بۆ ناوەڕۆک بازبدە

پەرەپێدانی دوایینی ئێمە

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ھەندێک لە گەشەپێدەرانی نۆتی دۆگ خەڵاتی کایەی ساڵ وەردەگرن لە خەڵاتەکانی ھەڵبژاردەی گەشەپێدەرانی کایە

پەرەپێدانی دوایینی ئێمە (بە ئینگلیزی: Development of The Last of Us) کایەیەکی ڤیدیۆییی ئەکشن-سەرکێشییە، دوای بڵاوبوونەوەی «ئەنچارتد ٢: لە نێوان دزەکان» لە تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩دا دەستی پێکرد. کۆمپانیای سۆنی کۆمپیوتەر ئینتەرتەینمێنت یاری «دوایینی ئێمە»ی بۆ پلەیستەیشن ٣ لە ١٤ی حوزەیرانی ٢٠١٣دا بڵاوکردەوە. پەرەپێدانە سێ ساڵییەکە، کە لەلایەن ستۆدیۆی نۆتی دۆگەوە سەرپەرشتی دەکرا، بۆ زۆربەی ماوەی پەرەپێدانەکە بە نھێنی مایەوە. لە یارییەکەدا، یاریکەران کۆنترۆڵی جۆیڵ دەکەن، قاچاخچییەکی تەمەن مامناوەند کە ئەرکی ئەوەی پێ سپێردراوە کچێکی ١٤ ساڵان بە ناوی ئێڵی لە ئەمریکایەکی دوای کۆتاییی جیھان بگەیەنێتە شوێنێک، بە مەبەستی دروستکردنی چارەسەرێکی ئەگەری بۆ ئەو نەخۆشییە جیھان-کۆتاییھێنەرەی کە ئێلی لێی دەتوانێت بەرگری بکات بە جەستەی. بەڕێوەبەری داھێنەر نیڵ درەکمان بۆ بەکارھێنانی تووشبووەکان وەک دوژمنی سەرەکی لە یارییەکەدا، ئیلھامی لە دۆزینەوەی کەڕووی گۆپاڵەسەرە وەرگرت. یارییەکە ٢٠ ساڵ دوای بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکە ڕوودەدات کە بەشێکی زۆری شارستانییەتی لەناوبردووە، و ئەگەری تووشبوونی مرۆڤ بەم کەڕووە دەخاتە ڕوو.

ھەرچەندە لە سەرەتادا بڕیار وابوو ئێلی کچی جۆیڵ بێت، بەڵام تیمەکە بۆیان دەرکەوت کە ئەمە سنووردار دەبێت لە ڕووی گەشەپێدانی زیاتری کەسایەتییەکانەوە. تیمەکە ترۆی بەیکەر و ئاشلی جۆنسنیان ھەڵبژارد بۆ نواندنی ڕۆڵی جۆیڵ و ئێلی. بەیکەر و جۆنسۆن ھەم دەنگ و ھەم جووڵەی کەسایەتییەکانیان پێشکەش کرد و یارمەتی تیمەکەیان دا لە گەشەپێدانی کەسایەتییەکان و باشترکردنی چیرۆکەکەدا. پەیوەندی نێوان جۆیڵ و ئێلی چەقی سەرەکی یارییەکە بوو و ھەموو توخمەکانی تر لە دەوری ئەوە گەشەیان پێدرا. چەندین کەسایەتی تریش لەژێر کاریگەری پێشکەوتنی چیرۆکەکەدا گۆڕانیان بەسەردا ھات و لە کۆتاییدا بە تەواوی جیاواز بوون لە بینینی سەرەتاییان.

«دوایینی ئێمە» مۆسیقایەکی تایبەتی ھەیە کە لەلایەن مۆسیقارە ئەرجەنتینییەکە گوستاڤۆ سانتاۆلالا دانراوە. سانتاۆلالا کە بە شێوازی مینیمالیستی ناسراوە لە دانانی مۆسیقادا، لە سەرەتای پەرەپێدانی یارییەکەوە پەیوەندی پێوە کرا. نۆتی دۆگ ھەمان ڕێبازی مینیمالیستی بۆ توخمەکانی تری یارییەکەش گرتەبەر، لەوانە ئەکشن، دیزاینی دەنگ و دیزاینی ھونەری. بۆ بەدەستھێنانی باشترین کار، بەشی دەنگ زوو دەستیان کرد بە کارکردن لەسەر دەنگی تووشبووەکان. بەشی ھونەریش ھەمان ڕێبازیان گرتەبەر و دیزاینەکانیان کاریگەرییان ھەبوو لەسەر لایەنەکانی تری پەرەپێدان. نۆتی دۆگ بزوێنەری کایەکەیان بۆ ھەندێک توخم بە تەواوی نوێ کردەوە، بەتایبەتی بۆ ڕووناکی و جووڵە.

«دوایینی ئێمە» بە فەرمی لە ساڵی ٢٠١١دا ڕاگەیەنرا و بە شێوەیەکی بەرفراوان ڕیکلامی بۆ کرا و چاوەڕوانییەکی زۆری لەسەر بوو. نۆتی دۆگ لە ڕێکەوتی بڵاوکردنەوەی سەرەتایی دواکەوت و یارییەکەیان دواخست بۆ پاڵاوتنی زیاتر. نۆتی دۆگ لە ڕێگەی ترایلەری ڤیدیۆ و پیشاندانی ڕاگەیاندنەوە بازاڕیان بۆ یارییەکە کرد و وردەکاری تایبەتیان دەربارەی یارییەکە ڕاگەیاند لەگەڵ بەردەوامبوونی پەرەپێدانەکەدا. چەندین وەشانی تایبەتی یارییەکە بڵاوکرانەوە، لەگەڵ کتێبێکی کۆمیک کە کەسایەتییەکانی یارییەکەی تێدا بوو.

بەرھەمھێنان

[دەستکاری]
A 35-year-old man with short brown hair, smiling and looking at something to the right of the camera.
A 35-year-old man with curly black hair talking into a microphone, looking at something to the left of the camera.
برووس سترێلی (چەپ) و نیڵ درەکمان (ڕاست) هەڵبژێردران بۆ سەرپەرشتیکردنی گەشەپێدانی دوایینی ئێمە، وەک بەڕێوەبەری یاری و بەڕێوەبەری داهێنەر، بە ڕیزبەندی.

کاری سەرەتایی لەسەر دوایینی ئێمە، لەژێر ناوی نھێنی "پرۆژەی شت" یان "تی١"،[١] دوای بڵاوبوونەوەی ئەنچارتێد ٢: لەنێو دزەکان لە تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩دا دەستی پێکرد. بۆ یەکەمجار لە مێژووی کۆمپانیاکەدا، پەرەپێدەر نۆتی دۆگ بووە دوو تیم بۆ کارکردن لەسەر پرۆژەکان بە ھاوکات؛ کاتێک تیمێکیان ئەنچارتێد ٣: فێڵی درەیک (٢٠١١)ی پەرەپێدەدا، تیمەکەی تر دەستیان کرد بە کارکردن لەسەر دوایینی ئێمە.[٢] بۆ ئەوەی ھەردوو تیمەکە بە باشی کار بکەن، ھاوسەرۆکەکان ئیڤان وێڵس و کریستۆف بالێسترا بەڕێوەبەری یاری برووس سترێلی و بەڕێوەبەری داھێنەر نیڵ درەکمانیان ھەڵبژارد بۆ سەرپەرشتیکردنی پەرەپێدانی دواھەمین لە ئێمە.[٣] سترالی، کە لە مارسی ١٩٩٩ لە نۆتی دۆگ دامەزرابوو،[٤] بۆ سەرپەرشتیکردنی پرۆژەکە ھەڵبژێردرا لەسەر بنەمای ئەزموون و کارەکانی پێشووی،[٣] لەکاتێکدا دراکمان، کە لە ساڵی ٢٠٠٤ەوە کارمەند بوو،[٤] لەبەر بەھرەی لە دیزایندا ھەڵبژێردرا، نزیکەی ساڵێک دوای دەستپێکردنی بەرھەمھێنانی یارییەکە.[٣][٥]

چیرۆک و شوێن

[دەستکاری]

وەک خوێندکارێک لە زانکۆی کارنیگی میلۆن لە ساڵی ٢٠٠٤دا، درەکمان ئەرکی پێ سپێردرا بیرۆکەیەکی یاری ڤیدیۆیی دابھێنێت بۆ پێشکەشکردن بە دەرھێنەری فیلم جۆرج ئەی ڕۆمێرۆ، کە دەبوو براوەیەک ھەڵبژێرێت. بیرۆکەی درەکمان ئەوە بوو کە شێوازی یاریکردنی ئایکۆ (٢٠٠١) لەگەڵ چیرۆکێک تێکەڵ بکات کە لە کاتی پەتای زیندووبوونەوەی مردووەکاندا (کارەساتی زۆمبی) ڕوو دەدات، ھاوشێوەی فیلمی «شەوی مردووی زیندوو»ی ڕۆمێرۆ (١٩٦٨)، لەگەڵ کەسایەتییەکی سەرەکی ھاوشێوەی جۆن ھارتیگان لە «سین ستی» (١٩٩١–٢٠٠٠). کەسایەتییە سەرەکییەکە، کە ئەفسەرێکی پۆلیس بوو، دەبوو ئەرکی پاراستنی کچێکی گەنجی پێ بسپێردرێت؛ بەڵام، بەھۆی نەخۆشی دڵی کەسایەتییە سەرەکییەکە، یاریکەران زۆرجار کۆنترۆڵی کچە گەنجەکەیان دەکرد، کە ئەمەش ڕۆڵەکانی پێچەوانە دەکردەوە. دوای ئەوەی بیرۆکەکە نەبووە براوە، دراکمان وەک کتێبێکی کۆمیکی شەش بەشی بە ناوی «وەرچەرخان» پێشکەشی کرد، کە دەقەکەی تەواو کردبوو، بەڵام لەلایەن بڵاوکەرەوەیەکی سەربەخۆی کۆمیک بووکەوە ڕەت کرایەوە. دواتر کاتێک چیرۆکی «دوایینی ئێمە»ی دادەنا، گەڕایەوە بۆ ئەم بیرۆکەیە. چەمکێکی سەرەتایی بۆ یارییەکە ناوی «مرۆڤایەتی» بوو، کە تێیدا تووشبوونەکە تەنھا بڵاو دەبووەوە بۆ ژنان؛ چیرۆکەکە گەشتی پیاوێکی دەگێڕایەوە کە تاکە ژنی بەرگری دەپاراست بۆ ئەوەی بیگەیەنێتە تاقیگەیەک بۆ دروستکردنی چارەسەرێکی ئەگەری. ئەم چەمکە زوو فڕێ درا، بەتایبەتی دوای ئەوەی کارمەندە ژنەکانی نۆتی دۆگ نیگەرانی خۆیان دەربڕی، چونکە بە دژە-ژن دانرا.[٦] درەکمان لە کاتی پەرەپێداندا، لێکۆڵینەوەی لە گێڕانەوەکانی ئەم جۆرە کرد، لەوانە فیلمی «ڕێگا بۆ لەناوچوون» (٢٠٠٢)، کە ئیلھامبەخش بوو بۆ پەیوەندی نێوان پاڵەوانەکان جۆڵ و ئێڵی، بەتایبەتی لە ھەوڵەکانی جۆیڵدا بۆ ئەوەی ئێلی تووشی گەندەڵی توندوتیژی نەبێت.[٧]

یارییەکە چەمکی تووشبوونی مرۆڤ بە کەڕووی گۆپاڵەسەرەکان دەخاتە ڕوو، کە سەرەتا مێروولە تووش دەکات بە کۆنترۆڵکردنی ئەرکە جووڵەییەکانیان و ناچارکردنیان بۆ پەروەردەکردنی کەڕووەکە.

