ئەلیکساندر دووما (باوک) - ویکیپیدیا، ئینسایکڵۆپیدیای ئازاد

ئەلیکساندر دووما یان ئەلیکساندر دوومای باوک (١٨٠٢–١٨٧٠) نووسەری سەدەی نۆزدەی فەڕەنسیە کە بە ھۆی نووسینیەکانی بەناوبانگە. کتێبەکانی بە زۆرتر لە سەد زمانی دنیا وەرگێڕدراون. وەک نوسینە مێژوییەکانی وەک "سێ تفەنگچی" و "کنت مونت کرسێو" کە هەردووکی لەماوەی دووساڵدا نوسیون. لە فەرەنسا بەهۆی زیندوو کردنەوەی رۆمانی مێژویی رێز لە "دوما" دەگرن، ئەمە لە کاتێکدایە کەهەمیشە توانستەکانی کووسینی ئەو جێگای مشتومڕ بوە. بەرهەمەکانی "دوما" بەخێرایی مێژوو و ئەفسانە ئاوێتەی بەکتری دەکات و هاوکات لەگەڵ ئەڵۆزی میلۆدرامەکەی زۆریش وەفاداری راستیە مێژوییەکان نییە.

ژیان

[دەستکاری]

ئەلکساندەر دوما لە ئاوایی (ویلر کوترەی) فەرەنسا لەدایکبووە ، باپیری لە پیاوماقوڵانی فەرەنسە بوو کەلە ناوچەی "سانتۆ دۆمینگۆ" (بەشێک لە هائیتی ئێستا) دەژیا، لەکاتێکدا کە نەنکی (لەبەرەی دایکیەوە) "ماری کوزێت" لە ڕەش پێستەکانی ئەفریقی-کارائیبی بوو ، کەوەک کۆیلە ڕەوانەی ئەو ناوچەیە کرابوو. باوکی "دوما"ش لە جەنەڕاڵەکانی سوپای(ناپلیۆن) بوو کەلە نەمابووەو دوای مەرگی(باوکی) لە ساڵی ۱۸۰٦ هەژاری بەرۆکی بنەماڵەکەی گرت. "دوما" کە دەست و خەتێکی جوانی هەبوو، سەرتا لەنوسینگەیەکی (بەڵگەنامە فەرمیەکان)دا دەست بەکار بووە و دوای ئەوەی لەساڵی (۱۸۲۳) بۆ دۆزینەوەی پیشەیەکی نوێ ڕەوانەی پاریس بووە، لەنوسینگەی "دوک تۆرمینان" دامەزراوە. دواتر چەوەتە بواری شانۆ و نێوبانگێکی باشی بەدەست هێناوە. لە ساڵی ۱۸۲٤ لەگەڵ ژنێک بەناوی (ماری کاترین لابی) بونە خاونی منداڵێک و ناویان نا (ئەلیکساندەر دووما فیلز) کە بە (ئەلیکساندر دووما (کوڕ)) ناسراوە.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]

Spurr, Harry A. (October 1902). The Life and Writings of Alexandre Dumas. New York: Frederick A. Stokes, Company. OCLC 2999945.

