכה
- ئێستێر אסתר
- دانیال דניאל
- ئێزرا עזרא
- نێحیمیا נחמיה
- مێژووێ سەردەمەکان דברי הימים شامل کتێبی یەکەم سەردەمەکان و کتێبی دووھەمی سەردەمەکان
وتارە پەیوەندیدارەکان[دەستکاری]
پەراوێزەکان[دەستکاری]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ویکی فارسی تنخ
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە تەناخ تێدایە. |