ماددە
Jump to navigation
Jump to search
    | |
| بە شێوەیەکی گشتی ماددە پۆلێن دەکرێت بۆ چوار دۆخ، دۆخی ڕەقی، دۆخی شلی، دۆخی گازی، دۆخی پلازما. |
ماددە تەنێکە بارستایی و قەبارەی ھەبێت و لە گەردوون بۆشایییەک داگیر بکات پێی دەگوترێت ماددە. لە فیزیای نوێی گەردوونیدا ماددە بو چەند شێوەیەک پۆلین دەکرێت.
- ماددەی ڕوشن: کە نزیکەی ٠،٤% لە بارستایی گەردوون پێک دێنێت، و ئەو ماددەیە دەگرێتەوە کە بە چاو دەبینرێت و ڕوشنە.
- ماددەی نا ڕوشن: ئەو ماددانە دەگرێتەوە کە لە گەردووندا هەن و ڕوشناییان نیە، و نزیکەی ٣،٤% لە بارستایی گەردوون دەگرێتەوە.
- مادەەی تاریک dark matter: ئەەو ماددەیەیە کە لە بوشایی گەردوون هەستی پێ دەکرێت و تاقیکردنەوەکا بەردەوامن بو زیارتر ئاشکراکردنی ئەو ماددەیە، کە نزیکەی ٢٣% لە ماددەی گەردوون پێک دێنێت.
- بەشی هەرە زوری رێژەی ماددە لە گەردوون کە دەکاتە ٧٣% بریتیە لە وزی تاریک
دۆخەکانی ماددە[دەستکاری]
بە شێوەیەکی گشتی پۆلێن دەکرێت بۆ سێ دۆخ.
- دۆخی ڕەقی.
- دۆخی شلی.
- دۆخی گازی.
- دۆخی پلازما. ( کە بە شێوەیەکی گشتی ئەو ماددانە دەگرێتەوە گە لە پلەی گەرمی بەرز دانە و بە نزمبوونەوەی پلەی گەرمی خەست نابنەوە)
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- زانیاری بۆ پۆلی پێنجەمەی سەرەتایی / ھەرێمی کوردستان
- زانستپەروەرانی کورد / بنەمای پاراستنی ماددە و وزە
 | ئەم فیزیک وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