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

ب و د نووسەران و شاعیرانی سەدەی نۆزدەیەمی فەڕەنسا
١٨٠٠–١٨٠٩	کلۆد تیێ ڤیکتۆر ھوگۆ ئەلیکساندر دووما (باوک) پرۆسپێر مێریمێ ئێدگار کینێ شارلو ئۆگووستان سانت بێڤ جۆرج ساند ئۆژێن سو الکسی دو توکویل ئۆگووست ئانیسێ بورژوا شارلو لاسەیی دێزیرێ نیزار ئێمیل سووڤێستر ئالوازیووس بێرتران ژێرار دو نێرڤال ژوول ئامێدێ باربێ دارڤیلی پیر ژوزف پرودون پێترووس بۆرێل گزاڤیێ فۆرنۆرێ
١٨١٠–١٨١٩	ئێژێزیب مۆرۆ مۆریس دو گێرا آلفرد دو موسه ژۆزێف بووشاردی تێئۆفیل گۆتیێ فیلۆتێ ئۆنادی ئادۆلف دێنری ڤیکتۆر دوروی ڤیکتۆر دو لاپراد لوویز ڤیکتۆرین ئاکلارمان ئالفۆنس ئێسکیرۆس ئێلی بێرتێ ئۆژێن لەبیش آرتور دو گوبینو پۆل فیڤال پیەر زاکۆنی لۆکوونت دو لیل
١٨٢٠–١٨٢٩	اوژن فرومنتن امیل اوژیه شارل بوودلێر گوستاو فلوبر ژول شانفلوری ادموند دوگنکور ارکمن شاترین لوئی منار تئودور دو بانویل ارنست رنان تئودور باریر زاویه دو مونتپن ئەلیکساندر دووما (کوڕ) شارل دو کوسته اکتاو لاکروا اوژن شاوت ادمون ابو ایپولیت تن ژول ڤێرن زنائید فلوریو
١٨٣٠–١٨٣٩	نوما-دنی فوستل دو کولانژ ھێکتۆر مالۆ ئانری ڕۆشفۆر رائوول دو نێڤری ڤیکتۆریەن ساردو ئێمیل گابۆریۆ لێئۆن گۆتیێ ژوول ڤالێس ژی بروونۆ ئێدوار پاییرون ژان-ماری دێگینیێ ئۆژێن لۆروا لوویز درێڤێ ئانری بێک ئۆگووستێ دو ڤیلیێ دو لیلادام سولی پرودوم ژوول لێرمینا
١٨٤٠–١٨٤٩	آلفونس دوده امیل زولا ژوول کلارتی شارلۆ کرۆ استفان مالارمه ژۆزێ-ماریا دو ئێرێدیا فرانسوا کۆپێ پۆل ئارێن پل ورلن آناتول فرانس تریستان کۆربیێر مۆریس رۆلینا ئێتیێن نوڤیۆن لێئۆن بلووا ئێمیل فاگێ یوریس کارل هویسمانس ئۆگووست ئانژێلیێ ئۆکتاڤ میربۆ ژۆرژ دو بێربروون ژۆرژ ئۆنێ ئێدگار لا سێلڤ سیبیل گابریێل ریکێتی دو میرابو ژان ریشپە ژۆرژ دو پۆرتۆ-ریش پۆل کونیسێکارنۆ
١٨٥٠–١٨٥٩	گی دو موپاسان پیر لوتی ژێرمان نووڤۆ ئۆگووستو ژێرار ئێلێمیر بورژ پۆل بۆرژێ ژان-لویی دوبو دو لافۆرێ مۆریس رۆلینا آرتور رمبو ئالفونس ئالێ لۆراند تایاد ژۆرژ رودێنباخ ئێمیل ڤیرارێن ژان موره‌آ پیەر دوکوورسێل گوستاڤ لانسۆن نیێل دۆف ئالبێر سامەن ژوول لومێتر رۆمی دو گۆرمۆ ئێمیل دورکایم ئالفرێد کاپو ژرژ کورتلین ئاناتۆل لو براز گوستاڤ کان ھێنری بێرگسۆن
١٨٦٠–١٨٦٩	ژوول لافۆرگ پۆل مارگۆریت میشل زواکو سان پۆل ڕوو پۆل ئادۆم لێئۆ کلارسی ژۆرژو داریەن ژۆرژو فێدوو مۆریس بارێس ڕۆنێ گیل مەکس ئێلسکامپ موریس مترلینک ستوارت مێریل شارلو لو گۆفیک مارگۆریت ئۆدو ژوول رۆنار ئانری دو رێنیێ مۆریس لۆبلان ژرژ-آلبر اوریه رومن رولان تریستان بێرنار ڕێنێ بۆیلێڤ لئون دوده ژئان-ریکتوس ئوگ ڕێبێل مارسێل شڤۆب پۆل ژان توولێ الکساندرا داوید نل ئێدمۆن ڕۆستان گاستون لورو شارلو مۆراس موریس شامپانی فرانسیس ژام ئێمیل شارتیێ پۆل کلۆدێل ئاندرێ ئسپیر ئێمیل بۆدان گاستون ئارمان دو کاییاڤێ آندره ژید
