یاسین عارف
یاسین عارف | |
|---|---|
| پەڕگە:..-.-yassin-aref.jpg | |
| لەدایکبوون | ٧ی کانوونی دووەمی ١٩٧٠ ھەرێمی کوردستان، عێراق |
| پیشە | نوسەر، شاعیر |
کارە ناودارەکان | ژیانی پەناھەندەیەک،
پازدە ساڵ لە زیندانەکانی ئەمریکادا، ڕاپێچیان کەن، چوارینەکانی مامەپیرە |
| ئایین | ئیسلام |
یاسین عارف شاعیر و نووسەر و زانایەکی ئایینی کوردە و کەسایەتیی ناوەندی ئۆپەراسیۆنی چەقۆی مشتومڕاوی بووە کە بووە ھۆی ساڵانێک زیندانیکردن لە زیندانەکانی ئەمریکا. دانیشتووی شاری ئەلبانی لە نیویۆرک، عارف لە مانگی ئابی ٢٠٠٤ لەلایەن دەسەڵاتدارانی فیدراڵییەوە دەستگیرکرا وەک بەشێک لە ئۆپەراسیۆنی چەقۆ، لە تشرینی یەکەمی ٢٠٠٦ بە تۆمەتی پیلانگێڕی و سپیکردنەوەی پارە سزا درا و لە مانگی ئازاری ٢٠٠٧دا سزای ١٥ ساڵ زیندانیکردنی بەسەردادرا،[١] ئۆپەراسیۆنی چەقۆ لە دەوری زانیاریدەری FBI شاھید حسێن دەسوڕایەوە، کە دواتر بەناوبانگ بوو بەھۆی بەشداریکردنی لە حاڵەتە مشتومڕاوییەکانی دیکەی گرتن و ھەروەھا پێکدادانی لیمۆزینەکەی شۆری.[٢] لە ساڵی ٢٠٢٣ دادوەرێکی فیدراڵی فەرمانی ئازادکردنی ٣ تۆمەتباری دیکەی دەرکرد کە ئەوانیش لە دۆسیەیەکی جیادا لەلایەن شاھید حوسێنەوە تێوەگلابوون، دادوەر وتی کە FBI «خراپەکارێکی» وەک زانیاریدەر بەکارھێناوە.[٣] دۆسیەی عارف ڕەخنەی لەلایەن گرووپەکانی مافی مرۆڤی وەک ACLU و NYCLU ەوە لێکەوتەوە . لە مانگی تەممووزی ٢٠٠٨ دادگای تێھەڵچوونەوە سزاکانی پشتڕاستکردەوە و ھەموو قسەکانی بەرگریکاری ڕەتکردەوە. بڕیارەکە توڕەیی کۆمەڵگەی ناوچەکەی لێکەوتەوە، چونکە لایەنگرانی بڕوایان وابوو کە دەچەوسێندرێتەوە.[٤] عارف لە مانگی تشرینی یەکەمی ساڵی ٢٠١٨ سزای ١٥ ساڵ زیندانیکردنی تەواو کرد و لە مانگی حوزەیرانی ٢٠١٩ دیپۆرتی کوردستانی عێراق کرایەوە.
پاشخان
[دەستکاری]ھێزەکانی ئەمریکا ناو و ناونیشان و ژمارەی تەلەفۆنی عارفیان لەناو دەفتەرێکدا دۆزییەوە لە کەمپێکی بۆردومانکراوی عێراقدا لە ساڵی ٢٠٠٣.[٥] زانیارییەکان کران بەنھێنی و بەرگریکاران سەرەڕای ئەوەی پارێزەر مۆڵەتی ئەمنی وەرگرتبوو، بەڵام نزیکەی ھیچ زانیارییەکیان سەبارەت بە دەفتەرەکە پێنەدرا.
