ئەسیر
 |
| ئەسیر | |
|---|---|
| بەشێکە لە | five elements |
| کەسێکی دیار | ئەفلاتوون، ئەرەستوو، Robert Fludd، Johann II Bernoulli، Jacob Bernoulli |
| ڕووداوە بەرچاوەکان | Michelson–Morley experiment |
ئەسیر لە زانستی فیزیادا ماددەیەکە بڕوا وایە ھەموو بۆشایی گەردوونی پڕکردبێتەوە. ئەسیر لە مەترسیدارترین ئەو بابەتانەیە کە زانست باسی دەکات.
ئەسیر لە بۆشایییەکان و لەھەموو ماددەیەکدا بوونی ھەیە. زانایان بڕوایان وایە کە ئەسیر نەگۆڕە و گۆی زەوی و تەنەکانی تر لەناویدا دەخولێنەوە، ماددەیەکی بنچینەیییە لەبنیاتنانی گەردوونی چنراودا، ماددەیەکە نێوان ئاسمان و زەوی، ئەستێرەکان و ھەسارەکان و ھەموو تەنەکانی پڕکردووەتەوە.
لە کۆتایییەکانی سەدەی ١٧دا ھەندێ لە زانایانی فیزیا باوەڕیان وابوو کەڕووناکی بەچەند شەپۆلێک دەڕوات، و زانیان کە ڕووناکی دەکرێ بە بۆشاییدا بڕوا بەڵام نەیانتوانی چۆنییەتی ڕۆیشتنەکەی لێکبدەنەوە بەبێ ناوەند، لەبەر ئەوە وایاندانا کە ئەسیر ھەڵگری ڕووناکییە، بەو پێیەی کە ماددەیەکە جیاوازە لە ھەموو ماددەیەکی تر.
ئەسیر نابینرێ، ناکێشرێ و ھەستی پێ ناکرێ. ھۆی ئەوەی ناکەوێتە بەرھەستمان دەگەڕێتەوە بۆ خێرایی لەرینەوەکانمان.
ئەسیر ڕۆڵێکی کاریگەر دەبینێ لە گەیاندنی عەقڵ و ڕۆح و ماددە، بەپێی لێکدانەوەی (ئۆلیڤەر لۆج) ژیان و عەقڵ پێویستی بە ئامرازێکە بۆ بەدیارکەوتن و ئاشکرابوون بەڵام ئەم ئامرازە نابێ ماددەبێ بەڵکو خودی ئەسیرە.
لە ساڵی ١٨٦٤ (کارڵ ماکسوێڵ) ئەوەی خستەڕوو کە شەپۆلەکانی ڕووناکی کارۆموگناتیسییە و پێچاوپێچ دەڕۆن لەبواری کارەباییدا لەبەر ئەوە پێویستی بە ناوەند نییە بۆ پێداڕۆیشتنی بەڵام ماکسوێڵ و زانا فیزیاوییەکان ئێستاش باوەڕیان بە بوونی ئەسیر ھەیە.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ویکیپیدیای ئینگلیزی
- http://bafree.net/alhisn/showthread.php?t=121510 ١ی نیسانی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
