کێلڤن

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
کێلڤن
سیستمی یەکەیەکە بنچینەیییەکانی ئێس ئای
یەکەیەکە لەپلەی گەرمی
ھێماK 
ناونراوە دوایلۆرد کێلڤەن

کێلڤن (بە ئینگلیزی: Kelvin) بریتییە لە یەکەی پێوانەی گەرمی کە لە لایەن لۆرد کێلڤنەوە پێشنیار کراوە (١٨٢٤–١٩٠٧).

گەرمیپێوێک[بەستەری مردوو] کە بە ھەردوو پلەی گەرمی سەدی و کێلڤن پلە کراوە

پێوەری کێلڤن بە پێوەرێکی ڕەھای پلەی گەرمی داندراوە کە لە سفرەوە دەست پێدەکات و ژمارەی ژێر سفر نیە.[١] ئەم پلەی گەرمیە بە گشتی لەلایەن فیزیاناسان و کیمیاناسانەوە بەکار دێت، بە پێچەوانەی پلەی سەدی کە زانایانی بایۆلۆژی بەکاری دێنن. جیاوازی نێوان پلەی سادی و کێلڤن لە ڕێی ھاوکێشەی خوارەوە دەبینرێتەوە:

لێرەدا:

  • TK بریتییە لە پلەی کێلڤن
  • TC بریتییە لە پلەیس سیلیزی

ھەروەک لە ھاوکێشەی سەرەوە دیارە جیاوازی پلەی گەرمی کێلڤن و سیلیزی یەکسانە، واتا:

مێژوو[دەستکاری]

[بەستەری مردوو]لۆرد کێلڤن

لە ساڵی ١٨٤٨ ز، ویلیام تۆمسۆن (کە دواتر ناوبانگی بە لۆرد کێلڤن دەرکرد) لە توێژینەوەکەی کە بە ناونیشانی (On an Absolute Thermometric Scale)[٢] بڵاوی کردەوە پێشنیاری پێوەرێکی پلەی گەرمی کرد کە لە سفری ڕەھاوە دەست پێبکات. کێلڤن پلەی گەرمی (-٢٧٣) پلەی سەدی دانا بە سفری کێلڤن.[٣]

لە ساڵی ١٩٥٤ کۆنگرەی گشتی لەسەر کێش و پێوانەکان بڕیاری دا بە پێناسە کردنەوەی پلەی کێلڤن لە سەر بنچینەی خاڵی سیانی ئاو (triple point of water). لەم پلەی گەرمیە تایبەتیەدا، ئاو لە ھەر سێ دۆخی ڕەقی، شلی، و گازی دایە. ئەم پلە گەرمیە یەکسانە بە ٢٧٣٫١٦ کێلڤن.[٤]

گۆڕینی بۆ سەر یەکەکانی تری پلەی گەرمی[دەستکاری]

گۆڕین لە کێلڤن گۆڕین لە پلەی سەدی
سیلیزی
فەڕەنھایت
ڕەنکین

ڕەنگەکان لەسەر بنچینەی پلەی گەرمی[دەستکاری]

ڕەنگەکان لە سەر بنچینەی پلەی گەرمی کێلڤن پۆلێن دەکرێن. بۆ نمونە لە خوارەوەی () بە سوور دەردەکەوێ و لەسەرەوەی () لە شین دەچێت. ئەمە بۆ ھەندێ بواری وەک وێنەگرتن گرنگە.

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ https://en.wikipedia.org/wiki/Kelvin
  2. ^ Joule, J. P. , & Thomson, W. (1854). XV. On the thermal effects of fluids in motion-Part II. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, (144), 321-364.
  3. ^ Lord Kelvin, William (October 1848). "On an Absolute Thermometric Scale". Philosophical Magazine. Archived from the original on 1ی Februaryی 2008. Retrieved 2008-02-06. {{cite journal}}: Check date values in: |archivedate= (help)
  4. ^ "Resolution 3: Definition of the thermodynamic temperature scale". Resolutions of the 10th CGPM. Bureau International des Poids et Mesures. 1954. Archived from the original on 23ی Juneی 2007. Retrieved 2008-02-06. {{cite web}}: Check date values in: |archivedate= (help)

بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]