بۆرۆن

	کاربۆن → بۆرۆن ← بیریلیۆم
پیشاندان
	أسود - بني;
تایبەتمەندییە گشتییەکان
ناو، ژمارە، ھێما	بۆرۆن، 5، B
پۆلێنکردنی توخم	کانزای لێکچوو
کۆمەڵە، خول، خشتۆک	13، 2، p
گەردیلە بارستە	10.811گ•مۆڵ−1
شێوگی ئەلیکترۆنی	He] 2s2 2p1]
ڕیزبوونی ئەلیکترۆنەکان بۆ ھەر بەرگێک	2, 3 (وێنە)
سیفاتە فیزیاییەکان
دۆخ	ڕەق
چڕی شل لە قۆناغی توانەوە	2.08 گ•سم−3
قۆناغی توانەوە	2349 ک، 2076 °س، 3769 °ف
قۆناغی کوڵان	4200 ک، 3927 °س، 7101 °ف
پلەی گەرمای توانەوە	50.2 کیلۆجول•مۆڵ−1
حرارة التبخر	480 کیلۆجول•مۆڵ−1
السعة الحرارية	(25 °س) 11.087 جول•مۆڵ−1•کێلڤن−1
پەستانی ھەڵم
سیفاتە ئەتۆمییەکان
أرقام الأكسدة	3, 2, 1; (أكسيده متوسط الحموضة)
کارۆ سالیبێتی	2.04 (پێوەری بۆلینگ)
وزەکانی ئایۆناندن	یەکەم: 800.6 کیلۆجول•مۆڵ−1
	دووەم: 2427.1 کیلۆجول•مۆڵ−1
	سێیەم: 3659.7 کیلۆجول•مۆڵ−1
نیوە تیرەی گەردیلەیی	90 بیکۆمەتر
نیوە تیرەی گەردیلە ھاوبەشی	3±84 بیکۆمەتر
نیوە تیرەی ڤان دێر والز	192 بیکۆمەتر
تایبەتمەندییەکانی تر
باری موگناتیسی	دایا موگناتیس
بەرگری کارەبایی	~106 أوم•متر (20 °س)
گەیاندنی گەرمی	27.4 واط•متر−1•كلفن−1 (300 کێلڤن)
بڵاوبوونەوەی گەرمی	(الشكل ß بيتا) 5–7 میکرۆمەتر•مەتر−1•کێلڤن−1 (25 °س)
خێرایی دەنگ (سلك رفيع)	16,200 مەتر/چرکە (20 °س)
ڕەقی مۆس	~9.5
ژمارەی تۆمارکردن	7440-42-8
نەگۆڕترین ھاوتاکان
	وتاری سەرەکی: ھاوتای بۆرۆن
	* إن محتوى البورون-10 يمكن أن تتراوح قيمته بين الحد الأدنى 19.1% ; والحد الأعلى 20.3% في العينات الطبيعية، ويكون البورون-11 هو المتبقي.
	ب; و; د;

پۆتانەکان: 35°2′34.447″N 117°40′45.412″W / 35.04290194°N 117.67928111°W / 35.04290194; -117.67928111 (Rio Tinto Borax Mine)

بورون

بۆرۆن (بە ئینگلیزی: Boron) یەکێکە لە توخمە کیمیایییەکان ھێماکەی (B) و گەردیلە ژمارەی (٥)ە. ئەم توخمە بەھۆی تیشکی گەردوونی و تەقینەوەی سوپەر نۆڤاوە دروست دەبێت نەک بەھۆی بەیەکەوە لکاندنی ناوکە گەردیلە. ئەم توخمە بە ڕێژەیەکی زۆر کەم لە توێکڵی زەوی دا دەست دەکەوێت. بە واتایەکیتر تەنھا یەک لە ھەزاری بارستایی توێکڵی زەوی پێک دێنێت. زۆرترین بۆرۆنی نیشتوو لە خاکی ئەنادۆڵی (تورکیا) دەست دەکەوێت. ئەم ماددەیەک زۆر بە کەمی بە شێوەی پاک دەست دەکەوێت، چونکە بە خێرایی لەگەڵ توخمی تری وەک کاربۆن کارلێک دەکات. ئەم توخمە گێنەرێکی خەراپی کارەبایە لە پلەی گەرمی ژوور و ماددەیەکی تاڕادەیەک ڕەقە. بە نزیکەیی، نیوەی بەکارھێنانی بۆرۆن لە جیھان دا بەکار دەھێنرێت لە پیشەسازی فایبەرگڵاس دا. لە بیۆلۆجی دا، ئەم ماددەیە تاڕادەیەکی کەم زیانی بۆ شیردەرەکان ھەیە، بەڵام بۆ مێرووەکان ھەیە، بەم ھۆیەشەوە سودی لێ دەبینرێت بۆ مێش کووژەکان.

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ http://bernath.uwaterloo.ca/media/125.pdf
^ http://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf
^ Holcombe Jr., C. E.; Smith, D. D.; Lorc, J. D.; Duerlesen, W. K.; Carpenter; D. A. (1973). "Physical-Chemical Properties of beta-Rhombohedral Boron". High Temp. Sci. 5: 349.
^ ^ئ ^ا داڕێژە:Cite http://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand alone.pl
^ doi=10.1007/BF02165219|title=Determination of boron in glass by neutron transmission method|year=1990|author=Szegedi, S.|journal=Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry Letters|volume=146|pages=177|last2=Váradi|first2=M.|last3=Buczkó|first3=Cs. M.|last4=Várnagy|first4=M.|last5=Sztaricskai|first5=T.

[1] ttp://bernath.uwaterloo.ca/media/125.pdf

[2] ttp://www-d0.fnal.gov/hardware/cal/lvps_info/engineering/elementmagn.pdf

[3] Holcombe Jr., C. E.; Smith, D. D.; Lorc, J. D.; Duerlesen, W. K.; Carpenter; D. A. (1973). "Physical-Chemical Properties of beta-Rhombohedral Boron". High Temp. Sci. 5: 349.

[NISTic-4] ئ ^ا داڕێژە:Cite http://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand alone.pl

[5] =10.1007/BF02165219|title=Determination of boron in glass by neutron transmission method|year=1990|author=Szegedi, S.|journal=Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry Letters|volume=146|pages=177|last2=Váradi|first2=M.|last3=Buczkó|first3=Cs. M.|last4=Várnagy|first4=M.|last5=Sztaricskai|first5=T.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

بۆرۆن

سەرچاوەکان[دەستکاری]

مێنۆی ڕێدۆزی

گەڕان