تاھیر پاشا (پارێزگار)

تاھیر پاشا
تاھیر پاشا
وردەکاریی تاکەکەسی
لەدایکبوون	١٨٤٨; شکۆدەر، ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی
مردن	١٩١٣ (٦٤−٦٥ ساڵ ژیاوە); ئەستەمبوڵ، ئیمپراتۆرییەتیی عوسمانی
منداڵ(ەکان)	٤
خەڵاتەکان
دڵسۆزی	سوپای عوسمانی
پلە	مرلیڤا

تاھیر پاشا (لە دایکبووی ١٨٤٨ ‒ ١٩١٣ کۆچی دوایی کردووە^[١]) ژەنەڕاڵێکی عوسمانی بووە (بە پلەی مرلیڤا) کە لە ناوچەی کرایێ چالاکی ھەبووە، کە ئێستا بەشێکە مۆنتینیگرۆی مۆدێرن؛ تاھیر پاشابە ڕەچەڵەک ئەلبانی بووە.^[٢] لە ساڵانی کۆتایی ژیانیدا وەک پارێزگاری (والی) مووسڵ و بەتلیس کاری کردووە.^[٣]

کورتە

تاھیر پاشا پێش ساڵی ١٨٧٦ چووەتە لای شازادەی جێنشینی عوسمانی و بووە بە متمانەپێکراوی، دوای ئەوەی شازادە بوو بە سوڵتان عەبدولحەمیدی دووەم تا کۆتایی دەسەڵاتی لەگەڵیدا مایەوە.^[٢] لەوکاتەی عەبدولحەمیدی دووەم لە دەسەڵاتدا بوو، تاھیر پاشا سەرۆکایەتی پاسەوانی کۆشکی دەکرد و پلەی مارشاڵی بەدەست ھێنا، ئەمەش بەھۆی گەشەکردنی ھێزی پاراستن و بەرپرسیارێتییەکەیەوە بوو. تاھیر پاشا لە ساڵی ١٨٨٩ تا ١٨٩١ وەک والی مووسڵ لە ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی کاری کردووە، پاشان بووەتە والی وان و بەتلیس.

پیشە

تاھیر پاشا لە دەوروبەری سەردەمی ڕاپەڕینەکانی تورکیا لە ساڵانی ١٩٠٦–١٩٠٧ لە شاری وانەوە گواسترایەوە بۆ بەتلیس.^[٤] تاڵانکارییەکانی دژی گەلی کورد زۆر بوون، کاتەکانی بوجدەی قوتابخانە ئەرمەنییەکانی دەبڕی؛ ھەروەھا لە سەردەمی حوکمڕانیدا کوشتنەکان زیاتر بوون. چەندین جار بانگەوازی دەرکردنی تاھیر لەلایەن پێکھاتە کورد و ئەرمەنییەکان و بەتایبەتی فیدراسیۆنی شۆڕشگێڕی ئەرمەنستان و کارمەندانی حکوومەتەوە ئاراستەی کۆمیتەی یەکێتی و پێشکەوتنی عوسمانی کرا. لە مانگی تەممووزدا ڕاگەیەندرا کە جێگرەوەی تاھیر، ئیسماعیل حەکی دەبێت کە وەلی ئەسگەتی بوو.^[٥]

سەرچاوەکان

^ Sukran Vahide (16 February 2012). Islam in Modern Turkey: An Intellectual Biography of Bediuzzaman Said Nursi. SUNY Press. ISBN 978-0-7914-8297-1. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ ^ئ ^ا Gawrych، George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. London: IB Tauris. p. 83. ISBN 978-1-84511-287-5.
^ William Warfield (1916). The Gate of Asia: A Journey from the Persian Gulf to the Black Sea. G. P. Putnam's Sons. p. 147.
^ Aykut Kansu (1997). The Revolution of 1908 in Turkey. BRILL. p. 340. ISBN 90-04-10791-6.
^ Dikran Mesrob Kaligian (31 December 2011). Armenian Organization and Ideology under Ottoman Rule: 1908-1914. Transaction Publishers. ISBN 978-1-4128-4834-3. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[Vahide-1] Sukran Vahide (16 February 2012). Islam in Modern Turkey: An Intellectual Biography of Bediuzzaman Said Nursi. SUNY Press. ISBN 978-0-7914-8297-1. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[Gawrych83-2] ئ ^ا Gawrych، George (2006). The Crescent and the Eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913. London: IB Tauris. p. 83. ISBN 978-1-84511-287-5.

[Warfield-3] William Warfield (1916). The Gate of Asia: A Journey from the Persian Gulf to the Black Sea. G. P. Putnam's Sons. p. 147.

[Kansu-4] Aykut Kansu (1997). The Revolution of 1908 in Turkey. BRILL. p. 340. ISBN 90-04-10791-6.

[Kaligian-5] Dikran Mesrob Kaligian (31 December 2011). Armenian Organization and Ideology under Ottoman Rule: 1908-1914. Transaction Publishers. ISBN 978-1-4128-4834-3. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]