تووشبووەکان، کە چەمکێکی سەرەکی یارییەکەن، ئیلھامیان لە بەشێکی بەڵگەنامەی سروشتی بی بی سی «گۆی زەوی» (٢٠٠٦) وەرگرتووە، کە تیشکی خستبووە سەر کەڕووی گۆپاڵەسەرەکان.[٨] ھەرچەندە ئەم کەڕووە بە شێوەیەکی سەرەکی مێروو تووش دەکات و کۆنترۆڵی فەرمانە جووڵەیییەکانیان دەکات و ناچاریان دەکات یارمەتی گەشەکردنی کەڕووەکە بدەن،[٩] یارییەکە چەمکی پەرەسەندنی کەڕووەکە و تووشکردنی مرۆڤ و ئەنجامە ڕاستەوخۆکانی بڵاوبوونەوەی ئەم تووشبوونە دەخاتە ڕوو.[٨] یارییەکە ڕاستەوخۆ ھۆکاری کەڕووەکە ڕوون ناکاتەوە؛ سترالی ئەمەی بۆ تەرکیزی تیمەکە لەسەر کەسایەتییەکان گەڕاندەوە، نەک لەسەر کەڕووەکە. ئەوان پێیان باشتر بوو ڕووداوەکان لە ڕێگەی ژێردەقەوە ڕوون بکەنەوە، نەک بە ڕاشکاوی ھۆکاری تووشبوونەکە باس بکەن. سترالی بەراوردی ژێردەقی بەکارھاتوو لە «دوایینی ئێمە» بە ژێردەقی «بایۆشۆک ئینفینیت» (٢٠١٣) کرد. پێی وابوو کە ئەمەی دواییان چەندین گفتوگۆی لە پیشەسازییەکەدا دروست کردووە، کە بە نیشانەی پێگەیشتنی پیشەسازییەکەی دەبینێت. سترالی وتی «من چیرۆکی باشم لە کتێب و فیلمدا بە ڕادەی پێویست بینیوە.[١٠] ئێستا دەمەوێت لە یارییە ڤیدیۆیییەکاندا ببینم». تیمەکە چەمکی تووشبووەکانیان بەکارھێنا بۆ ئەوەی یاریکەران ناچار بکەن سنوورەکانی بەرگەگرتنی مرۆڤ تاقی بکەنەوە.[١١] لە ماوەی پەرەپێداندا، تیمەکە دڵنیایی دەدا بە ھەموو کەس کە تووشبووەکان بە تەواوی جیاوازن لە زۆمبی.[١٢]

بۆ ئەوەی یارییەکە تا دەکرێت ڕاستەقینە بێت، تیمەکە لێکۆڵینەوەی فراوانیان ئەنجام دا بۆ ژینگەی یارییەکە. بە وەرگرتنی کاریگەری لە کتێبی «جیھان بەبێ ئێمە»ی ئالان وایزمان (٢٠٠٧)، نۆتی دۆگ جیھانێکیان دروست کرد کە یاریکەران ناچار بکات بڕیار بدەن و کەلوپەلە سنووردارەکانیان بە کاریگەری بەکار بھێنن.[١٣] لە لێکۆڵینەوەکانیدا، دراکمان ئیلھامی لە ڕووداوە مێژوویییە ڕاستەقینەکان وەرگرت؛ پەتای ئەنفلۆنزای ئیسپانی ١٩١٨ قووڵایی خۆپاراستن و پارانۆیای مرۆڤەکانی پیشان دا لەژێر ھەڕەشەی لەناوچووندا، لەکاتێکدا پەتای ئیفلیجیی مناڵان ساڵانی ١٨٨٠ کاریگەری چینە کۆمەڵایەتی و ئابوورییەکانی پیشان دا لە کاتی تاوانبارکردن لە کارەساتێکی گەورەدا.[١٤] دراکمان و سترالی ھەروەھا ئاماژەیان بە «بیرکردنەوەی کامڵخوازانە» و پابەندبوونی ئەیمی ھێنیگ بە کەسایەتییەکان کردووە وەک سەرچاوەی ئیلھام بۆ چیرۆکی یارییەکە؛ ھێنیگ وەک نووسەری سەرەکی و بەڕێوەبەری داھێنەر لە زنجیرەی ئەنچارتد (٢٠٠٧–٢٠١١) کاری کردووە.[٤] تیمەکە ھەروەھا ئیلھامیان لە فیلمی «ڕاکێشان» (٢٠١٣) وەرگرتووە، لە ڕووی سادەیی و چڕی یارییەکەوە.[١٥]

کاتێک درەکمان دەستنووسەکەی دەنووسی، ھەوڵی دا «دیالۆگی فانتازی» دوور بخاتەوە و ھەموو شتێک «کورت و سروشتی» بھێڵێتەوە.[١٦] ئێریک مۆناچێلی، ستراتیژیستی کۆمەڵگە، ڕای گەیاند کە بابەتە سەرەکییەکانی چیرۆکەکە «خۆشەویستی، وەفاداری و ڕزگاربوون» ن،[١٧] و دڵنیایی دا لە گرنگییان لە یارییەکەدا.[١٨] ھاوکارەکەی، ئارنی مایەر، وتی کە توندوتیژی یارییەکە لەگەڵ چیرۆکەکەدا گونجاوە. سترالی ئەمەی دووپات کردەوە و وتی «دەبێت تاریکیت ھەبێت تاکو ڕووناکی ھەبێت».[١٩] ئانتۆنی نیومان، دیزاینەری یارییەکە، ڕای گەیاند کە یارییەکە باس لەوە دەکات کە خەڵک چۆن کاردانەوەیان دەبێت لەژێر فشاردا لە بارودۆخی زۆر سەختدا، کە لە ڕێگەی توندوتیژی و شەڕەوە نیشان دراوە.[٢٠] تیمەکە سەرنجڕاکێش بوون بە تێمە تاریکەکانی چیرۆکەکە کە لە بەرامبەر شوێنە «جوانەکان» دا دانرابوون.[٢١]

مۆتیڤی "ژیان بەردەوام دەبێت" بە شێوەیەکی بەردەوام لە سەرتاسەری یارییەکەدا پێشکەش دەکرێت، بە گشتی بە بەکارهێنانی سروشت و ژینگە نیشان دراوە؛ لێرەدا لە دیمەنێکی دواتردا، جۆڵ و ئێڵی کۆمەڵێک زەڕافە دەدۆزنەوە، کە وەک نیشانەیەکی هیوا بۆ کارەکتەرەکان دەبینرێت.

یەکێک لە بابەتە سەرەکییەکانی بەردەوام لە یارییەکەدا ئەوەیە کە «ژیان بەردەوام دەبێت». زۆربەی ڕۆژنامەنووسان ئاماژە بە دیمەنێک دەکەن لە کۆتایی یارییەکەدا، کە تێیدا جۆێل و ئێلی کۆمەڵێک زەڕافە دەبینن، وەک ئەنجامی ئەم بابەتە. جۆن سوینی، ھونەرمەندی بیرۆکە، نووسیویەتی کە ئەم دیمەنە دیزاین کراوە بۆ ئەوەی «دووبارە ئارەزووی ژیان لە ئێلیدا بوروژێنێتەوە»، ھەستی پرسیارکردنی بوروژێنێت و ململانێ و مردنی دەوروبەری لەبیر بکات.[٢٢] ئەو ڕوونی کردەوە کە دیمەنەکە لە سەرەتادا کەرەکێوی تێدا بوو، بەڵام بەھۆی نەرمونیانی و جوانی زەڕافەکان، گۆڕدرا بە زەڕافە، و وتی کە ئەوان «سەرسووڕھێنەرترین شت بوون کە ئێلی دەیتوانی بیانبینێت».[٢٢] درەکمان پێی وابوو کە ئەم بەشە «کاریگەر دەبێت بەھۆی ھەموو ئەو شتە ترسناکانەی» کە پێشتر بینراون. لوسی ئۆبراین لە ئای جی ئێن نووسی کە ئەم دیمەنە وەک بیرھێنانەوەیەکە بۆ تەمەنی ئێلی، سەرەڕای ئەوەی کە لە دەرەوە «ھەر نیشانەیەکی منداڵی لێ سڕاوەتەوە»، و کێرک ھامڵتۆن، نووسەری کۆتاکو، بینی کە دیمەنەکە وێنەیەکی ھیوایە بۆ ئێلی، دوای ئەو ھەمووە ناخۆشی و ڕووداوانەی بە سەریدا ھاتووە.

سەبارەت بە کۆتایی یارییەکە، تیمەکە مەبەستیان بوو کە کراوە بێت بۆ لێکدانەوەی جیاواز. سترالی وتوویەتی کە «کۆتایییەکی ئاسایی نییە، بەڵام ھێشتا چارەسەرێکی باشە». ھەردووکیان، ئەو و درەکمان، بێزارییان دەربڕی کاتێک یاریکەران پێیان دەوتن کە دەیانەوێت ھەڵبژاردنێکیان ھەبێت لە کۆتایی یارییەکەدا؛ سترالی وتی کە زۆربەی ئەم یاریکەرانە پێیان وتووە کە ھەمان کۆتاییان ھەڵدەبژارد کە لە یارییەکەدا ھەیە.

لە سەرەتای گەشەپێدانی یارییەکەدا، تیمەکە کۆتایییەکیان لە خەیاڵدا بوو کە تێیدا ئێلی ناچار دەکرا کەسێک بکوژێت بۆ ڕزگارکردنی جۆێلی بێھێز؛ ئەم کۆتایییە لابرا، چونکە تیمەکە پێیان وابوو کە لەگەڵ گەشەکردنی کارەکتەرەکاندا ناگونجێت. سەرەڕای ئەوەی کە تاقیکەرەوەکانی یارییەکە ڕقیان لە کۆتایییەکە بوو و پێشنیاری ڕێگای جێگرەوەیان دەکرد، درەکمان بەردەوام بوو لەسەری؛ کاتێک مۆسیقا و گەیمپلەی یارییەکە زیاتر تەواو بوون، تاقیکەرەوەکان دەستیان کرد بە زیاتر ڕێزگرتن لە کۆتایییەکە.

کاتێک باسی کۆتایییەکە دەکرێت، دین تاکاھاشی، نووسەری ڤێنچەربیت، ئاماژەی بە وتەیەک لە فیلمی «لیستەکەی شیندلر» (١٩٩٣) کردووە،[٢٣] کە دەڵێت «ھەر کەسێک ژیانێک ڕزگار بکات، جیھانێکی تەواو ڕزگار دەکات»، بەڵام جەختی کردەوە لەسەر ناڕاستی ئەم وتەیە: «تۆ ژیانێک ڕزگار دەکەیت و ھەموو جیھان مەحکووم دەکەیت،» ئەوەی نووسی.

