ئەندرۆید
 ناو و لۆگۆی بەکارهاتوو لە ساڵی ٢٠٢٣ ـەوە | |
| گەشەپێدەر | Open Handset Alliance (led by گۆگڵ) |
|---|---|
| نووسراوە بە | جاڤا ، کۆتلین (UI)، C (core), سی++، روست[١] and others |
| بنەماڵە | Unix-like (modified Linux kernel) |
| باری کارکردن | چالاکە |
| مۆدێلی سەرچاوە | سەرچاوەکراوە، freeware (most devices include proprietary components, such as Google Mobile Services) |
| یەکەم وەشان | ئەندرۆید ١.٠ / ٢٣ی ئەیلوولی ٢٠٠٨ |
| وەشانی کۆتایی | ئەندرۆید ١٦ / ١٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٥ |
| بازاڕی ئامانج | Smartphones, tablet computers, smart TVs (Android TV), cars (Android Automotive) and smartwatches (Wear OS) |
| بەردەستە بە | 100+ languages |
| شێوازی بەڕۆژکردنەوە | Over-the-air |
| بەڕیوەبەری فایلەکان | APK-based |
| سەکۆکان | ARMv7, ARM64, x86, x86-64
No longer supported: ARMv5, ARMv6, MIPS[٢] |
| جۆری ناوک | Monolithic (Linux kernel) |
| قەبارەی بەکارھێنەر | Bionic libc, mksh shell, Toybox as core utilities |
| ناوبەستی نیگارەیی بەکارهێنەر | Graphical (multi-touch) |
| مۆڵەتنامە |
|
| ماڵپەڕی فەرمی | android.com |
| باری پشتگیری | |
| ئەندرۆید ١٣و دواتر پشتگیریکراون | |
| وتارەکان لە زنجیرەکان | |
| مێژووی وەشانەکان | |
ئەندرۆید سیستەمێکی کارپێکەری مۆبایلە کە لەسەر ناوکی لینوکس ٢٫٦ بنچینە کراوە و لەلایەن ھەریەک لە ئاندی ڕۆبن، ڕیچ ماینەر، نیک سێرس و کریس وایتەوە لەژێر ناوی کۆمپانیای ئەندرۆید (.Android Inc) لە ساڵی ٢٠٠٣ لە کالیفۆرنیا لە ناوچەی Palo Alto دامەزرا، کاریان پەرەپێدان و بەرھەمھێنانی نەرمەکاڵا software بوو بۆ ئامێری مۆبایل، پلانیشیان ھەبوو کە سیستەمێکی کارگێڕی برەو پێبدەن، لە ساڵی ٢٠٠٥ کۆمپانیای گۆگڵ کۆمپانیاکەی کڕییەوە، بەو ئامانجەی کە دەسەڵاتی خۆی لە بواری تەکنۆلۆژیای مۆبایلدا فراوان بکات. سیستەمی کارپێکەری ئەندرۆید بۆ یەکەمجار لەسەر مۆبایلی کۆمپانیای ئێچ تی سی HTC تایوانی بەناوی HTC Dream یەکەم وەشانی لە ساڵی ٢٠٠٨ بڵاوکرایەوە، لەو کاتەوە زۆر بەخێرایی گەشەی کردووە و بەرفراوانترین کۆمەڵەی پەرەپێدەری لە پشتەوەیە کە نزیکەی سێ ملیار و نیو پڕۆگرامی بۆ دروست کراوە.
تایبەتمەندی
[دەستکاری]- پرۆگرام و یاری زۆری ھەیە کە بەکارھێنەر دەتوانێت دایبەزێنێتە سەر ئامێرەکەی.
- نرخی ھەندێک لە ئامێرەکان زۆر ھەرزانن ئەگەر بەراورد بکرێن لەگەڵ ئامێری دیکە کە بەھەمان شێواز کاردەکەن.
- زۆر بە باشی و ئاسانی تێکەڵاوی ڕاژەکانی گۆگڵە و کاروباری ڕۆژانە زۆر ئاسان دەکاتەوە بۆ ئەو بەکارھێنەرانەی کە لە کار و ژیانی ڕۆژانەیاندا ڕاژەکانی گۆگڵ بەکار دەھێنن.
- سیستەمەکە بە شێوەیەکی گشتگیر دەتوانرێ ڕێکبخرێت و گۆڕانکاری تێدا بکرێ بەپێی ویستی بەکارھێنەر.
ماناکەی
[دەستکاری]مانای وشەی ئەندرۆید Android، بە زمانی ئینگلیزی واتە ڕۆبۆتێکی زیرەک کە لەسەر شێوەی مرۆڤ دروست کرابێت.
کۆگای گۆگڵ پلەی
[دەستکاری]گۆگڵ پلەی کۆگایەکی گەورە و پڕ لە پرۆگرام و یاری تایبەت بە سیستەمەکەیە کە ھەتا شوباتی ساڵی ٢٠١٧ زیاتر لە ٢٫٣ ملیۆن پرۆگرامی جیاوازی تێدا بەردەست خراوە کە ھەردوو جۆری خۆڕایی و بە پارە لە خۆ دەگرن، کۆمپانیای گۆگڵ ساڵی ٢٠٠٨ ماڵپەڕی Google Play و بەرنامەی Play Store بەردەست خست بۆ ئامێرەکانی سیستەمی ئەندرۆید بۆ دابەزاندانی بەرنامە و یارییەکان.