١٨٧٠–١٨٧٩	پیەر لوویس ژاک بوولانژێ هانری بردو ئارتوور بێرنێد مارسێل پرووست پل والری ئانری باتای رۆبێر دو فلێر پۆل لێئۆتو لوئی ماندن پۆل فۆر آلفرد ژاری شارلو پێگی ئانری باربووس فرانسوا-پۆل ئالیبێر کولت شارلو-لوویی فیلیپ ئێمیل گیومە پیەر سووڤێستر ئالبێر تیبۆدێ لووسی دێلاروو-ماردرووس مارک لوکلر ئانری ژان-ماری لۆڤێ ئانا دو نۆوای ماکس ژاکوب لێئۆن پۆل فارگ پیەر ئالبێر بیرو ئالفۆنس دو شاتۆبریان ئۆسکار میلۆش رەیمون رووسێل شارل-فردینان راموز ڤیکتۆر سێگالێن لێئۆن ڤێرت ئانری باشلەن ئانری دو مۆنفرید ئاندرێ ماری ئێمیل نێلیگەن فرانسیس پیکابیا
١٨٨٠–١٨٨٩	گیوم آپولینر ژاک دیسۆرد لوئی امون فرانسیس دو میوماندر ڤالێری لاربو روژه مارتن دو گار ئاندرێ سالمۆن ژێرۆم کارکۆپینۆ کاترین پوتزی ژان ژیروودو فاتمە ئایەت مەنسوور عەمرووش ئاندرێ بیلی ماری نۆئێل پیەر مەک-ئۆرلان ژان مارکێی ژوول سووپێرڤیێل گاستۆن باشلار ژۆرژو دوامێل ژاک شاردون ژان پۆلان دۆنی ئامیێل ئالێکساندر ئارنو ژۆرژ ریبموون-دسێنیێ ساشا گیتری ئاندرێ مۆروا فێرنان کرۆملانک ژول رومن مارتو بیبێسکو ئالبێر تسرستوان ژان پێلێرن آلن فورنیه فرانسیس کارکو پیەر بنوا ژۆنڤیێ فۆکۆنیێ ڕۆلان دۆرژۆلێس فێلیکس دو شازوون ئانری پورا ژان دو لا وارند بلێز ساندرار فرانسوا موریاک سن‌ژون پرس پیەر ژان ژووڤ مارسێل مارتینێ ژۆرژو بێرنانوس ئانری بوسکو پۆل مۆران مارسێل ژواندو ژاک دو لاکرۆتێل ژاک پرادو شارلو سیلوێستر تریستان دۆرێم پیەر رۆڤێردی امیل آنریو
١٨٩٠–١٨٩٩	مۆریس ژۆنۆڤوا ویکتور سرژ مۆریس بلۆنشار مکس ارنست ژان کوکتو پیەر دریو لا رۆشێل کلۆد کاون لوئی فردینان سلین ژۆزێف دێلتێی رۆژێ ڤێرسێل اوژن گریندل پل الوار ژان ژیونۆ گابریێل شۆڤالیێ ژان دێ ڤالیێر مارسێل پانیۆل ئالبێر کۆئێن ئەنتۆنن ئارتۆ ئاندرێ بریتۆن ئانری دو مۆنتێرلان تریستان تزارا لوئی آراگون ژرژ باتای ژۆئێ بۆسکێ کیکوو یاماتا فیلیپ سووپو مارسێل تیری ئێمانوێل بۆڤ ئۆژێن دابی بێنژامێن فوندان میشیل دو گێلدۆرۆد رۆبێر گۆففە فیلیپ اریا ژوزف کسل پۆل ویالار ژێئو نورژ رۆژێ ڤیتراک ژاک ئۆدیبێرتی مارێسل ئاشار لویی گیو آنری میشو مارسێل ئارلاند ئارمان سالاکرو فرانسیس پۆنژ
پێڕستی نووسەرانی دەیەی نۆزدەیەمی فەڕەنسا، پێڕستی نووسەرانی فەڕەنسا

کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئەلیکساندر دووما (باوک) تێدایە.