عەزیز گەردی

عەزیز گەردی
لەدایکبوون	عەزیز ئەحمەد عەبدوڵڵا ١٩٤٧ بەحرکە، ھەولێر
مردن	٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٢(٢٠٢٢-٠٦-٠٦) (٧٤–٧٥ ساڵ ژیاوە) ھەولێر
پیشە	نووسەر و وەرگێڕ
زمان	کوردیی ناوەندی
نەتەوە	کورد

عەزیز ئەحمەد عەبدوڵڵا ناسراو بە عەزیز گەردی (١٩٤٧ لە بەحرکە، ھەولێر – ٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٢ لە ھەولێر) نووسەر و وەرگێڕێکی کورد بوو. عەزیز گەردی زۆر شاکاری جیھانی بۆ سەر زمانی کوردی ناوەندی وەرگێڕاوە. گەردی دەرچووی بەشی زمانی فەڕەنسی بوو لە زانکۆی بەغدا، دواتر لە ساڵانی ١٩٩٤ و ١٩٩٩ بڕواننامەکانی ماستەر و دکتۆرای بەدەست ھێنا.

عەزیز گەردی جگە لە فەڕەنسی ئەوا زمانەکانی ئینگلیزی، عەرەبی، فارسی لەگەڵ دیالێکتە جیاوازەکانی کوردی زانیوە. ئەو کۆمەڵێک شاکاری ئەدەبیی جیھانی وەرگێڕاوە لەوانە داغستانی من، کۆمێدیای یەزدانی، بەرھەمەکانی تۆلستۆی و ئۆریانا فالاچی وەرگێڕاوە.

ڕۆژی ٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٢، عەزیز گەردی لە شاری ھەولێر بەھۆی سستبوونی گورچیلە کۆچی دواییی کرد.

ژیاننامە

عەزیز گەردی لە ساڵی ١٩٤٧ لە بەحرکەی سەر بە پارێزگای ھەولێر لەدایک بووە. قۆناغەکانی خوێندنی سەرەتایی و ناوەندیی و ئامادەیی ھەر لە بەحرکە تەواو کردووە. ئەو بڕوانامانەی کە لە ژیانیدا بەدەستیھێناون بریتین لە: بەکالۆریۆس لە بەشی زمانی فەڕەنسی زانکۆی مووسڵ، ماستەر لە ئەدەبی کوردی لە ساڵی ١٩٩٤ و دکتۆرا لە ئەدەبی کوردی لە ساڵی ١٩٩٩. بڕوانامەی دکتۆرای دووەمی لە کۆلێژی زمان لە زانکۆی کۆیە لە ساڵی ٢٠٠٩ بەدەستھێناوە.

کارنامەی ڕۆشنبیریی و ئەکادیمی

• لە ساڵی ١٩٧٠وە ئەندامی یەکێتیی نووسەرانی کوردە.
• لە ساڵی ١٩٧٦ ئەندامی ڕۆژنامەنووسانی عێراق بووە.
• لە ساڵی ١٩٨٤ ئەندامی کۆمەڵەی وەرگێڕان بووە.
• لە کۆلیژی ئادابی زانکۆی سەڵاحەدین مامۆستا بووە.
• سەرپەرشتی و ئەندامی ھەڵسەنگاندنی چەندان نامەی ماستەر و تێزی دکتۆرای کردووە.
• پلەی زانستی پڕۆفیسۆرە.

بەرھەمەکان

• ڕەوانبێژی لە ئەدەبی کوردی دا، ھەولێر، ١٩٧٢.
• ئەدەب و ڕەخنە، بەغداد، ١٩٧٤.
• ئەدەبی بێگانان، بەغداد، ١٩٨٢.
• جووتیارێکی زیرەک.
• پیاوێک.
• سەروا، ھەولێر، ١٩٩٩.
• کێشی شیعری کلاسیکیی کوردی، ھەولێر: وەزارەتی ڕۆشەنبیری، ١٩٩٩.
• ڕەوانبێژی (ڕوونبێژی، جوانکاری، واتاناسی)، وەزارەتی پەروەردە، ٢٠٠٢.
• ڕابەری کێشی شیعری کلاسیکی لێکۆڵینەوەی ئەدەبی، سلێمانی، ٢٠٠٣.
• گەردەلولی مەرگ، ھەولێر، ٢٠٠٨.
• کێشناسیی کوردی، ٢٠١٤.
• فەرهەنگی کێشناسی
• سێ دەرمان: ھەقایەتی کوردەواری، کۆکردنەوەی عەزیز گەردی.