وەشانەکانی ئەندرۆید
[دەستکاری]ھەتا ڕێکەوتی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١[نوێکردنەوە] و پێش بڵاوکردنەوەی ئەندرۆید ١٢، وەشانی ئەندرۆیدی ١١ پڕ بەکارھێنەرترین و بەناوبانگترین وەشانی سیستەمی ئەندرۆید بوو لەسەر مۆبایلە زیرەکەکان و تابلێتەکان.
| وەشان | ناوی کۆد | ئاستی API | بەرواری بڵاوکردنەوە |
|---|---|---|---|
| ١٫٠ | ناوی نییە | ١ | ٢٣ی ئەیلوولی ٢٠٠٨ |
| ١٫١ | Petit Four | ٢ | ٩ی شوباتی ٢٠٠٩ |
| ١٫٥ | Cupcake | ٣ | ٢٧ی نیسانی ٢٠٠٩ |
| ١٫٦ | Donut | ٤ | ١٥ی ئەیلوولی ٢٠٠٩ |
| ٢٫٠–٢٫١ | Eclair | ٥ - ٦ - ٧ | ٢٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩ |
| ٢٫٢–٢٫٢. ٣ | Froyo | ٨ | ٢٠ی ئایاری ٢٠١٠ |
| ٢٫٣–٢٫٣. ٧ | Gingerbread | ٩–١٠ | ٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٠ |
| ٣٫٠–٣٫٢. ٦ | Honeycomb | ١١ - ١٢ - ١٣ | ٢٢ی شوباتی ٢٠١١ |
| ٤٫٠–٤٫٠. ٤ | Ice Cream Sandwich | ١٤–١٥ | ١٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ |
| ٤٫١–٤٫٣. ١ | Jelly Bean | ١٦ - ١٧ - ١٨ | ٩ی تەممووزی ٢٠١٢ |
| ٤٫٤–٤٫٤. ٤ | KitKat | ١٩ | ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ |
| ٥٫٠–٥٫١. ١ | Lollipop | ٢١–٢٢ | ٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ |
| ٦٫٠–٦٫٠. ١ | Marshmallow | ٢٣ | ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥ |
| ٧٫٠–٧٫١. ٢ | Nougat | ٢٤–٢٥ | ٢٢ی ئابی ٢٠١٦ |
| ٨٫٠–٨٫١ | Oreo | ٢٦–٢٧ | ٢١ی ئابی ٢٠١٧ |
| ٩٫٠ | Pie | ٢٨ | ٦ی ئابی ٢٠١٨ |
| ١٠ | Quince Tart | ٢٩ | ٣ی ئەیلوولی ٢٠١٩ |
| ١١ | Red Velvet Cake | ٣٠ | ٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٠ |
| ١٢ | Snow Cone | ٣١ | ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ |
| ١٢L | Snow Cone V2 | ٣٢ | ٧ی ئازاری ٢٠٢٢ |
| ١٣ | Tiramisu | ٣٣ | ١٥ی ئابی ٢٠٢٢ |
| ١٤ | Upside Down Cake | ٣٤ | ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ |
| ١٥ | Vanilla Ice Cream | ٣٥ | ١٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤ |
| ١٦ | Baklava | ٣٦ | ١٥ی حوزەیرانی ٢٠٢٥ |
داوانامەکان لە ئەندرۆید
[دەستکاری]داوانامەکان کە ئەوانەی دەبینرێن لە مارکێتی ئەندرۆید بڵاو دەکرێنەوە، بە چەند شێوەیەک دروست دەکرێن بەڵام سەرەکی تریان بریتییە لە بەکارھێنانی زمانی پرۆگرامکردنی Java بەکاردێنن بە یارمەتی Android SDK، یان بەھۆی بەکارھێنانی ئامرازی NDK، و لە کۆتایدا یان بە بەکارھێنانی App Inventor کە ئەمەش لەلایەن گووگڵەوە بۆ ئەو کەسانە بۆیە ئاسان کاری کە زمانەکانی پرۆگرام کردن نازانن بەڵکو بە ئاسانی دەتوانن داوانامە دروست بکەن و پێکی ببستنەوە لەگەڵ ھاندی ئەندرۆیدەکەیان.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ↑ «Memory Safe Languages in Android 13». لە ٣٠ی ئازاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی نیسانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ↑ «Android ABIs». Android Developers. لە ١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٥ ھێنراوە.
- ماڵپەڕی کوردۆید
- ویکی چاوگ | ئەندرۆید ٦ی حوزەیرانی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- Google Play
- Android Games
دەروازەی ئەندرۆید
دەروازەی کۆمپیوتەر
دەروازەی زانست
دەروازەی تەکنۆلۆژیا
دەروازەی کۆمپانیا
دەروازەی ئابووری
دەروازەی کۆمەڵگا
دەروازەی مێژوو
دەروازەی سامسۆنگ
دەروازەی وڵاتەکان
دەروازەی ئەپڵ
دەروازەی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
دەروازەی جاڤا
دەروازەی زانستی کۆمپیوتەر
دەروازەی کالیفۆڕنیا
