پارێزگای خۆراسان
پارێزگای خۆراسان
استان خراسان | |
|---|---|
 جێگەی پارێزگای خۆراسان لە ئێراندا (پێش ساڵی ٢٠٠٤) | |
| وڵات |  ئێران |
| ھەڵوەشانەوە | ئەیلوولی ٢٠٠٤ |
| پایتەخت | مەشھەد |
| ڕووبەر | |
| • سەرجەم | ٢٩٨٬٤٨١ کیلۆمەتری چوارگۆشە (١١٥٬٢٤٤ میلی چوارگۆشە) |
| ژمارەی دانیشتووان (٢٠١٦) | |
| • سەرجەم | ٨،٠٦٦،٤٩١[١] |
| ناوچەی کاتی | UTC+٠٣:٣٠ (IRST) |
| • ھاوین (DST) | UTC+٠٤:٣٠ (IRST) |
| زمان(ەکان) | فارسی، کوردیی باکووری، تورکیی خۆراسانی، تورکمانی[٢] |
| ئایین(ەکان) | ئیسلامی شیعە، سوننە، مەسیحییەت، جوو[٢] |
خۆراسان (بە فارسی: استان خراسان، 
گۆکردن یارمەتی·زانیاری) یەکێک لە پارێزگاکانی پێشووی ئێران بە ناوەندی مەشھەد بوو کە ھەتا ساڵی ٢٠٠٤ گەورەترین پارێزگای ئێران بوو، بەڵام دواتر بە سێ پارێزگا دابەشکرا. ناوی خۆراسان لە زمانی فارسیدا بە مانای ئەم شوێنەیە کە خۆر تێیدا ھەڵدێت.[٣] ئەم ناوە یەکەمین کەڕەت لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتیی ساسانی لەسەر پارێزگای ڕۆژھەڵاتی پارس داندرا[٤] و لە ئاخرەکانی سەدەکانی ناوین بۆ ناوچەی دەوروبەری ماوەرانەھر بەکارھێنرا.[٥][٦][٧]
زۆربەی خەڵکی پارێزگاکە لە موسڵمانانی شیعە پێکدەھاتن،[٨] ئەم پارێزگایە بەشی ڕۆژاوای خۆراسانی گەورەی مێژویی لەبەر خۆی دەگرت.[٩] سنوورەکانی نوێی پارێزگای خۆراسانی ئێران بە جۆری فەرمی لە ئاخرەکانی سەدەی نۆزدەھەم داندرا.[٤] لە ساڵی ٢٠٠٤ ئەم پارێزگایە بە سێ بەشی جیا دابەشکرا.[١٠]
ئەم پارێزگایە ئێستا بە سێ پارێزگا دابەشکراوە:
- پارێزگای خۆراسانی ڕەزەوی بە ناوەندی مەشھەد.
- پارێزگای خۆراسانی باکوور بە ناوەندی بوژنۆرد.
- پارێزگای خۆراسانی باشوور بە ناوەندی بیرجەند.
ئەمانەش ببینە
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «سەرژمێریی کۆماری ئیسلامیی ئێران، ١٣٩٥ (٢٠١٦)». کۆماری ئیسلامیی ئێران.
{{cite web}}: بیرخستنەوەکە پارامەترگەلێکی نەناسراوی ھەیە:|نووسەرەکانی تر=،|مانگ=،|بەرھەم=، و|ناونیشانی نووسەر=(یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی|قاڵب=چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی) - ^ ئ ا تاریخ خراسان؛ روایت هشتصد هزار ساله+ تصاویر تسنیم
- ^ Compare Levant and Mashriq.
- ^ ئ ا «Khorāsān». britannica.com. Encyclopædia Britannica, Inc. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
- ^ Svat Soucek, A History of Inner Asia, Cambridge University Press, 2000, p.4
- ^ C. Edmund Bosworth, (2002), 'CENTRAL ASIA iv. In the Islamic Period up to the Mongols' Encyclopaedia Iranica (online)
- ^ C. Edmund Bosworth, (2011), 'MĀ WARĀʾ AL-NAHR' Encyclopaedia Iranica (online)
- ^ Khorasan tasnimnews Retrieved 1 September 2020
- ^ Dabeersiaghi, Commentary on Safarnâma-e Nâsir Khusraw, 6th Ed. Tehran, Zavvâr: 1375 (Solar Hijri Calendar) 235–236
- ^ Online edition، Al-Jazeera Satellite Network. «Iran breaks up largest province». لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٠٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی نیسانی ٢٠٠٦ ھێنراوە.
 | ئەم ئێران وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پارێزگای خۆراسان تێدایە. |