وەرگێڕان

• چیرۆکی بەر ئاگردان، ١٩٧٨.
• چیرۆکەکانی ئیزۆپ یان لەناو گیانداران دا، نووسینی ئیزۆپ.
• لۆرکا: سێ تراژیدی، ١٩٨٤.
• (چرا)یەک لەسەر مادیان کۆ، نووسینی مەنسوور یاقووتی.
• بیرەوەرییەکانی مامۆستایەک، نووسینی مەنسوور یاقووتی.
• لاوەچ، نووسینی مەنسوور یاقووتی.
• ئێمە ئەم شیعرەمان نوسیوە.
• ئەفسانەی ئەرمەنی، نووسینی چارڵز دونیتگ.
• ئەفسانەی ئەفریقی.
• ئەفسانەی سلاڤی.
• ئەفسانەی کوردی، نووسینی م ب ڕودێنکۆ.
• ئەفسانەی ەورکیایی.
• بەرکوتێکی ژیانم، نووسینی یەڤجینی یەڤتوشینکۆ.
• ئافرەت ڕەگەزی بێکەڵک، نووسینی ئۆریانا فالاچی.
• پەنەلۆپە لە جەنگدا، نووسینی ئۆریانا فالاچی.
• پیاوێک، نووسینی ئۆریانا فالاچی.
• حەفت گفتوگۆ، نووسینی ئۆریانا فالاچی.
• ژیان و جەنگ و ھیچی تر…، نووسینی ئۆریانا فالاچی.
• گفتگۆ لەگەڵ مێژوودا، نووسینی ئۆریانا فالاچی.
• نامەیەک بۆ ئەو کۆرپەلە نێرینەی کە ھەرگیز لەدایک نەبوو، نووسینی ئۆریانا فالاچی.
• ئەگەر خۆر بمرێت، نووسینی ئۆریانا فالاچی.
• چیرۆکەکانی کریلۆڤ.
• حاجی مراد، نووسینی تۆلستۆی.
• خەڵک بەچی دەژی، تۆلستۆی.
• کەویەی دامەنواری، سلێمانی، ٢٠٠٤.
• کاریگەریی گۆرانی لەسەر کوردیی ناوەڕاست، نووسینی میشێل لیزینبێرگ، دەزگای سەردەم، ٢٠٠٤.
• درەختی چل داستان، لەنووسینی کەلیموڵڵا تەوەحودی، دەزگای سەردەم، ٢٠٠٧.
• داستانی حوسێنی کورد و چەند ھەقایەتێکی تر، لەفارسییەوە لەنووسینی ئەحمەد ئازەر ئەفشار، دەزگای سەردەم، ٢٠٠٨.
• زارا عەشقی شوان، نووسینی محەممەد قازی، سلێمانی.
• ڕۆمیۆ و جوولێت.
• یەک چیای گەوھەر: کۆمەڵە چیرۆکێکی ئەفسانەیی گەلان.
• کۆمیدیا، سێ بەرگ: دۆزەخ، بەرزەک، بەھەشت، لەنووسینی دانتێ ئەلیگیێری.
• داغستانی من.
• قۆڵبر، نووسینی عەزیز نەسین.
• قوتیل، نووسینی ئەلفۆنیس دۆدی.
• مەسەلەک، ھێنری ئەلیک.

مردن

عەزیز گەردی گرێیەکی شیرپەنجە لە گورچیلەیدا ھەبوو، بەو ھۆیەوە مانگی ئازاری ساڵی ٢٠٢٢ نەشتەرگەرییەکی بۆ ئەنجامدراوە و دواتر دۆخی تەندروستی باش بووەتەوە. بەھۆی سستبوونی گورچیلەکانییەوە، عەزیز گەردی چووەتە دەرەوەی وڵات، لەوێ دوای چارەسەر یەکێک لە گورچیلەکانی بۆ دەردەھێنن و دوای گەڕانەوەی بۆ ھەولێر بە چەند ڕۆژێک، تاکە گورچیلەکەی دیکەی تووشی ئازار دەبێت. لە سەرەتای ئەم مانگە بەھۆی سستبوونی گورچیلەکانی ڕەوانەی نەخۆشخانەی تایبەتی ژین لە شاری ھەولێر کراوە. گەردی لە بەیانی ڕۆژی دووشەممە ٦ی حوزەیرانی ساڵی ٢٠٢٢، لە نەخۆشخانەی تایبەتی ژین کۆچی دواییی کرد.

كۆمەڵێک لە ھونەرمەندان، نووسەران و ڕۆشنبیران بە دەربڕینی بەیاننامەیەک داوایان لە نێێچیرڤان بارزانى سەرۆکی ھەرێمی کوردستان کردی تا کتێبخانەکەى عەزیز گەردى لە مۆزەخانەیەکى نیشتیمانی بپارێزرێت.