لە بنەڕەتدا حکوومەت بانگەشەی ئەوەی دەکرد کە لە نووسینی دەفتەرەکەدا لە تەنیشت ناوی عارفەوە نووسراوە «فەرماندە»؛ بەڵام کاتێک دادوەر داوای لە حکوومەت کرد لاپەڕەی دەفتەرەکە دابین بکات، حکوومەت دانی بەوەدانا کە «وەرگێڕانێکی ھەڵە» ھەبووە و وشەی پرسیارکراو «کاک» بووە، کە بە واتای «برا» دێت، نەک «فەرماندە» و شتێکی باو و باو و ئاسایییە زاراوەی کوردییە بۆ ڕێزگرتن.[٦] عارف خەڵکی (کوردستانی عێراق)ە، باپیریشی ئیمامێکی بەناوبانگ بووە، عارف پێشتر لە ناوچەکەدا ناسراو بوو و ڕێزی لێدەگیرا. ھیچ ڕێگەیەک نەبوو بزانین چ گرووپێک لەلایەن ھێزەکانی ئەمریکاوە لە کەمپەکەدا بۆردومان کراوە؛ لە ھەندێک کاتدا گرووپەکانی وەک کۆمەڵی دادگەری کە لەلایەن عەلی باپیرەوە بەڕێوەدەبرا، لەلایەن ئەمریکاوە بۆردومان دەکران، ھەرچەندە دژایەتی ھێزەکانی ئەمریکایان نەدەکرد.[٧]
دەزگای لێکۆڵینەوەی فیدراڵی (FBI) ئیدیعای کردووە کە عارف پەیوەستە بە مەلا کرێکار دامەزرێنەری ئەنسارولئیسلامەوە.[٨] کاتێک عارف لە ساڵی ١٩٩٤ وەک پەنابەرێک عێراقی بەجێھێشت، بۆ ماوەی ٥ ساڵ لە سووریا ژیاوە. لەو ماوەیەدا لەلایەن نەتەوە یەکگرتووەکانەوە وەک پەنابەر پەسەند کرا بۆ ئەوەی بنێردرێتە وڵاتی سێیەم، کە لە کۆتاییدا ئەمریکا بوو. لەوکاتەی لە سووریا بوو، عارف سەرەتا وەک باخەوانێک بۆ بازرگانێکی دەوڵەمەند کاری کرد، پاشان بۆ ئۆفیسی دیمەشقی بزووتنەوەی ئیسلامی لە کوردستان کاری کردووە، گرووپێکی کوردی ئیسلامی کە لەگەڵ ئەمریکا کاریان کردبوو بۆ دژایەتی سەدام حوسێن، و کە ھاوکاری کوردیان دەکرد پەنابەران لە سووریا. بزووتنەوەی ئیسلامی ھەرگیز بانگەشەی ئەوە نەکراوە کە ڕێکخراوێکی تیرۆریستییە. مەلا کرێکار بەرپرسێکی بزووتنەوەی ئیسلامی بوو کە لە کۆتایی ساڵی ٢٠٠١، دوو ساڵ دوای جێھێشتنی عارف لە سووریا و کاری بزووتنەوەی ئیسلامی، لە بزووتنەوەی ئیسلامی جیابووەوە و ئەنسارولئیسلامی پێکھێنا کە ڕێکخراوێکی تیرۆریستی دیاریکراوە. لەکاتێکدا عارف یەک دوو جار لە ڕێگەی کارەکەی بزووتنەوەی ئیسلامی بۆ ماوەیەکی کورت چاوی بە کرێکار کەوتبوو، بەڵام بەڕاستی نەیدەناسی، و دژی سیاسەتە توندڕەوەکەی بوو.
عارف لە ساڵی ١٩٩٩ وەک پەنابەرێکی نەتەوە یەکگرتووەکان لەگەڵ ھاوسەرەکەی و سێ منداڵە بچووکەکەی ھاتووەتە ئەمریکا. سەرەتا کارێکی وەک دەرگاوان لە نەخۆشخانەیەکی ناوچەکە و وەک شۆفێری ئەمبولانس دۆزییەوە.[٣] دوای ساڵێک وەک ئیمامی مزگەوتی مزگەوتی سەلام دامەزرا.[٨]
ئۆپەڕاسیۆنی چەقۆ
[دەستکاری]
لەسەر بنەمای دۆزینەوەی ئەو دەفتەرە لە عێراق لە ساڵی ٢٠٠٣، FBI ئۆپەراسیۆنی چەقۆی دەستپێکرد و عارفی کردە ئامانج. بریکارەکانی FBI زانیاریدەرێکی پاکستانییان ڕازی کرد (کە بەھۆی ساختەکارییەوە تووشی سزای زیندانیکردنی درێژخایەن و دیپۆرتکردنەوە بوو) کە پەیوەندی بە ھاوڕێیەکی عارفەوە بکات، محەممەد موشەڕەف حوسێن، وەک ئامرازێک بۆ گەیشتن بە عارف.[٩] پلانی FBI ئەوە بوو کە زانیاریدەرەکە بەناوی شاھید حوسێن پێشنیاری قەرزکردنی ٥٠ ھەزار دۆلاری کاش بە حوسێن بکات، و ٤٥ ھەزار دۆلار وەک چێک لە کارەکەی حوسێن (پیتزافرۆشێک) وەربگرێتەوە، پێی بڵێت کە پارەکە لە کڕینی موشەکێک، کە بڕیار بوو دابین بکرێت بۆ گرووپێک بە ناوی JEM (جەیشی محەممەد)، کە بڕیار بوو بەکاری بھێنن بۆ ھێرشکردنە سەر باڵیۆزی پاکستان لە شاری نیویۆرک؛ بەڵام ھیچ کام لەوانە ڕاست نەبوون.
