زمانە تورکییەکان
ڕواڵەت
زمانە تورکییەکان ماڵباتە زمانێکە کە لە ٣٥ زمان پێکدێت.[١] زۆرجار ئەم ماڵباتە زمانە دەخرێتە ناو خێزانی زمانە ئاڵتەیکەکان کە پێکدێت لە ژاپۆنی و کۆری و مۆنگۆلی. ئاخێوەرانی ئەم کۆمەڵە زمانە دەکەونە ڕۆژھەڵات و ڕۆژاوای ئاسیا، ناوەندی ئاسیا، سیبێریا و ئەناتۆلیا. زمانە ترکیکەکان زمانی زکماکی ١٧٠ ملیۆن کەسە.[٢] زمانی تورکیش زۆرترین ئاخێوەری ھەیە لەناو ھەموو زمانە تورکییەکان کە زیاتر لە ٧٥ ملیۆن ئاخێوەرە.[٣]
تایبەتمەندی
[دەستکاری]خاسیەتەکانی ئەم ماڵباتە زمانە بریتین لە ئەگلوتیناسیۆن واتە بە لکاندنی وشە و پێشگر و پاشگر وشەی زۆر درێژ و ئاڵۆز دروست دەکرێ و تایبەتمەندییەکی دیش بریتییە لە نەبوونی جێندەر لە زمانەکان.
خوێندوارەکان بە پێی وڵات
[دەستکاری]ئەم وڵاتانەی کە زۆرترین خوێندوار بە زمانی تورکییان تێدایە، ئەمانەن:[٤][٥]
ژمارە | وڵات | خوێندوارەکان (ملیۆن) |
زمانەکان |
---|---|---|---|
١ | تورکیا | ٦٥ - ٥٥ | زمانی تورکی - زمانی ئازەربایجانی |
٢ | ئۆزبەکستان | ٣٠ - ٢٥ | زمانی ئۆزبەکی - زمانی کازاخی |
٣ | ئێران | ١٥ - ١٣ | زمانی ئازەربایجانی - زمانی قەشقایی |
٤ | کازاخستان | ١٤ - ١٣ | زمانی کازاخی - زمانی ئۆزبەکی |
٥ | چین | ١٢ - ١٠ | زمانی ئۆیغوری - زمانی کازاخی |
٦ | ئازەربایجان | ١٠ - ٩ | زمانی ئازەربایجانی - زمانی تورکی |
٧ | ڕووسیا | ١٠ - ٩ | زمانی تاتاری - زمانی باشقیری - زمانی یاقووتی |
٨ | قرغیزستان | ٦ - ٥٫٥ | زمانی قرغیزی - زمانی ئۆزبەکی |
٩ | تورکمانستان | ٥ - ٤٫٥ | زمانی تورکمانی - زمانی ئۆزبەکی |
١٠ | یەکێتیی ئەورووپا | ٥ - ٤ | زمانی تورکی - زمانی ئازەربایجانی |
١١ | ئەفغانستان | ٤ - ٣ | زمانی ئۆزبەکی - زمانی تورکمانی |
١٢ | عێراق | ٢ - ١ | زمانی ئازەربایجانی - زمانی تورکی |
١٣ | تاجیکستان | ١٫٥ - ١ | زمانی ئۆزبەکی - زمانی قرغیزی |
١٤ | ویلایەتە یەکگرتووەکان | ١ - ٠٫٥ | زمانی تورکی - زمانی ئازەربایجانی |
١٥ | سووریا | ١ - ٠٫٥ | زمانی ئازەربایجانی - زمانی تورکی |
- | شوێنەکانی تری جیھان | ١ - ٠٫٥ | – |
ھەموو | زمانە تورکییەکان | ١٨٠ - ١٧٠ | – |
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Dybo A.V. (2007). «ХРОНОЛОГИЯ ТЮРКСКИХ ЯЗЫКОВ И ЛИНГВИСТИЧЕСКИЕ КОНТАКТЫ РАННИХ ТЮРКОВ» [Chronology of Turkish Languages and Linguistic Contacts of Early Turks] (PDF) (بە ڕووسی). p. 766. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١١ی ئازاری ٢٠٠٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 2020-04-01 ھێنراوە.
{{cite web}}
: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=
و|archive-url=
دیاری کراوە (یارمەتی) - ^ Janhunen, Juha (2013). "Personal pronouns in Core Altaic". In Martine Irma Robbeets; Hubert Cuyckens (eds.). Shared Grammaticalization: With Special Focus on the Transeurasian Languages. p. 223. ISBN 9789027205995.
- ^ Katzner, Kenneth (March 2002). Languages of the World, Third Edition. Routledge, an imprint of Taylor & Francis Books Ltd. ISBN 978-0-415-25004-7.
- ^ https://www.ethnologue.com/
- ^ https://glottolog.org/
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە زمانە تورکییەکان تێدایە. |