پەڕەپێدانی کارەکتەرەکان

[دەستکاری]
A 34-year-old man with spiky blonde hair, smiling at something to the left of the camera.
A 30-year-old woman with long, blonde hair, smiling at someone to the right of the camera.
ترۆی بەیکەر (چەپ) و ئاشلی جۆنسن (ڕاست) ڕۆڵی جۆڵ و ئێڵییان بینی، بە ڕیزبەندی، لە دوایین لە ئێمە.

دەنگی جۆڵ لەلایەن دەنگدەری بە ئەزموون ترۆی بەیکەرەوە دراوە، لەکاتێکدا دەنگی ئێلی لەلایەن ئەکتەر ئاشلی جۆنسنەوە دراوە. زۆربەی پێشکەشکردنەکانیان بە تەکنەلۆجیای مۆشن کاپچەر تۆمار کراون؛ نزیکەی ٨٥٪ی ئەنیمەیشنەکانی یارییەکە بە مۆشن کاپچەر تۆمار کراون، لەگەڵ تۆمارکردنی توخمە دەنگییە ماوەکان دواتر لە ستۆدیۆدا.[٢٤] گۆردۆن ھانت، کە لەسەر یارییەکانی ئەنچارتێد کاری کردبوو، سەرەتا وەک دەرھێنەری مۆشن کاپچەر دامەزرا؛ کاتێک تیمەکە تێگەیشتن کە یارییەکە پێویستی بە تۆنێکی جیاوازە، دەستیان کرد بە گەڕان بەدوای دەرھێنەرێکی نوێدا. کاتێک درەکمان لێکۆڵینەوەی لە لایەنەکانی پۆستی دەرھێنەری دەکرد بۆ ئامادەکردنی چاوپێکەوتنەکانی کار، تێگەیشت کە دەتوانێت خۆی ئەم پۆستە وەربگرێت، و ڕەزامەندی درا پێی بۆ ئەوەی ئەمە بکات.[٥]

ئەگەرچی تیمەکە بە خێرایی ھەستیان کرد کە جۆنسن بۆ ڕۆڵی ئێلی گونجاوە، بەڵام کاتێکی زیاتریان بەسەر برد بۆ ھەڵبژاردنی ئەکتەری جۆل، چونکە کیمیای نێوان ئەم دوو کارەکتەرە زۆر گرنگ بوو بۆ یارییەکە. دوای ئەوەی بەیکەر و جۆنسن پێکەوە ڕۆڵیان بینی، تیمەکە تێگەیشت کە یەکەمیان بە تەواوی گونجاوە بۆ ڕۆڵی جۆیل، سەرەڕای تەمەنە گەنجەکەی ئەکتەرەکە. درەکمان دەنگ و جووڵەی بەیکەر-ی بۆ ھەڵبژاردنی ئەو لەلایەن تیمەکەوە گەڕاندەوە.[٢٥] بەیکەر و جۆنسن بەشداریی گەورەیان کرد لە گەشەپێدانی کارەکتەرەکان.[٢٦] بۆ نموونە، بەیکەر قەناعەتی بە درەکمان ھێنا کە جۆل گرنگی بە تێس دەدات بەھۆی تەنیایی خۆیەوە،[٢٧] و جۆنسن قەناعەتی بە درەکمان ھێنا کە کارەکتەری ئێلی بە شێوەیەکی بەھێزتر و بەرگریکارانەتر دووبارە بنووسێتەوە.[٢٦] ھەندێک لە دیالۆگەکانی نێوان ئەم دوانە لەلایەن ئەکتەرەکانەوە بە شێوەی خۆڕسک ئەنجام درا؛ درەکمان ئەمەی گەڕاندەوە بۆ ئەو ڕاستییەی کە سیناریۆکە ژمارەیەکی پێویست نەبووی دێڕەکانی لە بەشەکانی گەیمپلەی لەخۆ گرتبوو، و ئەو ڕێگەی بە ئەکتەرەکان دا ئەوەی پێیان وابوو پێویستە ھەڵی بژێرن.[١٥] کارەکتەرەکانی جۆل و ئێلی بنەمای یارییەکە بوون؛ گەشەسەندنی نێوان کارەکتەرەکان سەرەتا دامەزرا، و چەمکەکانی تری یارییەکە دوای ئەوە ھاتن.[٢٥]

لە سەرەتای گەشەپێدانەوە، تیمەکە مەبەستی بوو کە یاریی «دوایینی ئێمە» دوو پاڵەوانی سەرەکی ھەبێت کە ھەر یەکەیان چیرۆکی بەھێزی تایبەت بە خۆیان ھەبێت. لە بەشی زستانی یارییەکەدا، یاریکەران کۆنترۆڵی ئێلی دەگرنە دەست. گەشەپێدەران دڵنیا بوون لەوەی کە ئەم گۆڕانکارییە نھێنی بمێنێتەوە پێش بڵاوکردنەوەی یارییەکە، بۆ ئەوەی یاریکەران سەرسام بکەن؛ ھەمان شتیان کرد لەگەڵ بەرگرییەکەی ئێلی، ھەروەھا لەگەڵ پێشەکی یارییەکە، کە تێیدا یاریکەران کۆنترۆڵی کچی جۆڵ، سارا، دەگرنە دەست.[٢٨] گۆڕینی کۆنترۆڵ لە جۆڵەوە بۆ ئێلی ئاماژەیە بە گۆڕانکاری لە ڕۆڵی پارێزەردا، کە دەنگدانەوەی بیرۆکەکانی پێشووی دراکمانە وەک خوێندکارێک.[٢٩] کارلێکی کارەکتەرەکان ئیلھامی وەرگرتووە لە پەیوەندی نێوان ناسان درەیک و تێنزین لە یاریی "ئانچارتد ٢: لە نێو دزەکان"، کە ئەویش بە نۆرەی خۆی ئیلھامی لە یاریی "ئایکۆ"و وەرگرتووە.[١٣] پاڵەوانەکانی یارییەکە نوێنەرایەتی ئەو دوو سەردەمە دەکەن کە لە یارییەکەدا پیشان دراون؛ جۆل نوێنەرایەتی جیھان پێش بڵاوبوونەوەی پەتاکە دەکات، چونکە زۆربەی ژیانی لەو ماوەیەدا بەسەر بردووە، لەکاتێکدا ئێلی نوێنەرایەتی جیھانی دوای بڵاوبوونەوەی پەتاکە دەکات، چونکە لە جیھانی دوای کارەساتەکەدا لەدایک بووە. لەکاتێکدا یەکەمیان لە ڕووی سۆزدارییەوە زیانی پێگەیشتووە بەھۆی ئەو زیانانەی کە بەسەری ھاتوون، دووەمیان دیدێکی گەشبینانەی بۆ ژیان پاراستووە، چونکە ڕاھاتووە لەگەڵ جیھانی زیان پێگەیشتوو؛[١٣] کاتبەسەربردن لەگەڵ یەکتردا وای کردووە ئەم تایبەتمەندییانە تێکەڵ بن، جۆل زیندووتر بووەتەوە و ئێلیش فێری زیاتر لێھاتوویی مانەوە بووە.[٢٨]

ھەرچەندە درەکمان سەرەتا کارەکتەری جۆڵی بە ئیلھام وەرگرتن لە ڕۆڵبینینی جۆش برۆلین وەک لیوێلین مۆس لە فیلمی «وڵات بۆ پیرەمێردان نییە» (٢٠٠٧) نووسیبوو، کە بە «زۆر بێدەنگ، زۆر ئارام لەژێر فشاردا» دەیبینی، بەڵام تێگەیشتنی بەیکەر بۆ جۆل وەک کەسێکی زیاتر سۆزداری، کارەکتەرەکەی بە شێوەیەکی جیاواز پەرە پێدا.[٣٠] لە کۆتاییدا، چیرۆکەکە بوو بە لێکۆڵینەوەیەک لەوەی کە باوکێک تا چەند ئامادەیە بۆ ڕزگارکردنی منداڵێک؛ سەرەتا، جۆل ئامادەیە خۆی قوربانی بکات بۆ ئێڵی، پاشان پەرە دەسێنێت بۆ ئەوەی ئامادە بێت ھاوڕێکانی قوربانی بکات بۆ ئێڵی، تا لە کۆتاییدا ھەست دەکات کە ئامادەیە ھەموو مرۆڤایەتی قوربانی بکات بۆ ڕزگارکردنی ئێلی.[٢٨] درەکمان پێی وابوو کە یاریکەران، بە تایبەتی دایکان و باوکان، دەتوانن پەیوەندی بە کارەکتەری جۆلەوە بکەن و پەیوەندییەکەی لەگەڵ ئێلیدا.[٣١] بەیکەر پێی وایە کە جۆل لە ماوەی چیرۆکی یارییەکەدا ئاکار دەدۆزێتەوە، جیاوازی نێوان زیان و قوربانیدان دەردەخات، و کەسایەتی ڕاستەقینەی دەست دەکات بە دەرکەوتن.[٣٢] کاتێک تاقیکردنەوەی بۆ ڕۆڵەکە دەکرد، بەیکەر ڕستەیەکی لەسەر پەڕەی کارەکتەرەکە خوێندەوە کە دەیوت جۆل «چەند ھێڵێکی ئاکاری کەمی ماوە بۆ تێپەڕاندن»، کە بوو بە «خاڵی لەنگەر» بۆ کارەکتەرەکە بۆ ئەو.[٢٥] بەیکەر زۆر ئەستەمی دۆزییەوە لە وێنەگرتنی پێشەکی یارییەکە، کە دیمەنی جۆل و کچەکەی سارای تێدایە، کە ھانا ھەیز ڕۆڵی بینیوە. دواتر کاتێک یەکەم ڕۆژی گرتەی دیمەنەکەی بینی، درەکمان ھەستی کرد کە ھێشتا دەکرێت باشتر بکرێت.[٢٥]