پاش ئەوەی بە پێویستی بە شایەتحاڵێک لەسەر قەرزەکە، وەک ئەوەی بۆ موسڵمانان واجبە، پیاوەکان عارفیان ھێنایە ناو ڕێکخستنەکە، تەنھا وەک شایەتحاڵێک بۆ مامەڵەکانی قەرزەکە. لە کۆتاییدا حکوومەت ھەردوو پیاوەکەی دەستگیرکرد و ئیدیعای کرد کە عارف بە شایەتحاڵی قەرزەکە پشتگیری لە سپیکردنەوەی پارەی کردووە. بەرگریکاران ئاماژەی بەوەدا کە عارف کە لەو کاتەدا زۆر خراپ بە ئینگلیزی قسەی دەکرد، لەوە تێنەگەیشتووە کە ئەمە جگە لە قەرزێکی شەرعی ھیچی ترە. پارێزەرانی بەرگری ئیدیعایان کرد کە ھەردوو عارف و حوسێن بە شێوەیەکی نادادپەروەرانە سزا دراون- کە حوسێن داوی بۆداندراوە، و عارف درکی بەوە نەکردووە کە ھیچ یاسایەک دەشکێنرێت.
پاکستان ناڕەزایەتی دەربڕی بەرامبەر بەو لێکۆڵینەوەیە کە لەسەر بنەمای پیلانێکی خەیاڵی بۆ تیرۆرکردنی باڵیۆزی پاکستان لە نەتەوە یەکگرتووەکان بووە.[١٠]
شاھید حسێن
[دەستکاری]زانیاریدەرەکە بەناوی شاھید حسێن، لانیکەم لە دوو حاڵەتی دیکەدا خەڵکی کردە ئامانج (و بەبێ ئەوەی بزانێت لە دوو فیلمی دیکۆمێنتارییدا دەرکەوت)، زیاتر لە 100 ھەزار دۆلاری لەلایەن FBI ەوە پێدرا، پاشان دەستی بە کارێکی لیمۆزین کرد کە ڕێساکانی سەلامەتی پشتگوێ خست و ڕووداوێکی لێکەوتەوە کە بووە ھۆی کوژرانی ٢٠ کەس لە ساڵی ٢٠١٨.
حوسێن لە دۆسیەی نیوبۆرگ ٤ جەیمس کرۆمیتی کردە ئامانج، لەوێ بەڵێنی 250 ھەزار دۆلاری بە کرۆمیتی دا کاتێک بێ ئارەزووی پیلانەکە بوو. ئەم دۆسیەیە بابەتی فیلمێکی دیکۆمێنتاریی کەناڵی HBO بوو لە ساڵی ٢٠١٤ بە ناوی The Newburgh Sting. داواکاری گشتی دانی بەوەدانا کە حوسێن لە کاتی دادگاییکردنەکەدا درۆی لەسەر ستاندەکە کردووە[بەستەری مردوو]، دواتر دادوەر نووسیویەتی بۆ داواکاری گشتی (بڕوانە لاپەڕەی ٧ی بەستەرەکە) و پێشنیاری کردووە لێکۆڵینەوە بکەن، بەڵام ئەوە ھەرگیز ڕووی نەداوە.
لە ساڵی ٢٠١٢ حوسێن ھێنرایە ناو ئۆپەراسیۆنێکی چەقۆی FBI لە پیتسبورگ و خەلیفە عەکیلی کردە ئامانج. وەک لە فیلمە دیکۆمێنتارییە خەڵاتکراوەکەدا بەڵگەدار کراوە (لە نێتفلێکس بەردەستە) عەکیلی درکی بەوە کرد کە حوسێن زانیاریدەرێکی FBI یە و فیکەی لەسەر چەقۆکە لێدا. عەکیلی ھێشتا سزای ھەشت ساڵی بەسەردا سەپێنراوە بە تۆمەتێکی دەمانچە کە پەیوەندی بەوەوە نییە، و لە ساڵی ٢٠١٥دا لە زینداندا لەلایەن دیموکراسی ناوەوە چاوپێکەوتنی لەگەڵدا کراوە، پێش ئەوەی لە ساڵی ٢٠١٨ ئازاد بکرێت.
