ڤێرا ڕۆبین
| ڤێرا ڕۆبین | |
|---|---|
| بە ئینگلیزی: Vera Rubin | |
 | |
| لەدایکبوون | ٢٣ی تەممووزی ١٩٢٨ فیلادێلفیا، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا |
| مردن | ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ (٨٨ ساڵ ژیاوە) Princeton, New Jersey، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا |
| ناوی کاتی لەدایکبوون | Vera Florence Cooper |
| ھاوسەر | Robert Joshua Rubin |
| منداڵ | Karl Rubin، Judith Young |
| زمانەکانی ئاخاوتن | زمانی ئینگلیزی |
| پیشە | ئەستێرەناس، فیزیکزان، زانستیار |
| بواری کار | ئەستێرەناسی، ستێرفیزیک، کۆسمۆلۆجی، ماددەی تاریک |
| شوێنی کارکردن | Georgetown University |
| پەروەردە | Georgetown University، Cornell University، Vassar College |
| ڕاوێژکاری دکتۆرا | George Gamow |
| Doctoral student | Sandra Faber |
| ئایین | جوولەکایەتی |
| Interested in | گەردوونناسان |
ڤێرا کووپەر ڕۆبین (بە ئینگلیزی: Vera Rubin؛ ٢٣ی تەممووزی ١٩٢٨–٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦) ژنە ئەستێرەناسیی ئەمریکی بوو. ئەو ناسراوە بەوەی توانی ماددەی تاریک بسەلمێنێت، کاتێک توێژینەوەی لەسەر بارستای ٢٠٠ گەلەستێرە ئەنجامدا.[١][٢]
سەرەتای ژیان
[دەستکاری]ڤێرا ڕۆبین لە ڕۆژی ٢٣ی تەممووزی ١٩٢٨، لە فیلادیلفیا، پەنسیلڤانیا لەدایکبوو. ئەو خووشکە بچووکی ماڵەوەیان بوو، لەناو دوو خووشکی دیکەیدا. دایک و باوکی جوو بوون کە لە ڕۆژھەڵاتی ئەورووپاوە بەرەو ئەمریکا کۆچیان کردبوو. باوکی فیلیپ کووپەر خەڵکی ڤیلننیوس، لیتوانیا بوو. باوکی ناوی خۆی گۆڕی بوو بۆ ئەوەی کاربکات، ئەو ئەندازیاری کارەبا بوو.[٣] دایکی ڕۆس ئەپلیباوم خەڵکی بێسارابیا، مۆڵدۆڤا بوو. دایک و باوکی بەیەکەوە لە کۆمپانیای بێڵ کاریان دەکرد، ھەر ئەوەش ھۆکاربوو کە یەکتری ببینن و دوایی ھاوسەرگیری بکەن. خێزانەکە لە ساڵی ١٩٣٨ بەرەو ئەمریکا کۆچیان کرد. کە ئەوکاتە ڤێرا تەمەنی دە ساڵان بوو.[٢]
ڤێرا ھەر لە تەمەنی زوو حەزی بە زانست و ئەستێرەناسیی بوو، ئەو لەگەل باوکی تێلسکۆپێکیان دروستکرد، بەمەش ڤێرا چاودێری بەردی ئاسمانی دەکرد.[٤][٥][٦]
خوێندن
[دەستکاری]لە ساڵی ١٩٤٤، ڤێرا خوێندنی ئامادەیی لە کۆلێجی کۆلێدجی سنیۆر تەواوکرد.[٥] لە ساڵی ١٩٤٤، بڕواننامەی لە ئەستێرەناسیی وەرگرت.[٤] دواتر ویستوویەتی درێژە بەخوێندن بدات لە زانکۆی پرینستۆن،[٧][٨] بەڵام بەھۆی ڕەگەزەکەیەوە وەرنەگیرا، ئەو زانکۆیە بۆ ماوەی ٢٧ ساڵ ھیچ ژنێکی وەرنەگرت بوو.[٩] دواتر پێشنیارێکی زانکۆی ھارڤاردی ڕەتکردەوە، ھاوسەرگیری لەگەڵ ڕۆبێرت جۆشوا ڕۆبین کرد، کە دەرچوویەکی زانکۆی کۆرنێل بوو.[٤]
دواتر چووە زانکۆی ئۆرێل، لەوێ لە ساڵی ١٩٥١ بڕواننامەی ماستەر لە ئەستێرەناسیی وەرگرت.[٥][١٠] دواتریش لە زانکۆی جۆرج واشینگتن، خوێندنی دکتۆرای لە بواری ئەستێرەناسیی تەواوکرد، ئەوێ تاکە زانکۆی پایتەخت بوو کە لەبواری ئەستێرەنناسیی بتواندرێت دکتۆرای لێ بخوێندرێت.[١١]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Hojan (2019-02-11). "ڕۆژی جیھانیی ″ژنان و کچان لە زانستدا″". ڕێکخراوەی زانستی فەرھەنگیی ھۆژان. Retrieved 2021-03-12.