کاتێک ڕۆڵی ئێڵی دەبینێت، جۆنسۆن ڕووبەڕووی ئاستەنگ بووەوە لە ئەنجامدانی ئەو دیمەنانەی کە وایان لێکرد ھەست بە ناڕەحەتی بکات. «ھەندێک ڕۆژ ھەبوون کە تێیان دا شتگەلێکمان وێنە دەگرت کە تەنانەت لە تەمەنی منیشدا وایان لێدەکردم ھەست بە ناڕەحەتییەکی بچووک بکەم،» جۆنسۆن ئەم وەسفەی کرد.[٢٦] جۆنسۆن پێی وایە کە یارییە ڤیدیۆیییەکان بە دەگمەن کارەکتەری ژنانەی بەھێزی وەک ئێڵی تێدایە، و دەربڕی خۆشحاڵی خۆی بۆ بینینی ئەم ڕۆڵە لەبەر ئەم ھۆکارە.[٢٥] کاتێک پرسیاری لێکرا دەربارەی ئیلھامی ئێڵی وەک تایبەتمەندییەکی گەیمپلەی، درەکمان بیری ھاتەوە کاتێک ئەو و سترالی خەریکی بیرۆکە بوون بۆ «ئانچارتد دزەکان ٢: لەنێو یاوەراندا» و کارەکتەرێکی بێدەنگیان دروست کرد کە بانگی یاریکەرەکە دەکات بۆ ئەوەی بەدوایدا بڕوات، پەیوەندییەکی «جوان» دروست دەکات تەنھا لە ڕێگەی گەیمپلەیەوە. ھەرچەندە ئەم چەمکە ھەرگیز لە یارییە کۆتایییەکەدا نەخرایە ناو، بەڵام بیرۆکەکە ھاتە ئاراوە کاتێک تیمەکە باسی پڕۆژەیەکی نوێیان دەکرد، لە کۆتاییدا ئیلھامبەخش بوو بۆ ئێڵی.[٢٨] درەکمان ھەروەھا ھەستی کرد ئیلھامی وەرگرتووە لەو شەڕانەی کە لە سووریا و ئەفغانستان ڕوویان دا کاتێک ئێڵی دروست دەکرد؛ ھەستی کرد کە ململانێ شتێکی ئاشنا بوو بۆ منداڵانی ئەو وڵاتانە، کە ھاوشێوەی تێڕوانینی ئێڵییە.[١٤]

کارەکتەری تێس لە سەرەتادا بەنیاز بوو وەک سەرەکیترین دوژمن لە «دوایینی ئێمە» دەربکەوێت، کە بۆ ماوەی ساڵێک بەدوای جۆڵدا دەگەڕێت پێش ڕووبەڕووبوونەوەیەکی کۆتایی کە تێیدا لەلایەن ئێڵییەوە دەکوژرێت. ھەرچۆنێک بێت، تیمەکە بۆیان سەخت بوو باوەڕ بکەن کە تێس بۆ ماوەی ساڵێک لەگەڵ جۆڵ ناکۆک بێت و بەدوایدا بگەڕێت؛ ئەمەش چارەسەر کرا بە گۆڕانکاری بەرچاو لە چیرۆکەکەدا.[٣٣] ئەکتەر ئانی وێرشینگ سەرسام بوو بە دەقەکە و توانای درەکمان لە نووسینی کارەکتەری ژنانەی تایبەت.[٣١] درەکمان سەرەتا ڕەگەزێتی بێڵی بە ناڕوونی لە دەقەکەدا بەجێھێشت،[٢٧] بەڵام لە کاتی خوێندنەوەی دەقەکەدا ئیلھامی وەرگرت بۆ گۆڕینی چەند دێڕێک بۆ ئەوەی زیاتر ڕەگەزێتی بێڵ دەربخات. بۆ ئەوەی بێڵ سەرنجڕاکێش بکات، درەکمان چەمکی دەربڕینە دژ بە یەکەکانی تاوتوێ کرد؛ لەکاتێکدا بێڵ دەڵێت پەیوەستبوون بە خەڵکەوە ئەگەری مانەوە کەم دەکاتەوە، ئاشکرا دەبێت کە ھاوبەشێکی ھەبووە کە زۆر گرنگ بووە بۆی.[٢٩]

A 31-year-old woman with long, brown hair, smiling with her head tilted at someone holding a microphone to the left of the camera.
A 44-year-old man with short, brown hair, talking into a microphone, and smiling to the right of the camera.
ئانی وێرشینگ (لە چەپەوە) و نۆلان نۆرت (لە ڕاستەوە) ڕۆڵی تێس و دەیڤیدیان بینی، بە ڕیزبەندی، لە یاری دوایینی ئێمە.

دەنگدەری بە ئەزموون نۆلان نۆرت، کە ڕۆڵی پاڵەوانی سەرەکی ناتان درەیک لە زنجیرەی «لەنێو دزەکان»ی نۆتی دۆگ دەبینێت، ھەڵبژێردرا بۆ بینینی ڕۆڵی دەیڤد لە یارییەکەدا.[٢٥] بۆ نواندنی کارەکتەرەکە، نۆرت لە چەندین ڕوانگەوە مامەڵەی لەگەڵ کەسایەتییەکەی کرد، دەیڤدی وەک «ڕزگاربوویەک» بینی. نۆرت ھاوسۆزی لەگەڵ دەیڤد دەربڕی و وتی زۆربەی کردارەکانی دەیڤد تێگەیشتنیان بۆ دەکرێت کاتێک بارودۆخە کۆتایییەکە لەبەرچاو دەگیرێت. ھەستی کرد کە دەیڤید لە سەرەتادا ھەوڵی دەدا ئێڵی بپارێزێت، کە وەک «بریسکەیەکی ھیوا» دەبینرا.[٣٤]

تیمەکە ھەستیان کرد کە جیھانی دوای کارەسات و چەشنی ترس و مانەوە دەرفەتیان پێدان بۆ گەشەپێدانی باشتری کارەکتەرەکان. ئیلھام وەرگرتن لە کارەکانیان لەسەر یارییەکانی «لەنێو دزەکان»، تیمەکە زانیارییەکانی خۆیان بەکارھێنا لە ھاوتەریبکردنی کارەکتەرەکان لەگەڵ ململانێ لە ھەردوو گەیمپلەی و چیرۆکەکاندا کاتێک «دوایینی ئێمە»یان پەرەپێدا. ھەروەھا ئیلھامیان لە کتێبەکانی «ڕێگا» (٢٠٠٦) و «شاری دزەکان» (٢٠٠٨)، و فیلمی «وڵات بۆ پیرەمێردان نییە» وەرگرت،[٢٨] ئاماژەیان بەوە کرد کە ھەموویان کارەکتەری بیرەوەرییان تێدایە و ئەمەیان وەک خاڵێکی ئیلھام بەکارھێنا.[٣٥]

سترالی وتی: «دەتوانین وات لێبکەین وەک یاریکەرێک زیاتر ھەست بکەیت بەوەی کە بەڕاستی چۆنە بوون لەناو جیھانێکدا کە تێیدا ھەر گولەیەک گرنگە و ھەر ھەنگاوێک کە دەینێیت بڕیارێکی ھۆشیارانەیە کە دەبێتە ھۆی مانەوە یان لەناوچوونت.» تیمەکە ھەروەھا ھەستیان کرد کە «فشارەکانی جیھان» ڕێگەیان پێدان کارەکتەرەکانیان باشتر گەشە پێبدەن. ھەستیان کرد کە فشارەکە کارەکتەرەکانی ناچار دەکرد بڕیاری سەرنجڕاکێش بدەن، کە ڕێگەی دەدا بە گەشەپێدانی باشتر.[٢٨]

پەرەپێدانی تەکنیکی و یاریکردن

[دەستکاری]
دەربڕینە دەموچاوییەکانی ئاشڵی جۆنسن لە دانیشتنەکانی تۆمارکردنی جووڵە (لە چەپەوە) دواتر لەلایەن تیمەکەوە بەکارهێنران بۆ بەجووڵەکردنی ئێڵی بۆ دیمەنە ڕاوەستاوەکانی یارییەکە (لە ڕاستەوە). ئەم پرۆسەیە بۆ هەموو کارەکتەرەکان بەکارهێنرا.

بۆ یاریی «دوایینی ئێمە»، تیمەکە دەبووایە بزوێنەری نوێ دروست بکەن بۆ ئەوەی پێداویستییەکانیان دابین بکەن. ژیریی دەستکرد (AI) دروست کرا بۆ ئەوەی لەسەر ئاستێکی نزیک لەگەڵ یاریکەران ھەماھەنگی بکات، بە پێچەوانەی توخمە یاریی کردارییەکانی پڕۆژەکانی پێشوویان؛[١٣] زیادکردنی ئێڵی وەک ژیری دەستکرد ھۆکارێکی سەرەکی بوو بۆ بزوێنەرەکە.[٣٦] تیمەکە بە ئەنقەست تایبەتمەندییەکیان زیاد کرد کە تێیدا ئێڵی نزیک جۆڵ دەمێنێتەوە، بۆ ئەوەی وەک «بارگرانی» نەبینرێت.[٣٧] پڕۆگرامسازی ماکس دیخۆف گوتی کە کاتێک کاری لەسەر ئێڵی وەک ژیریی دەستکرد دەکرد، ھەوڵی دەدا ئەزموونەکانی لە ماوەی ڕووداوەکانی یارییەکەدا وێنا بکات، بۆ ئەوەی واقیعی بێت.[٣٧]

ژیریی دەستکردی دوژمن، کە بە یەکێک لە گرنگترین تایبەتمەندییەکانی یارییەکە دادەنرێت،[٢٥] پەرەی پێدرا بۆ ئەوەی ھەڵبژاردنی ھەڕەمەکی بکات؛ ئەوان دەوروبەری خۆیان دەخوێننەوە و تاکتیک دەدۆزنەوە بۆ ھێرشکردنە سەر یاریکەر. ئەم تایبەتمەندییە بێوێنەیەی یارییەکە ھۆکارێک بوو بۆ ھەوڵدان لە دروستکردنی ھەست و سۆز لای یاریکەران بەرامبەر بە دوژمنەکان.[٣٨]

بزوێنەری ڕووناکی دووبارە دروست کرایەوە بۆ ئەوەی ڕووناکی نەرم لەخۆ بگرێت، کە تێیدا تیشکی خۆر لە کەلێنەکانەوە دزە دەکات و لەسەر ڕوەکان دەنگ دەداتەوە.[١٣] تیمەکە زەحمەتییەکی زۆریان بینی لە پەرەپێدانی گەیمپلەی «دوایینی ئێمە»، چونکە ھەستیان دەکرد ھەموو میکانیزمێک پێویستی بە شیکردنەوەیەکی وردە. درەکمان گوتی «ھەست بە فشارێکی زۆر دەکەیت بۆ زیادکردنی شت بۆ ئەوەی 'زیاتر خۆش' بێت و ھەندێک جار زۆر قورسە لێیان دوور بکەویتەوە.»[٢٧]

لە «دوایینی ئێمە» دا، ئەو چەکەی کە یاریکەران ھەڵی دەگرن ھەڵسوکەوتی کەسایەتیی نایاریزانە مرۆیییەکان دەگۆڕێت.[١١] ھەروەھا، سیستەمی نھێنی بە ئەنقەست پەرەی پێدرا بۆ ئەوەی ھەستی بێھیوایی ببەخشێت، بۆ ئەوەی یاریکەران ھەمان ھەست بکەن.[٣٩]

دیزاینەری یاریی "دوایینی ئێمە" ڕیکی کامبیێر ئاماژەی بە یارییەکانی "ئایکۆ" و "ڕێزدێنت ئیڤڵ ٤" کرد وەک سەرچاوەی کاریگەری لەسەر دیزاینی یارییەکە. ئەو گوتی پێویستە ھاوسەنگی لە نێوان قورسایی سۆزداری پەیوەندییەکە و گرژیی کێشەکانی جیھان ھەبێت، و ڕای گەیاند کە ئەوان "دەیانویست دروستکردنی کارەکتەر و کارلێک"ی یاریی "ئایکۆ" بگرن و "تێکەڵی بکەن لەگەڵ گرژی و کاری یاریی 'ڕێزدێنت ئیڤڵ ٤'".[٤٠]

چەندین تایبەتمەندی ھەن کە لە یارییەکەدا نەھێڵراونەتەوە کە تیمەکە پێیان وابوو ئاسایییە لە زۆربەی یارییە ڤیدیۆیییەکاندا ھەبن، وەک شەڕی گەورە-دوژمنەکان.[٤١] سیستەمێکی داپۆشینی نەریتی لە یارییەکەدا دەرنەھێنرا چونکە تیمەکە دەیویست یاریکەران بە بەردەوامی لە جووڵەدا بن.[٢٥] تیمەکە ھەروەھا ھەوڵیان دا وا لە یاریکەران بکەن ھەست بە کەموکوڕی بکەن، بەتایبەتی لە کەلوپەلەکانیان کە کۆی دەکەنەوە. سترالی گوتی «تۆ خۆت ناکەیت بە تانکێک». ئەمەش ھانی زۆرێک لە بڕیارەکانی دیزاینی گەیمپلەی دا، وەک سووکیی ئەنیمەیشنەکان و میکانیزمی شەڕی دەستەوییەخە.