لە مانگی تشرینی یەکەمی ساڵی ٢٠١٨دا، سووکانەکانی یەکێک لە لیمۆزینەکانی حوسێن بە تەواوی لەکارکەوت و لە خراپترین کارەساتی گواستنەوەی ئەمریکا لە ساڵی ٢٠٠٩ەوە ٢٠ کەس گیانیان لەدەستدا. حوسێن ماوەیەکی کەم پێشتر وڵاتی بەجێھێشتبوو، کوڕەکەی بەناوی نەومانی بەجێھێشتبوو بۆ ئەوەی لە غیابی خۆیدا بەڕێوەی ببات. تا مانگی ئەیلوولی ٢٠١٩، نەومان حسێن ڕووبەڕووی 20 تۆمەتی کوشتن بووەتەوە لەکاتێکدا باوکی بەناوی شاھید حوسێن نەگەڕاوەتەوە ئەمریکا.
دادگایکردن
[دەستکاری]دادگاییکردنەکە لە مانگەکانی ئەیلوول و تشرینی یەکەمی ٢٠٠٦ ڕوویدا. حوسێن بە ھەموو ئەو تۆمەتانە سزا درا، عارفیش بە ١٠ تۆمەت لە کۆی ٣٠ تۆمەتەکە، بە پیلانگێڕی بۆ ھاوکاریکردنی گرووپێکی تیرۆریستی و دابینکردنی پشتیوانی بۆ چەکی کۆمەڵکوژ، ھەروەھا سپیکردنەوەی پارە و پاڵپشتیکردنی ڕێکخراوێکی تیرۆریستی بیانی بە ناوی جەیشئ محەممەد سزادرا، گرووپێکە لە پاکستان کە زانیاریدەرەکە بەو پیاوانەی وتووە کە پشتگیریان دەکات.
ھەردوو پیاوەکە تانەیان تۆمار کرد. پارێزەرانی بەرگری عارف لە تانەدانەکەدا ئاماژەیان بەوە کرد کە بەڵگەی بەس نییە، و ئەمەش بەو ڕاستییە دەرکەوت کە عارف لە ھەموو تۆمەتەکان بێتاوان دەرچووە بە پشتبەستن بە گرنگترین گفتوگۆ تۆمارکراوەکان لەگەڵ زانیاریدەرەکە- ئەو دوو گفتوگۆیەی کە بنەمای ئەو تۆمەتانە بوون کە لەسەری ئەو سزا درا بە مەرجێک ھیچ زانیارییەکی نوێی پێ نەدرا.
لە ٨ی ئازاری ٢٠٠٧، ھەردوو عارف و حوسێن سزای ١٥ ساڵ زیندانییان بەسەردا سەپێندرا- نیوەی ئەو سزایەی کە بەپێی ڕێنمایییەکانی سزادانی فیدراڵی داوای کراوە. پارێزەری بەرگریکاری عارف یاداشتێکی درێژخایەنی سزادانی تۆمارکرد کە باسی لە پێشینەی عارف و ئەو پشتگیرییەی کردبوو کە لە کۆمەڵگادا بۆی نیشاندرا.[١١] عارف پێش سزادانی دانی بە بێتاوانی خۆیدا ناوە، ھەروەھا ڕەخنەی لە مامەڵەی حکوومەت لەگەڵ موسڵمانان گرت.[١٢] دوای سزادان، عارف بردیانە یەکەی بەڕێوەبردنی پەیوەندییەکان (CMU) لە زیندانی فیدراڵی لە شاری تێرێ ھۆت لە ویلایەتی ئیندیانا. ئەو ژمارەی BOP# 12778–052ی پێدرا.
ڕۆژنامەی تایمز یونیون ([١]) و دەیلی گازێت ([٢])، دوو ڕۆژنامەی سەرەکی ڕۆژانەی ئەلبانی، ھەردووکیان لە کاتی سزادانەکەدا سەردێڕیان بڵاوکردەوە و داوای نەرمییەکی زۆریان دەکرد، تایمز یونیون لە ٨ و ٩ی ئازار و ڕۆژنامەی گازێت لەسەر ٩ی ئازار.