- ^ ئ ا Overbye, Dennis (December 27, 2016). "Vera Rubin, 88, Dies; Opened Doors in Astronomy, and for Women". The New York Times. Retrieved December 27, 2016.
- ^ Bartusiak, Marcia (1993). Through a Universe Darkly: A Cosmic Tale of Ancient Ethers, Dark Matter, and the Fate of the Universe. Toronto, Ontario, Canada: HarperCollins Canada. pp. needed. ISBN 978-0-06-018310-3. Retrieved December 29, 2016.
- ^ ئ ا ب Irion, Robert (2002). "The Bright Face behind the Dark Sides of Galaxies". Science. 295 (5557, February 8): 960–961. doi:10.1126/science.295.5557.960. PMID 11834801. S2CID 41891881.
- ^ ئ ا ب Schudel, Matt (December 26, 2016). "Vera Rubin, astronomer who proved existence of dark matter, dies at 88". Washington Post. Retrieved July 7, 2017.
- ^ Scoles, Sarah (October 4, 2016). "How Vera Rubin Discovered Dark Matter". Astronomy Magazine. Retrieved December 26, 2016.
- ^ "1996 November 8 meeting of the Royal Astronomical Society". The Observatory. 117: 129–135. June 1997. Bibcode:1997Obs...117..129.
- ^ Overbye, Dennis (December 27, 2016). "Vera Rubin, 88, Dies; Opened Doors in Astronomy, and for Women". The New York Times.
- ^ Domonoske, Camila (December 26, 2016). "Vera Rubin, Who Confirmed Existence Of Dark Matter, Dies At 88". NPR News. Retrieved December 27, 2016.
- ^ Larsen, Kristine (March 1, 2009). "Vera Cooper Rubin". Jewish Women: A Comprehensive Historical Encyclopedia. Brookline, Massachusetts, US: Jewish Women's Archive. Retrieved December 30, 2016.
- ^ Popova, Maria (April 18, 2016). "Pioneering Astronomer Vera Rubin on Women in Science, Dark Matter, and Our Never-Ending Quest to Know the Universe" (journalist blog). Brain Pickings. Retrieved December 26, 2016.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ڤێرا ڕۆبین تێدایە. |
- وتارە ھەتیوەکان لە ئەیلوول ٢٠٢١
- زانایانی ئەمریکیی جوو
- مردووانی ٢٠١٦
- لەدایکبووانی ١٩٢٨
- ئەندامی زانستی ئەکادیمیایی نەتەوەیی نەتەوە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
- وەرگرانی خەڵاتی مەدالیای نیشتمانی بۆ زانست
- وەرگرانی مەدالیای زێری بۆ کۆمەڵگەی ئەستێرەناسی
- خەڵکی ئەمریکا بە ڕەچەڵەک لیتوانیا-جوولەکە
- فیزیکزانانی ژن
- ماددەی تاریک