بۆ زیادکردنی واقیعییەت، تیمەکە میکانیزمی شەڕی یارییەکەیان بە شێوەیەک پەرەپێدا کە یاریکەران ناچار دەکات کاتێکی زیاتر بۆ پلاندانان تەرخان بکەن. ھەروەھا دەیانویست یاریکەران ناچار بکەن پاشەکشە لە شەڕ بکەن دوای ئاگادارکردنەوەی تووشبووەکان، سەرەڕای بڕوایان کە پاشەکشەکردن «دژە میکانیزمی یاریی ڤیدیۆیی»یە.[١٠] میکانیزمی شەڕ پەرەی پێدرا بۆ ئەوەی ھەستی چڕی بدات، بە ئەنقەست کامێراکە نزیکتر لە یاریکەران بخاتەوە، بۆ ئەوەی «ھەست بە ھەموو لێدانێک بکەن».[٣٢] تیمەکە پێیان وابوو یارییەکە یاریکەران ناچار دەکات بڕیاری سەخت بدەن، لە ڕووی شەڕ، نھێنیکاری و بەڕێوەبردنی سەرچاوەکانەوە، کە ڕێگەیان پێدەدات لە بڕیارەکانی کارەکتەرەکان تێبگەن.[٣٢]

زۆربەی توخمەکانی یاریکردن لە یارییەکانی «ئانچارتد» لە یاری «دوایینی ئێمە» لابران بەھۆی سروشتی تایبەتی ئەم یارییە.[١٠] تیمەکە کارەکتەری جۆیلیان کردە کەسێکی زیاتر واقیعی و کەمتر چالاک لەچاو کارەکتەری ناتان درەیک لە ئانچارتد. گۆشەی کامێرا و سیستەمی شەڕی دەستەوییەخەش گۆڕدران بۆ ئەوەی لەگەڵ مەبەستی تیمەکە بۆ یارییەکە بگونجێن.

ھەندێک لە تایبەتمەندییەکانی یاریکردن لە سروشتی دوای کارەساتی یارییەکەوە وەرگیران. بۆ نموونە، ئەرکێک کە پەیوەندی بە شیکارکردنی کێشەی شوێنەوە ھەیە، لە بیرۆکەی پێشووی بەکارھێنانی جۆگەیەکی بەھێزی ئاو کە ڕێگری لە یاریکەران دەکات، وەرگیراوە. تیمەکە ھەستیان کرد کە فیلمی «وڵات نییە بۆ پیرەمێردان» ئیلھامی پێداون لە ڕووی سادەیی و کەمکردنەوەی شتە زیادەکان. ئەوان دەیانویست یارییەکە «زیاتر نزیک و تایبەت» بێت لە سیناریۆکانی یاریکردندا.[٤٢] تیمەکە بڕیاریان دا چەندین ڕێگای ھەڵبژاردەیی بۆ یاریکەران دابنێن. لە سەرەتادا ھەستیان دەکرد ئەم ناوەڕۆکە زیادەیە بێ کەڵکە، بەڵام دواتر پێیان وابوو کە «سروشتی و ڕاستەقینە» دەردەکەوێت.

ئەو یارییە مۆدێلی فرە یاریزانی سەرھێڵی سێ جۆر یاری لەخۆ دەگرێت. تیمەکە بڕیاری دا ژمارەی جۆرەکانی یاری سنووردار بکات، لە جیاتی دروستکردنی ژمارەیەکی زۆر، بۆ ئەوەی «ئەزموونێکی قووڵتری یاری» بخوڵقێنێت.[٤٣] مۆدێلی فرەیاریزان لە ڕووبەڕووبوونەوە شەڕئامێزەکانی ھەڵمەتی تاکە یاریزانەوە ئیلھامی وەرگرتووە.[٤٣] تیمەکە ھەوڵی دا خێرایی ھێواشی ڕووبەڕووبوونەوەکان دووبارە دروست بکاتەوە و سیستەمێکی دروستکردنی ھاوشێوە بپارێزێت.

ئەمەش بە کوشندەکردنی چەکەکان و دانانی کەرەستەکانی دروستکردن لە شوێنە ستراتیژییەکانی نەخشەکەدا بەدەست ھات، کە مەبەست لێی ئەوە بوو ببێتە ھۆی شێوازی یاریکردنێکی نھێنی و ھەڵبژاردنی وریایانەی بۆسەکان (دوژمنە گەورەکان). ھەروەھا جەختی لەسەر توخمەکانی نھێنی و کاری بەکۆمەڵی مۆدێلەکە کردەوە. سەرۆکی دیزاینەری فرەیاریزان، ئێرین دەیلی، ھەستی کرد کە بەدەستھێنانی خێرایییە ھێواشەکە لە ژینگەیەکی فرەیاریزاندا ئاستەنگ بوو. ئەو وتی «لە زۆربەی یارییە تەقەکردنە فرەیاریزانەکاندا… یاریزانەکان بە خێرایییەکی زۆر ھەڵدێن و گولە بەسەر ھەر شتێکدا دەبارێنن کە دەجووڵێت».[٤٤]

لە زیادەدا، فرەیاریزانەکە بۆ پشتگیریکردنی شێوازی یاریکردنی جیاواز دیزاین کراوە. لەکاتێکدا ھەندێک یاریزان پێیان باشە وەک نیشانەشکێن کار بکەن، ھەندێکی تر ھەڵدەبژێرن وەک پشتیوان ڕۆڵ ببینن. زیادکردنی سیستەمێکی زیندووکردنەوە - کاتێک یاریزانەکان زیانێکی زۆر وەردەگرن، بە ھێواشی دەخشێن لەکاتێکدا بە خوێنبەربوون دەمرن - دەرەنجامێکی گەورەی بۆ مردن دروست کرد. مەبەستە لەدەستدانی ئەندامانی تیم زیانێکی بەرچاو بێت بۆ یاریزانەکان.[٤٤]

لە کاتی دیزاینکردنی فرەیاریزانەکەدا، تیمەکە دەیویست یاریزانەکان زانیارییەکی زۆر کەمیان ھەبێت سەبارەت بە شوێنی ھەڕەشەکان، لەگەڵ پێدانی ئاماژەیەکی بچووک بۆ شوێنەکە. دەیلی ئەمەی گەڕاندەوە بۆ گرنگی دۆزینەوەی ھەڕەشە لە ئەزموونێکی کێبڕکێدا، بەتایبەتی کاتێک ئاستی کوشندەیی بەرزە. سیستەمی کڕینی ناو یارییەکە دیزاین کراوە تاکو لە یارییەکی ڕۆڵگێڕان بچێت بە دابەشکردنی کۆمەڵێک خاڵی خەرجکردن.[٤٣]

بۆ پەیکەرتاشی و چوارچێوەبەندی کەسایەتییەکانی یارییەکە، تیمەکە چەندین توخمی نوێی ھێنایە ئاراوە کە لە یارییەکانی پێشوویاندا بەکار نەھێنرابوون. جود سیمانتۆڤ، سەرۆکی بەڕێوەبەری تەکنیکی کەسایەتی، دۆزییەوە کە دروستکردنی دەموچاوەکان لە ڕووی ئامێرەوە سەختترین بوون. بۆ دەموچاوەکان، تیمەکە چوارچێوەی دەموچاوی پشت بەستوو بە جومگەی بەکارھێنا، لەگەڵ ھەندێک ڕاستکردنەوەی تێکەڵکردنی شێوە. بۆ پاراستنی شێوەی دەموچاو و خۆ دوورگرتن لە جووڵەی ناڕێک، دەموچاوەکان بە دەمی کراوە و چاوی کەمێک داخراوەوە چوارچێوەبەند کران. دەموچاوەکان ھەروەھا لەسەر بنەمای سیستەمی کۆدکردنی کرداری دەموچاو بوون، کە ڕێگەی دەدا بە شێوازێکی پشت بەستوو بە ئەناتۆمی. بەکارھێنانی چڕییەکی بەرزتری تۆڕ ڕێگەی دا بە قەبارە و چرچ و لۆچی زیاتر لە شێوەی دەموچاودا، کە سیلوێت و شێوەی پاکتری دروست دەکرد و ئەندازەی پێویستی دەدا بۆ پەیکەرتاشی ڕاستکردنەوەکان. لە ھەوڵێکدا بۆ زیادکردنی تایبەتمەندی وردەکاری، فراوانبوونی بیبیلەی چاو بۆ مۆدێلەکانی کەسایەتی زیاد کرا.

بۆ جەستەکان، تیمەکە جووڵەی کەسایەتییەکانی لە یاری ئانچارتد ٢ەوە دەستکاری کرد و ھەندێک لە ڕێکخستنی جومگەکانی نەرمتر کرد. جووڵەی جومگەکانی مەچەک بۆ یارییەکە زیاد کرا، کە ڕێگەی دەدا بە شێوەی دەستی زیاتر دینامیکی و نەرمونیان. زیادکردنێکی وردەکاری دیکە کۆنترۆڵەکانی جووڵێنەری قۆڵ بوون، کە ڕێگەی دەدا بە دەستکاریکردنی بچووکی قۆڵەکان. ھەرچەندە ئەم تایبەتمەندییە پێشتر بەردەست بوو، بەڵام بۆ یاری «دوایینی ئێمە» کرایەوە بۆ ئەنیمەیتەرەکان.