جگە لەوەش، فرێد لیبرون، ستوونی تایمز یونیون، کە لە نزیکەوە بەدواداچوون بۆ دادگاییکردنەکە کردبوو، پێش سزادانەکەی نووسیبووی،
ڕۆژێک دێت بە ھەمان ئەو شەرمەزارییە نەتەوەیییەی کە ئەمریکییەکان ھەستی پێدەکەن بۆ ڕاوکردنی جادووگەرە کۆمۆنیستەکانی سیناتۆر جۆ مەکارتی لە ساڵانی ١٩٥٠ و مامەڵەی ترسناکمان لەگەڵ ژاپۆنی-ئەمریکییەکان لە کاتی جەنگی جیھانیدا، ئاوڕێک لە پارانۆیای نیشتمانی ئێستا دەدەینەوە لەسەر تیرۆر و ئەو زیادەڕەویانەی کە بەناوی ئەوەوە ئەنجامدراون II. ڕۆژێک دێت؛ بەڵام بەم زووانە نا، و بە دڵنیایییەوە پێش ئەوەی یاسین م. عارەف، ئیمامی پێشووی مزگەوتێکی ئەلبانی و محەممەد م. حوسێن، خاوەن دوکانی پیتزا، سزا بدرێن … لە شوێنێکەوە لە کورسییەکی گەرمەوە سەری بەرز کردەوە، سیناتۆر جۆ دەبێ بە زەردەخەنەیەکی ئاگادارانە سەیری ھەموو ئەمانە بکات.[١٣]
کارل ستڕۆک، ستوونی گۆڤاری گازێت، زۆر ستوونی نووسیوە کە ھێرشی کردووەتە سەر پرۆسەکە و بە شێوەیەکی زۆر نادادپەروەرانە دەزانێت.[١٤]
FBI وەڵامی دایەوە و پەیوەندی بە دەستەی سەرنووسەری ڕۆژنامەی تایمز یونیون و گازێتەوە کرد و پارچەیەکی ئۆپ-ئێد لە ڕۆژنامەی گازێتدا بڵاوکردەوە کە ئۆپەراسیۆنی چەقۆان وەک یاسایی پشتڕاستکردەوە.
لیژنەی پاڵپشتی موسڵمانان
[دەستکاری]دوای سزادانەکان، لیژنەی پاڵپشتی موسڵمانان (MSC)[١٥] پێکھێنرا بۆ پشتیوانیکردن لە عارف و حوسێن و خێزانەکانیان. زیاتر لە ٥٠ نامەی دروست کرد، و نزیکەی ١٠٠٠ واژووی لەسەر داواکارییەک، بۆ دادوەر بۆ پشتگیریکردن لە نەرمی،[١٦] و زیاتر لە ٣٠ ھەزار دۆلاری کۆکردەوە بۆ پشتگیریکردنی ئەو دوو خێزانە. دامەزرێنەرانی خەڵاتێکیان لە NYCLU[١٧] لە تشرینی دووەمی ٢٠٠٧ بەدەستھێنا.
لە ساڵی ٢٠٠٨ لایەنگرانی گرووپێکی دیکەیان پێکھێنا بە ناوی پرۆژەی سەلام کە دەستیان کرد بە لێکۆڵینەوە لە سزاکانی تری موسڵمانانی «تیرۆر» و داکۆکییان لە کەسانی دیکە کرد کە پێیانوابوو مامەڵەی نادادپەروەرانەیان لەگەڵ کراوە. لە ساڵی ٢٠١٠ پرۆژەی سەلام لەگەڵ گرووپەکانی تردا یەکگرت بۆ پێکھێنانی ھاوپەیمانی نیشتمانی بۆ پاراستنی ئازادییە مەدەنییەکان (NCPCF) (دواتر کورتکرایەوە بۆ ھاوپەیمانی بۆ ئازادییە مەدەنییەکان [CCF]) کە لە بنەڕەتدا ھەمان کار دەکات، لەسەر ئاستێکی گەورەتر. لە ساڵی ٢٠١٨ ئەندامانی پرۆژەی سەلام پۆدکاستێکیان تۆمار کرد، قسەی تیرۆر ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. کە تێیدا باسیان لە کەیسی عارف/حوسێن و کۆنتێکستی گەورەتر کرد لە ماوەی چەند ئەڵقەیەکدا.
تێھەڵچوونەوە
[دەستکاری]تانەکەی عارف لەگەڵ تانەکەی حوسێن لە ٢ی تەممووزی ٢٠٠٨ لەلایەن دادگای تێھەڵچوونەوەی بازنەی دووەمەوە ڕەتکرایەوە. داواکارییەک بۆ دادگای باڵای ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە ٩ی ئازاری ٢٠٠٩دا ڕەتکرایەوە.
وەک لە لاپەڕەی یەکەمی ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمز لە ٢٦ی ئابی ٢٠٠٧دا بڵاوکراوەتەوە، تانەکەی عارف دەکرا دۆسیەیەکی تاقیکردنەوەی گرنگ بێت بۆ بەرنامەی گوێگرتن لە تەلەفۆنی بێ فەرمانی NSA، چونکە پێدەچوو تاکە کەیسی تاوانکاری بێت کە بەڵگەی بەھێز ھەبووە کە… بەرنامەکە بەکارھات بۆ بە ئامانجگرتنی تۆمەتبارێک[١٨] ھەردوو ACLU و NYCLU بەشدارییان لە کەیسەکەدا کرد.
بەڵام بە بۆچوونی خۆی، دادگای دووەم پێیوابوو کە عارف مافی ئەوەی نییە لەم بارەیەوە بزانێت، چونکە پۆلێن کراوە. لە فەرمانێکی[بەستەری مردوو] پوختەی ھاوپێچدا، دادگا ھەروەھا لایەنگری پرسەکەی کرد بە ئیدیعای ئەوەی کە عارف «بنەمای ڕەنگاوڕەنگی» نیشان نەداوە بۆ ئەوەی جەختی لەوە کردەوە کە گوێی لە تەلەفۆن گیراوە بەپێی بەرنامەی NSA.
لە مانگی تەممووزی ساڵی ٢٠٠٩، پشکنەری گشتی بۆ وەزارەتی داد ڕاپۆرتێکی ٢٦ی ئابی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. بڵاوکردەوە وتی کە DOJ پێویستە دووبارە بەدواداچوون بۆ دۆسیە تاوانکارییەکان بکاتەوە بۆ ئەوەی بزانێت ئایا بەڵگەی بێبەریکردن بە شێوەیەکی نادادپەروەرانە لە بەرگری ھێڵدراونەتەوە بەھۆی ئەوەی بەڵگەکان پۆلێنکراون. ھیچ کاتێک لەوە نەھاتە ئاراوە.
لە ٥ی نیسانی ٢٠١٠، ئەنجومەنی باوی ئەلبانی، نیویۆرک بڕیارێکی دەرکرد کە داوای لە DOJ کرد کار لەسەر ڕاپۆرتی پشکنەری گشتی بکات و دووبارە بەدواداچوون بۆ کەیسی عارف و ھەروەھا کەیسی دیکە بکات. ئەوە ھەرگیز ڕووی نەدا.
پاشخانی پرسی گوێگرتن لە تەلەفۆن لە کەیسەکەدا
[دەستکاری]لە کانوونی دووەمی ٢٠٠٥ ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمز ئاشکرای کرد کە سەرۆک بوش ئەو ھەنگاوە مشتومڕاوییەی ناوە کە بە نھێنی دەسەڵاتی بە ڕێکخراوی NSA داوە بۆ فراوانکردنی چاودێرییەکانی بۆ ناو ئەمریکا.[١٩] دوای مانگێک بابەتێکی دیکەی NYT لە زاری بەرپرسانی حکوومەتەوە نووسیویەتی کە بەرنامەی NSA ئەوانی بەرەو عارف بردووە.[٢٠] لە ٢٠ی ژانویەی ٢٠٠٦، پارێزەرانی عارف پێشنیارێکیان تۆمار کرد کە دۆسیەی عەرەفیان بە نایاساییبوونی بەرنامەی NSA پیس کردووە- لە پێشنیازەدا ھاتووە،
حکوومەت سەرقاڵی چاودێری ئەلیکترۆنی نایاسایی ھەزاران کەسی ئەمریکی بوو، لەنێویاندا یاسین عارف، دواتر ئۆپەراسیۆنی چەقۆی دەستپێکرد بۆ ھەوڵدان بۆ تەڵەی بەڕێز عارف بۆ پشتگیریکردنی پیلانێکی تیرۆریستیی نەبوو، دواتر بوێری ئەوەی کرد بانگەشەی ئەوە بکات کە ئۆپەراسیۆنی نایاسایی NSA ڕەوایە چونکە… تاکە ڕێگا بوو بۆ گرتنی کاک عارف![٢١]
لە ١٠ی ئازاری ٢٠٠٦، حکوومەت وەڵامێکی بۆ پێشنیاری بەرگری تۆمارکرد کە بە تەواوی پۆلێنکرابوو، شتێک کە پارێزەرانی بەرگری و NYLCU دەیانگوت بە کردەوە نەبیستراوە و پێشێلکردنی مافی ماددەی شەشەمی دەستوور بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی بەڵگە. نزیکەی دوو کاتژمێر دواتر دادوەر مەکئاڤۆی بە «فەرمانی پۆلێنکراو» پێشنیاری بەرگرییەکەی ڕەتکردەوە، شتێک کە لەوەش نەبیستراوە.[٢٢]
پاشان لە ٢٢ی ئازاری ٢٠٠٦، بەرگریکاران داواکارییەکی بۆ ماندامۆس لە دادگای تێھەڵچوونەوەی بازنەیی دووەم تۆمار کرد، بڕیارەکەی دادوەر مەکئاڤۆی بردەوە و ئاماژەی بەوەدا کە پرۆسەکە مافە دەستوورییەکانی عارفی پێشێل کردووە- ھەروەھا NYCLU کورتەیەک پێشکەش کرد کە پشتگیری لە مافی دەستڕاگەیشتن بە گشتی بۆ... بڕیارەکانی دادگا.[٢٣] لە مانگی تەممووزی ٢٠٠٨دا، دادگای دووەم ئەو داواکارییەی ڕەتکردەوە.[٢٤] دادگای تێھەڵچوونەوەی فیدراڵی ئەو سزایەی پشتڕاستکردەوە. «بەڵگەکان بەس بوون بۆ ئەوەی دەستەی سوێندخواردن بەو ئەنجامە بگات کە عارف [و حوسێن] بەنیازن یارمەتیدەر بن لە ئامادەکردنی ھێرشێکی مووشەکی بۆ سەر خاکی ئەمریکا.»[٢٥]