سیستەمێکی ماسولکەیی زیاد کرا کە قەڵغانی ماسولکەیی زیاد دەکات کە دەردەپەڕن، لەسەر بنەمای دووری جومگەی پەیوەندیدار. سیستەمی ماسولکەیی، کە لە چەند ڕۆژێکدا لە " مایا " نووسرابوو، لە کاتی ڕاستەقینەدا کار دەکات. بۆ چارەسەرکردنی کێشەیەک کە تێیدا جووڵەی جەستە دەبووە ھۆی جووڵەی ناڕێکی جلوبەرگ، یارمەتیدەرەکانی کاتی جێبەجێکردن جێبەجێ کران. بەگشتی ٣٢٦ جمگە لە مۆدێلی تەواوی کەسایەتیدا بەکارھێنرا، کە ٩٨ لەوانە لە دەموچاودا بوون. ٨٥ لەمانە لەکاتی جێبەجێکردندا بەڕێوە دەبرێن، لەکاتێکدا ٢٤١ لە ئەنیمەیشندا قفڵ کراون.[٤٥]

Four images side-by-side, displaying different version of a user interface design. All designs features guns available to players; the guns are displayed in a circle in the first two images, and in squares in the final two images (the squares are translucent in the third image, and transparent in the final image).
جۆرە گۆڕانکارییە جیاوازەکان کە دیزاینی ڕووکاری بەکارهێنەر بە درێژایی پەرەپێدان تێیاندا تێپەڕی

دیزاینی ڕووکاری بەکارھێنەر (UI) بۆ یاری «دوایینی ئێمە» لە ماوەی گەشەپێدانیدا چەندین گۆڕانکاری بەخۆیەوە بینی. ئەلێکساندریا نیۆناکیس، دیزاینەری ڕووکاری بەکارھێنەر، سەرەتا بەنیاز بوو سیستەمی باشترکردنی چەک تێکەڵ بکات لەگەڵ سیستەمی شوێنکردنی چەک، بۆ ئەوەی بەردەوام یاریزانەکان بیر بخاتەوە چەکەکانیان باشتر بکەن. لە گۆڕانکارییەکانی دواتردا، نیۆناکیس دۆزییەوە کە ئەم تێکەڵکردنە دەبێتە ھۆی ڕووکارێکی شڵەژاو. لە کۆتاییدا، بڕیار درا کە سیستەمی باشترکردن لە شێوەی مێزی باشترکردندا تێکەڵ بکرێت، کە ھەندێک جار لە جیھانی یارییەکەدا دەدۆزرێنەوە. ئەمە ھەروەھا کێشەیەکی تریشی چارەسەر کرد کە نیۆناکیس تێبینی کردبوو، کە تێیدا یاریزانەکان باشترکردنیان بۆ نزمترین بژاردە دەکرد، لە جیاتی پاشەکەوتکردنی پارچەکان بۆ بژاردە بەرزترەکان.

کاتێک بڕیار درا سیستەمەکانی باشترکردن و شوێنکردن لێک جیا بکرێنەوە، دیزاینی سەرەتایی ئەوە بوو کە چەکەکان لە بازنەیەکەوە ھەڵبژێردرێن. ئەم دیزاینە، کە دواتر بە «قورس و ھێواش» دانرا، گۆڕدرا بۆ سیستەمی لیست. نیۆناکیس دەستنیشانی کردووە کە کێشەی سەرەکی لەگەڵ دیزاینی لیستدا ئەوە بوو کە یاریزانەکانی ناچار دەکرد لە کاتی شەڕی توندوتیژدا سەرنج بدەنە ناو گەڕان بە لیستەکاندا. ئەمەش بووە ھۆی دیزاینی کۆتایی، کە ڕێگە بە یاریزانەکان دەدات لە ھەمان لیستدا چەکەکان بگۆڕن و شوێنیان بکەن.[٤٦] بۆ تێکەڵکردنی ڕووکاری بەکارھێنەر (UI) لەگەڵ یارییەکەدا، نیۆناکیس توخمە تاکەکانی لێک جیاکردەوە و فۆرماتەکەیانی گۆڕی. پۆڵ بێرگ، بەرنامەسازی ڕووکاری بەکارھێنەر، ئامرازی دابینکرد بۆ نیۆناکیس بۆ جووڵاندنی توخمەکان بە بەکارھێنانی سیستمی پۆتانەکانیان.[٤٧]

ھەموو گواستنەوە ئەنیمەیشنکراوەکان بە کۆدی ڕەق نووسرابوون، کە بووە ھۆی دژواری لە دروستکردنی گواستنەوەی نەرم. نیۆناکیس وتی: «ئەمە ماندووکەر و ھەندێک جار زۆر بێزارکەر بوو، بەڵام ھەروەھا مانای ئەوە بوو کە ھەموومان دەبوو زۆر داھێنەر بین لە چۆنییەتی دیزاینکردنی شتەکان». سیستەمی دروستکردن (crafting)ی یارییەکە خرایە ناو گەیمپلەی ڕاستەوخۆوە، بۆ ئەوەی یاریزانەکان ھەست بە بەشداریکردن بکەن. جەیکۆب مینکۆف، سەرۆکی دیزاینەری یاری، وتی: «پێویست بوو ڕێکوپێک و خێرای بکەین بە ڕادەیەک کە ھەست بکەیت دەتوانیت تەنھا ئەو ساتە بگریت و بتوانیت ئەو شتە دروست بکەیت کە دەبێتە ھۆی مانەوەت لە سی چرکەی داھاتوودا، یان شکستت لە مانەوەدا.»

ھونەری دیزاین

[دەستکاری]
A man with dark hair and glasses, holding a glass of wine and smiling at the camera.
A man with dark hair and a handlebar mustache looking and smiling to the right of the camera.
ئێریک پانگیلینان (چەپ) و نەیت وێڵز (ڕاست) وەک دەرهێنەری هونەری یارییەکە ڕۆڵیان گێڕا

کاتێک یارییەکە لە ڕوانگەی ھونەرییەوە دیزاین دەکرا، تیمەکە چەندین پارچە کاری وەک سەرچاوەی ئیلھام بەکارھێنا. وێنەکانی ڕۆبەرت پۆلیدۆری لە ناوچەی نۆیەمی خوارووی نیو ئۆرلیانز دوای کاسێرگای کاترینا وەک خاڵی سەرچاوە بەکارھێنران بۆ دیزاینکردنی ناوچە لافاوییەکانی پیتسبێرگ.[٣٠] سترالی وتی: «[پۆلیدۆری] ئەم وێنە زۆر جوان و سامناکانەی گرتبوو… تەنھا وێرانی و ڕزین و خۆڵەمێشی پاش-کارەسات نییە، ئەمە جیھانێکی مرۆیییە کە ئێمە کاری لەسەر دەکەین کاتێک ئەم وێرانکارییە پیشان دەدەین.»

چەمکی ژینگەی پاش-کارەسات وەک «خاڵی دەستپێک» بۆ ھونەرمەندەکان دانرا.[٤٨] تیمی ھونەری ھەوڵیاندا واقیعییەت لە ھەموو پارچە ھونەرییەکدا بەدەست بھێنن. سترالی ڕوونیکردەوە کە ھونەرمەندەکان "دەیانوت، دەمانەوێت بە باشترین شێواز کاری لەسەر ژینگەی یارییەکە بکەین تەنانەت بۆ بچووکترین شتیش.

بەشی ھونەری ناچار بوون بەرگری لەو شتانە بکەن کە دەیانویست بیخەنە ناو یارییەکە، بەھۆی داواکاری زۆرەوە لە کاتی گەشەپێداندا. لە کۆتاییدا، تیمەکە گەیشتنە ھاوسەنگییەک لە نێوان سادەیی و وردەکاری؛ سترالی و درەکمان پێیان باشتر بوو سادە بێت، بەڵام تیمی ھونەری حەزیان لە وردەکاری زیاتر بوو. پێکھاتەی ھونەری شوێنەکانی یارییەکە بە توندی جەختی لەسەر کرایەوە، بۆ ئەوەی ھەستی جیاواز لە یاریزانەکان دروست بکات.[٤٩]

لە ھەفتەکانی کۆتایی گەشەپێداندا، ئەرکەکانی بەشی ھونەری لەلایەن ئەندامانی تری تیمەکەوە ئەنجام دران. بۆ نموونە، سترالی بە دەستی خۆی دەقەکانی لەسەر شاشەکانی ڕاھێنانی یارییەکە ڕێکخست، ئەرکێک کە نەیت وێڵز، ھونەرمەندی سەرەکی، بە نائاسایی دەزانی. وێڵز وتی: «من ھەرگیز نەمبیستووە بەڕێوەبەری یارییەک ئەمە بکات! ئەمە وەک… ئەرکی کارامەیە.»[٥٠]

کاتێک دیمەنی تووشبووەکان دروست دەکرا، تیمی ھونەری چەندین جار گۆڕانکارییان تێدا کرد. ھەندێک بیرۆکەی سەرەتایی ئەوە بوو کە تووشبووەکان وەک بوونەوەری ئاسمانی یان زۆمبی دەربکەون. دیزاینی کۆتایی کاتێک ھەڵبژێردرا کە مایکڵ نۆلاند، ھونەرمەندی سەرەکی کارەکتەرەکان، وێنەی نەخۆشی و گەشەی کەڕووی لەسەر مرۆڤ تێکەڵ کرد. ئەو باسی دژواری گۆڕینی ھونەرەکە لە دوو ڕەھەندییەوە بۆ سێ ڕەھەندی کرد، کە ڕێگەی دەدا لە گۆشەنیگای جیاوازەوە ببینرێت. پرۆسەکە بریتی بوو لە ناردنی کۆنسێپتی ھونەری تەواوکراو بۆ ھونەرمەندانی ڕووناکی و کاریگەرییە بینراوەکان، کە دووبارە ھونەرەکەیان لە ناو ئامێری یارییەکەدا دروست دەکردەوە. بەھۆی نەبوونی سەرچاوەی ڕووناکی دەستکرد لە جیھانی یارییەکەدا، تیمەکە ناچار بوو لەگەڵ ڕووناکی سروشتی کار بکات. بۆ بەدەستھێنانی ڕووناکی باش، ئەوان نەخشەی ڕووناکییان بەکارھێنا. بەکارھێنانی نەخشەی ڕووناکی بووە ھۆی چەندین کێشە، وەک ناپەیوەستی لە ڕووناکیدا؛ ئەمەش بە گۆڕینی کەمی چڕی تێکسڵەکان چارەسەر کرا. کاتێک کارەکتەرەکان زیاد کران بۆ دیمەنەکان، سەرەتا وایان دەردەکەوت کە لەوێ نەبن؛ زیادکردنی سێبەر بە گشتی ئەمەی چارەسەر کرد.[٥١]

کرێدیتی سەرەتای یارییەکە لەلایەن کێڤن جۆڵسنەوە ئاڕاستە کرا و لەلایەن ھێنری ھۆبسنەوە دیزاین کرا. گەشەپێدانی چەمکی سەرەتایی بۆ دیمەنی کردنەوە لە کۆتایی مانگی یەکی ٢٠١٣ دەستی پێکرد، و بەرھەمھێنانی تەواو لە مانگی سێی ٢٠١٣ دەستی پێکرد.[٥٢] ھەرچەندە تیمەکە سەرەتا بە تەمابوون یارییەکە بەبێ کرێدیتی سەرەتایی بێت، دواتر زیادیان کرد بۆ «پڕکردنەوەی بۆشایی» لە نێوان پێشەکی یارییەکە و دیمەنی دواتر، بڕینێک کە پێشتر بە «زۆر لەناکاو» دانرابوو بەبێ کرێدیتی سەرەتایی. ستۆدیۆی سان دیێگۆ کرێدیتی سەرەتایی بەرھەم ھێنا، وێنەگری کاتبڕی بەکارھێنا بۆ تۆمارکردنی گەشەی کەڕوو بەسەر چەند ڕۆژێکدا؛ تەنھا سپۆرەکان لە کۆتایی کرێدیتەکان بە سی جی ئای دروستکراون.[٥٣] دیمەنەکە لەلایەن «پلانێت ئێرس»ەوە ئیلھامی وەرگرتبوو، کە چەمکی ھاوشێوەی تێدا بوو.

مۆسیقا و بەرھەمھێنانی دەنگ

[دەستکاری]
A 56-year-old man with dark gray hair talking into a microphone, looking at something beneath the camera.
گۆستافۆ سانتۆلالا
A man with dark hair smiling at the camera.
فیلیپ کۆڤاتس
سانتاولالا تۆماری مۆسیقای دوایینی ئێمەی ئامادە کردووە، لە کاتێکدا کۆڤاتس بۆ دەنگ کاری کردووە.

لە ماوەی گەشەپێدانی یارییەکەدا، درەکمان و سترالی چەندین تراکی مۆسیقایان کۆکردبووەوە کە بە ئیلھامبەخش دەزانرا. کاتێک بەدوای ئاوازدانەرێکدا دەگەڕان بۆ کارکردن لەسەر مۆسیقای یارییەکە، تێبینیان کرد کە زۆربەی ئەو تراکانەی کۆیان کردبووەوە لەلایەن گوستاڤۆ سانتاۆلالاوە دانرابوون. سترالی مۆسیقای سانتاۆلالای وەک «ئامێری ئۆرگانیک، مینیمالیست، ناھاوئاھەنگی و دەنگدانەوە لەگەڵ دەنگەکان» وەسف کرد. لە ئەنجامدا، سۆنی پەیوەندی بە سانتاۆلالاوە کرد، کە ڕازی بوو کار لەسەر ساوندتراکی یارییەکە بکات. دوای بیستنی پلانی یارییەکە، سانتاۆلالا زۆر پەرۆش بوو بۆ کارکردن لەسەر یارییەکە؛ پێشتر دەیویست کار لەسەر یارییە ڤیدیۆیییەکان بکات، بەڵام ڕەتی کردەوە کار لەسەر ئەوانە بکات کە تەرکیزیان لەسەر چیرۆک و کارەکتەرەکان نەبوو.

بەھۆی ھەڵوێستی سانتاۆلالا لەسەر دانانی مۆسیقا - ئەو زانیاری خوێندنەوە و نووسینی نووەتەی مۆسیقای نییە، و پێی باشترە تەنھا تۆمار بکات - ئەو زوو لە سەرەتای گەشەپێدانەوە دەستی بە کارکردن لەسەر «دوایینی ئێمە» کرد. بۆ ئەوەی خاڵێک بە سانتاۆلالا بدات تا مۆسیقاکەی لەسەر بنیات بنێت، درەکمان تەنھا باسی چیرۆک و تێمەکانی بۆ کرد، لە بری ئەوەی ڕێنمایی دیاریکراو لەسەر دانانی مۆسیقا پێ بدات؛ سانتاۆلالا سوپاسگوزار بوو بۆ ئەم ئازادییە، و ھەستی کرد یارمەتی دا لە داناندا. بۆ دانانی مۆسیقا، سانتاۆلالا ھەستی بە پێویستی کرد «بچێتە شوێنێکی تاریکتر، بۆ ئەوەی زیاتر مۆسیقاکە سەرنجڕاکێشتر بێت». بۆ تاقیکردنەوەی خۆی، سانتاۆلالا کۆمەڵێک ئامێری تایبەتی بەکارھێنا کە ئاشنا نەبوو پێیان، کە ھەستێکی مەترسی و بێتاوانی دەبەخشی. بۆ «دوایینی ئێمە»، ئەو گیتارێکی ناڕێککراوی بەکارھێنا، کە دەنگێکی قووڵی بەرھەم دەھێنا. بۆ بەرھەمھێنانی ئاوازی تایبەت، سانتاۆلالا لە ژووری جیاوازدا تۆماری کرد، لەوانە حەمام و چێشتخانە. تیمەکە دەیویست ژیریی دەستکردی یارییەکە کاریگەری لەسەر مۆسیقاکە ھەبێت. ھەروەھا ھەوڵیان دا مۆسیقاکە کاردانەوەیەک لە یاریکەر دروست بکات، چونکە ئاشنابوونیان بە دەنگەکان ھەستێکی پێشووی کە ھەستیان پێ کردبوو دەوروژێنێت. بەڕێوەبەری مۆسیقا جۆناتان مایەر ھەستی کرد کە مۆسیقای کردار لە یارییەکەدا جیاوازە لە مۆسیقای کردار لە یارییەکانی تردا، و وتی کە «تاڕادەیەک کەم دەنگە»، و دەرھێنانی لە دەقەکەی کاردانەوەی خێرای بەرامبەری دەگۆڕێت. ئاوازی یارییەکە، «دوایینی ئێمە»، یەکەم پارچە مۆسیقا بوو کە تیمەکە وەری گرت، و زۆر سەرسام بوون پێی.

تیمی دیزاینی دەنگ لە سەرەتای گەشەپێدانی یارییەکەدا دەستیان بە کارکردن کرد، بۆ ئەوەی باشترین ئەنجام بەدەست بھێنن؛ دەستبەجێ تێگەیشتن کە کارێکی ئاڵنگاری دەبێت. لە سەرەتای گەشەپێداندا، درەکمان بە تیمی دەنگی وت «با ناسک بێت»، و بیرۆکەکان کەم بکەنەوە. سەرۆکی دەنگ فیلیپ کۆڤاتس زۆر دڵخۆش بوو کە بەتەواوی ھەموو دەنگەکان دروست بکات؛ ھیچ دەنگێک لە یارییە پێشووەکانەوە نەھێنرایەوە. تیمەکە سەیری ڕێگاکانی دروستکردنی دەنگیان کرد لە ڕوانگەیەکی سروشتییەوە، و چۆن کەمترین شت بخەنە ناو یارییەکەوە. بەم کارە، دۆزییانەوە کە ھەستی گرژی، لەدەستدان و ھیوای زیاد کردووە، و کە یارییەکە بەبێ شێوازی کەمترین شت وەک یارییەکی «کردار»ی ئاسایی دەردەکەوت. ئەوان مەودایەکی بەرزی دینامیکیان بەکارھێنا، کە ڕێگەی پێدان دەرفەتی ئاگادارکردنەوەی یاریکەران لەسەر زانیاری تاکتیکی، و شوێنەکان بۆ کاوێژکردن. دیزاینی دەنگی یارییەکە دروست کرا بۆ ئەوەی ڕەنگدانەوەی کەشێکی زیاتر «واقیعی» و ناسکتر بێت لە ئانچارتد، بەتایبەتی جەختی لەسەر نەبوونی دەنگ کردەوە. بە وەرگرتنی ئیلھام لە فیلمی «وڵات نییە بۆ پیرەمێردان»، تیمەکە ھەوڵیان دا «زیاتر بکەن بە کەمتر»؛ کۆڤاتس وتی کە تیمەکە ھەوڵی دەدا چیرۆکێک بگێڕێتەوە بە «بەکارھێنانی شێوازێکی کەمکردنەوە».

سترالی ڕای گەیاند کە دەنگ گرنگە بۆ ھەندێک دیمەن لە یارییەکەدا؛ «زیاتر پەیوەندی بە دەروونناسی ئەوەی کە لە دەنگەکاندا ڕوودەدات ھەیە نەک ئەوەی دەیبینی،» ئەو وای وت. ھەستی کرد کە ئەم بڕیارە ڕێگەی دا بە کاریگەرییەکی زیاتر و واتادارتر کاتێک دەنگ ڕوویدا. تیمی دەنگ ھەروەھا ھەوڵیان دا تێمە تاریکەکانی یارییەکە لە ڕێگەی دەنگەوە نیشان بدەن. تیمەکە ھەستیان کرد کە گرنگە ڕێگە بدرێت دەنگەکان تا ئەوپەڕی توانا لە یارییەکەدا لێبدرێن، کە گرژی دروست دەکات. تیمەکە تەکنیکێکی بڵاوبوونەوەیان بەکارھێنا بۆ یارمەتیدانی یاریکەران لە دیاریکردنی شوێنی دروستی دوژمنەکان، ئەمەیان وەک سوودێکی تاکتیکی بەکارھێنا. ئەم سیستەمە، کە لەلایەن تیمی نۆتی دۆگەوە دروست کراوە، بە ھەڕەمەکی لە بزوێنەری یارییەکەدا پرۆسە دەکرێت. بۆ دەنگی یارییەکە، بزوێنەرەکە ١٥٠٠–٢٥٠٠ تیشکی ڕەنگاوڕەنگ لە ھەر چوارچێوەیەکدا دەردەکات؛ ھەرچەندە زۆربەی یارییەکان خۆیان لەمە دەبوێرن، بەڵام بزوێنەری یارییەکە ڕێگەی پێدا کار بکات. تیمەکە کاتێکی زۆریان بەسەر بردووە لە تۆمارکردنی دەنگەکان بۆ یارییەکە، بەتایبەت دەرگاکان و ئاسنی ژەنگاوی. دیزاینەری دەنگ نیل یوچیتێل سەفەری کرد بۆ ڕیۆ دی جانێرۆ، شوێنی دۆزییەوە بۆ تۆمارکردنی دەنگەکان؛ دەنگی مریشکی تۆمار کرد، کە لە یارییەکەدا وەک دەنگی مشک بەکارھاتن. تیمەکە بەردەوام بوون لە زیادکردن و گۆڕینی دەنگەکانی یارییەکە تا کۆتایی گەشەپێدان.