بەرنامەی PBS
[دەستکاری]لە ٢٠ی نیسانی ٢٠٠٧، دۆسیەی عارف/حوسێن لە دۆکیۆمێنتاریی کەناڵی PBS «ئاسایش بەرامبەر ئازادی: جەنگەکەی تر» دا بڵاوکرایەوە، کە چاوپێکەوتنی لەگەڵ پارێزەر و سەرۆکی مزگەوت و نوێنەرانی FBI و نووسینگەی داواکاری گشتی ئەمریکای لەخۆگرتبوو.[٢٦]
کوڕی شاخ
[دەستکاری]
کاتێک لە زیندانی ڕێنسێلەر کاونتی بوو و چاوەڕێی سزابوو، عارف بیرەوەرییەکی نووسی. ستیڤن داونز یارمەتی دا چیرۆکەکە بخاتە سەر زمانی ئینگلیزی ستاندارد و سەرنوسەر جین فینلی مۆنتاژێکی زیاتری کرد. کتێبەکە لە مانگی ئازاری ساڵی ٢٠٠٨دا بڵاوکراوەتەوە. کوڕی شاخ چیرۆکی ناخەیاڵی ژیانی عارفە، کوردێکی عێراقییە و لەژێر دەسەڵاتی سەدام حوسێندا گەورە بووە و دواتر ژیانی خۆی خستووەتە مەترسییەوە و دژایەتی حکومەتی کردووە. عارف سەردەمی منداڵی خۆی لە کوردستانی عێراق لە سەردەمی سەدامدا تێدەپەڕێت؛ وردەکاری بڕیاری جێھێشتنی کوردستان بۆ سووریا دەخاتە ڕوو، کە خۆی و ھاوسەر و منداڵەکانی، ھەرچەندە ھەژارن، ژیانێکی نوێ دروست دەکەن، پاشان وەک پەنابەرانی نەتەوە یەکگرتووەکان دێنە ئەمریکا؛ باس لە مانەوەی کورتی خۆی لە ئەمریکا دەکات وەک کۆچبەر و ئیمامێک لە مزگەوتێکی بچووک پێش دەستگیرکردن و دادگاییکردن و سزادانی لە «کەیسی تیرۆر» دا؛ و ئەزموونەکانی لە ماوەی ١٨ مانگدا لە زیندانی ڕێنسێلەر کاونتی تۆمار دەکات.
کتێبەکان
[دەستکاری]- پازدە ساڵ لەزیندانەکانی ئەمریکادا
- ڕاپێچیان کەن
- ئاهی دڵ (دیوانی شیعر)
- چوارینەکانی مامەپیرە
- نەفرەت
- قوربانی سیستمی نوێ
- وانەکان
- son of mountaim (بەزمانی ئینگلیزی)
گەڕانەوە بۆ کوردستان
[دەستکاری]عارف لە ١١ی حوزەیرانی 2019[٢٧] دوای تەواوکردنی سزای ١٥ ساڵەی لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ گەڕایەوە کوردستانی عێراق.[٢٨] کاتێک یاسین لە زیندان ئازادکرا، نەیویست شەڕی دیپۆرتکردنەوە بکات - بردرایە زیندانی یۆرک کاونتی (ناوەندێکی دەستبەسەرکردنی ICE) بۆ ئەوەی چاوەڕێی گەشتێکی دواجار بکات بۆ ماڵەوە بۆ باکووری عێراق، کە ھاوسەرەکەی و کچەکانی چاوەڕێی بوون.[٢٩]
دوای ئەوەی پارێزەرەکەی داواکارییەکی ئیقامەی تۆمارکرد، و دانیشتنێک لە سکرانتۆن، پی ئەی لە ٧ی حوزەیران بەڕێوەچوو،[٣٠] عارف لە ٩ی حوزەیران تەلەفۆنی بۆ کوڕەکەی کرد، سەڵاح،[٣١] بۆ ئەوەی بڵێت دەبرێتە فڕۆکەخانە. عارف لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٩ بە سەلامەتی گەیشتە ماڵەوە. دوای چەند ڕۆژێک دوو کوڕەکەی فڕین بۆ ئەوێ و بۆ یەکەمجار خێزانەکە لە دوای ساڵی ٢٠٠٥ەوە بە ئازادی یەکتریان بینییەوە، پێش ئەوەی کچە بچووکەکە لەدایک بێت.