بۆ دروستکردنی دەنگی کلیکەرەکان، قۆناغی سێیەمی تووشبووەکان، تیمەکە سروشیان لە ڕاپۆرتێکی بەرنامەی ڕۆژنامەوانی ٢٠/٢٠ (١٩٧٨-ئێستا) وەرگرت دەربارەی منداڵانی نابینا کە دەنگی کلیک بەکاردەھێنن بۆ پەیوەندیکردن. درەکمان وتی «ئێمە بیرۆکەی وەرگرتنی ئەم دەنگە بێزیانە و بەکارھێنانی بۆ شتێکی زۆر ترسناکمان پێ باش بوو.» لەگەڵ ئەوەشدا، تیمەکە دەیویست ھەستی ئازار و ئەشکەنجەی بوونەوەرەکە نیشان بدات، ھەوڵیاندا ھاوسەنگی لەگەڵ ھەستێکی ترسناکدا دروست بکەن. تیمی دەنگ سەرەتا دەنگی کلیکەریان دروست کرد، زوو تێگەیشتن کە ئەمە ئاڵنگارترینیان بوو. بۆ دروستکردنی دەنگەکە، دەنگدەریان دامەزراند بۆ ئەوەی وەشانی خۆیان پێشکەش بکەن. کاتێک دەنگدەر میستی لی وەشانی خۆی پێشکەش کرد، دەنگێک کە کۆڤاتس وەسفی کرد وەک سەرچاوەگرتوو لە «پشتی قوڕگەوە»، کۆڤاتس و دیزاینەری سەرەکی دەنگ دێریک ئیسپینۆ ڕێککەوتن کە ئەمە ئەوەیە کە دەیانەوێت. پاشان کۆڤاتس دەنگەکەی لاسایی کردەوە بۆ ئەوەی لە یارییەکەدا نیشان بدرێت.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Wright، Brendan، ed. (October 2014). The Art of Naughty Dog. United States of America: Dark Horse Comics. p. 127.
  2. ^ Moriarty، Colin (١٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١). «Naughty Dog Officially Split Into Two Teams». IGN. News Corporation. لە ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  3. ^ ئ ا ب Hansen، Ben (February 22, 2012). «New Tricks: An Interview With Naughty Dog's Co-Presidents». Game Informer. GameStop. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی ئازاری ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە January 7, 2015 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  4. ^ ئ ا ب Turi، Tim (February 24, 2012). «Expanding The House: Naughty Dog's Second Team». Game Informer. GameStop. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی ئازاری ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە January 7, 2015 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  5. ^ ئ ا ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Retro Replay نەدراوە
  6. ^ Webster، Andrew (١٩ی ئەیلوولی ٢٠١٣). «The power of failure: making 'The Last of Us'». The Verge. Vox Media. لە ٢٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  7. ^ «How Road To Perdition Helped Shape Joel's Parenting Style In The Last Of Us». /Film. 21 February 2023. لە 17 July 2023 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  8. ^ ئ ا Takahashi، Dean (٦ی ئابی ٢٠١٣). «What inspired The Last of Us? (interview) page 2». VentureBeat. p. 2. لە ١٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  9. ^ Kaplan، Matt (٣ی ئازاری ٢٠١١). «Photos: "Zombie" Ants Found With New Mind-Control Fungi». National Geographic Society. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی ئازاری ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2011-03-06 suggested (یارمەتی)
  10. ^ ئ ا ب Takahashi، Dean (٦ی ئابی ٢٠١٣). «The definitive interview with the creators of Sony's blockbuster The Last of Us (part two)». VentureBeat. لە ١ی ئازاری ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  11. ^ ئ ا Willoughby، Shane (١٦ی ئابی ٢٠١٢). «TGL Interview: Naughty Dog's Neil Druckmann talks The Last of Us». The Gaming Liberty. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی شوباتی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  12. ^ Naughty Dog and Area 5 (February 28, 2013). The Last of Us Development Series Episode 1: Hush. Sony Computer Entertainment. لە March 1, 2015 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە January 18, 2015 ھێنراوە. {{cite AV media}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  13. ^ ئ ا ب پ ت «The Last of Us: An Interview with Naughty Dog». The Digital Fix. Poisonous Monkey Ltd. ٢٩ی ئایاری ٢٠١٣. لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی ئازاری ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2017-03-12 suggested (یارمەتی)
  14. ^ ئ ا Parker، Laura (١ی شوباتی ٢٠١٣). «Staying Human in the Inhuman World of The Last of Us». GameSpot. CBS Interactive. لە ٣٠ی ئازاری ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  15. ^ ئ ا «The Last of Us - The Best Film Of The Year (That Wasn't Actually A Film)». Empire. Bauer Media Group. ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣. لە ١ی نیسانی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  16. ^ Dutton، Fred (٧ی حوزەیرانی ٢٠١٣). «The Last of Us – Neil Druckmann on Creating a Future Classic». PlayStation Blog. Sony Computer Entertainment. لە ٢٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  17. ^ Yablonski، Kirby (٢٣ی نیسانی ٢٠١٢). «The Last of Us (PS3) Developer Interview at Fan Expo Vancouver». Canadian Online Gamers. لە ١٨ی شوباتی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  18. ^ Makuch، Eddie (١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢). «Naughty Dog: violence fits the narrative in The Last of Us». GameSpot. CBS Interactive. لە ٦ی تەممووزی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  19. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Engadget: Violence نەدراوە
  20. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری VentureBeat: Brutality نەدراوە
  21. ^ Naughty Dog and Area 5 (April 9, 2013). The Last of Us Development Series Episode 2: Wasteland Beautiful. Sony Computer Entertainment. لە October 3, 2014 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە January 18, 2015 ھێنراوە. {{cite AV media}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  22. ^ ئ ا ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Giraffe نەدراوە
  23. ^ Takahashi، Dean (٢٨ی حوزەیرانی ٢٠١٣). «The DeanBeat: The Last of Us is this generation's masterpiece». VentureBeat. لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  24. ^ Hanson، Ben (February 20, 2012). «Capturing Joel And Ellie For The Last Of Us». Game Informer. GameStop. لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی حوزەیرانی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە January 7, 2015 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  25. ^ ئ ا ب پ ت ج چ ح Naughty Dog and Area 5 (2013). Grounded: Making The Last of Us. Sony Computer Entertainment. لە November 10, 2014 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە October 11, 2014 ھێنراوە. {{cite AV media}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  26. ^ ئ ا ب Robertson، Andy (٣١ی ئایاری ٢٠١٣). «The Last of Us: interview with Neil Druckmann and Ashley Johnson». The Daily Telegraph. لە ١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  27. ^ ئ ا ب Smith، Edward (٥ی حوزەیرانی ٢٠١٣). «The Last of Us, Neil Druckmann and Less Being More». International Business Times. IBT Media. لە ١٥ی شوباتی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  28. ^ ئ ا ب پ ت ج Takahashi، Dean (٥ی ئابی ٢٠١٣). «The definitive interview with the creators of Sony's blockbuster The Last of Us (part 1)». VentureBeat. لە ١٦ی شوباتی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  29. ^ ئ ا Petit، Carolyn (٦ی ئابی ٢٠١٣). «Bonds Forged in Difficult Times: The Making of The Last of Us». GameSpot. CBS Interactive. لە ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  30. ^ ئ ا Staff (June 18, 2013). «The Last Of Us: the definitive postmortem – spoilers be damned». Edge. Future plc. p. 1. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە October 13, 2014 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  31. ^ ئ ا Cook، Dan (١٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٢). «The Last of Us: acting out the end of the world». VG247. لە ١٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  32. ^ ئ ا ب Naughty Dog and Area 5 (September 9, 2013). The Last of Us Development Series Episode 5: Joel and Ellie. Sony Computer Entertainment. لە May 17, 2014 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە January 18, 2015 ھێنراوە. {{cite AV media}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  33. ^ Helgeson، Matt (August 2013). Stead، Chris (ed.). «Afterword: The Last of Us». Game Informer. No. 45. CBS Interactive. pp. 32–33.
  34. ^ Miller، Greg (٢١ی حوزەیرانی ٢٠١٣). «An Uncharted Twist (The Last of Us Spoilers)». IGN. Ziff Davis. لە ٢١ی شوباتی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی شوباتی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  35. ^ Turi، Tim (February 10, 2012). «Strife Breeds Strife: Inspiration For The Last Of Us». Game Informer. GameStop. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە January 6, 2015 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  36. ^ Moriarty، Colin (١٣ی شوباتی ٢٠١٢). «Naughty Dog Talks Combat in The Last of Us». IGN. News Corporation. لە ١٨ی شوباتی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  37. ^ ئ ا Farokhmanesh، Megan (٢٢ی ئازاری ٢٠١٤). «How Naughty Dog created a partner, not a burden, with Ellie in The Last of Us». Polygon. Vox Media. لە ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  38. ^ Naughty Dog and Area 5 (July 2, 2013). The Last of Us Development Series Episode 4: Them or Us. Sony Computer Entertainment. لە November 1, 2014 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە January 18, 2015 ھێنراوە. {{cite AV media}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  39. ^ Joscelyne، Svend (٢٩ی ئایاری ٢٠١٣). «The Last of Us: Naughty Dog Speaks - Interview». SPOnG. لە ١٨ی شوباتی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  40. ^ Prestia، Gaetano. «The Last Of Us inspired by Ico, RE4 – PS3 News | MMGN Australia». Ps3.mmgn.com. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی تەممووزی ٢٠١٣ ھێنراوە.
  41. ^ Staff (June 18, 2013). «The Last Of Us: the definitive postmortem – spoilers be damned - Page 3 of 3». Edge. Future plc. p. 2. لە ڕەسەنەکە لە ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە October 14, 2014 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  42. ^ Hanson، Ben (February 13, 2012). «Risk And Consequence: Combat In The Last Of Us». Game Informer. CBS Interactive. لە ڕەسەنەکە لە ٩ی شوباتی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە January 6, 2015 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  43. ^ ئ ا ب Helgeson، Matt (June 3, 2013). «Naughty Dog Breaks Down The Last of Us Multiplayer». Game Informer. GameStop. لە ڕەسەنەکە لە ٩ی تەممووزی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە July 5, 2015 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  44. ^ ئ ا Monacelli، Eric (٢٢ی تەممووزی ٢٠١٤). «Interview: Playing Factions in The Last of Us Remastered multiplayer». PlayStation Blog. Sony Computer Entertainment. لە ٦ی تەممووزی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تەممووزی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  45. ^ Simantov، Judd (March 28, 2013). The Importance of Sculpture and Structural Motivation in Rigging (وتار). Game Developers Conference. San Francisco, California: Autodesk. لە ڕەسەنەکە لە ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە January 19, 2015 ھێنراوە. {{cite speech}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  46. ^ Neonakis، Alexandria (٥ی ئایاری ٢٠١٤). «How We Made The Last of Us's Interface Work So Well». Kotaku. Gawker Media. لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  47. ^ Naughty Dog and Area 5 (May 20, 2013). The Last of Us Development Series Episode 3: Death and Choices. Sony Computer Entertainment. لە October 28, 2014 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە January 18, 2015 ھێنراوە. {{cite AV media}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  48. ^ Hanson، Ben (February 8, 2012). «The Story And Environments Of The Last Of Us». Game Informer. GameStop. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی شوباتی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە January 6, 2015 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  49. ^ Turi، Tim (February 17, 2012). «Nature's Revenge: The Environments Of The Last Of Us». Game Informer. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی ئازاری ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە January 7, 2015 ھێنراوە. {{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  50. ^ Ligman، Kris (١٦ی تەممووزی ٢٠١٣). «The Last of Us art director talks ego-less game development». Gamasutra. UBM plc. لە ٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  51. ^ Iwanicki، Michał (July 21–25, 2013). Lighting Technology of "The Last of Us" (PDF) (وتار). SIGGRAPH 2013. Anaheim, California. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢١ی شوباتی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە January 17, 2015 ھێنراوە. {{cite speech}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  52. ^ Perkins، Will (١٠ی ئەیلوولی ٢٠١٣). «The Last of Us (2013)». Art of the Title. لە ١٥ی تەممووزی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تەممووزی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  53. ^ The Last of Us Commentary. Sony Computer Entertainment. 2014. Event occurs at 4:12. لە November 2, 2015 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە July 15, 2015 ھێنراوە. {{cite AV media}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=پەرەپێدانی_دوایینی_ئێمە&oldid=1364492»