لە ٤ی ئابی ٢٠١٩ لایەنگرانی عارف لە شاری ئەلبانی لە ویلایەتی نیویۆرک یادی ساڵانەی خۆیان بۆ دەستگیرکردنی ئەو و محەممەد حوسێن لە ٤ی ئابی ٢٠٠٤ سازکرد و عارف لە ڕێگەی لینکی ڤیدیۆیییەوە لە کوردستانەوە قسەی بۆ کۆبوونەوەکە کرد.[٣٢] پاشان سەڵاح لە ناوەڕاستی مانگی ئابی ساڵی ٢٠١٩ گەڕایەوە ئەمریکا بۆ دەستپێکردنی خوێندنی یاسا لە ھارڤارد. لە ٣٠ی ئابدا چاوپێکەوتنێکی درێژخایەنی تەلەڤیزیۆنی کوردی لەگەڵ عارف پەخشکرا.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Wilson، Michael (2006-10-11). «Jury Convicts 2 Albany Men in Missile Sting». The New York Times (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ISSN 0362-4331. لە 2022-06-01 ھێنراوە.
- ^ Howe، Ben Ryder (١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢). «The Infamous FBI Informant Behind a 20-Fatality Limo Crash». Intelligencer (بە ئینگلیزی). لە ١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «A judge called an FBI operative a 'villain.' Ruling comes too late for 2 convicted in terror sting». AP News (بە ئینگلیزی). ٨ی ئابی ٢٠٢٣. لە ١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Supporters question arrest of mosque leaders». NBC News (بە ئینگلیزی). ٥ی ئابی ٢٠٠٤. لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ Suspects raise domestic spy issue: 2 Albany Muslim men accused in FBI sting seek information, Times Union, January 5, 2006
- ^ Error In Albany 'Terror' Case Terror Camp Document Said Defendant Was 'Brother,' Not 'Commander', CBS News, August 18, 2004
- ^ Kurd chief who taught mercy to Saddam's men, Guardian Unlimited, May 27, 2005
- ^ ئ ا Terror suspect wants own trial: Albany pizza shop owner says case against imam hurts his chance with jurors, Times Union, December 10, 2005
- ^ Mosque welcomed in informant ٧ی ئایاری ٢٠١٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., Times Union August 8, 2004
- ^ From one blunder to the next, Asia Times, August 11, 2004
- ^ United States of America v. Yassin Aref, Sentencing Memorandum, January 29, 2007
- ^ United States of America v. Yassin Aref, Court Transcript, March 8, 2007
- ^ History will remember Albany terrorism sting as a witch hunt, Times Union, January 12, 2007
- ^ The View from Here, Daily Gazette, February 4, 2007
- ^ Muslim Solidarity Committee
- ^ Summary of Letters in Support of Yassin Aref
- ^ NYCLU Annual Awards Ceremony ٢٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., November 8, 2007
- ^ Spying Program May Be Tested By Terror Case, August 26, 2007
- ^ Bush Lets U.S. Spy on Callers Without Courts, December 16, 2005
- ^ DOMESTIC SURVEILLANCE: THE PROGRAM; SPY AGENCY DATA AFTER SEPT. 11 LED F.B.I. TO DEAD ENDS, January 17, 2006
- ^ Motion to Dismiss: Courts previously, abundantly, ruled against Warrantless electronic surveillance, The 10,000 Things, January 28, 2006
- ^ Secret Prosecution; Secret Judicial Decisions; Illegal Surveillance, Daily Kos, March 11, 2006
- ^ United States of America v. Aref et al. Case Description ٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., NYCLU, March, 2006
- ^ «Fastcase – Beyond Research». لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ «U.S. Conviction upheld in FBI sting of NY Muslims». Reuters. 2 July 2008.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ Security versus Liberty: The Other War, PBS, April 20, 2007
- ^ «Yassin Aref – Free at Last!». Civil Freedoms. ٢ی تەممووزی ٢٠١٩.
- ^ https://wnyt.com/news/yassin-aref-albany-man-convicted-on-terrorism-charges-released-from-prison/5095215/ Archived, 14 March 2021
- ^ Foss، Sarah (٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨). «Foss: Aref ready to begin new chapter | The Daily Gazette». dailygazette.com.
- ^ «Issue No. 636». Civil Freedoms. ٧ی حوزەیرانی ٢٠١٩.
- ^ «Fortified by his father's, others' love». Times Union. ١١ی ئابی ٢٠١٨.
- ^ Liberatore، Wendy (٤ی ئابی ٢٠١٩). «Supporters celebrate release of Muslim imam». Times Union.
