بەھەڵەبردنی لۆژیکی

بەھەڵەبردنی لۆژیکی
بەھەڵەبردنی لۆژیکی
لقی	بەڵگە، error
بەکارھێنان	psychological manipulation، persuasion
هۆکاری ناڕاستەوخۆ	negligence، ignorance
Handled, mitigated, or managed by	بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە
تاگی "ستەک ئێکسچەینج"	https://philosophy.stackexchange.com/tags/fallacies
پێڕست	list of fallacies
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

بەھەڵەبردنی لۆژیکی یا ھەڵەی لۆژیکی یا ھەڵەوێژی یا سەفسەتە یا مەغڵەتە بریتییە لە بەکارھێنانی ئاکامگریی ناتەواو یا ھەڵە لە کاتی بنیاتنانی بەڵگەیەکی لۆژیکیدا. بەڵگەکە دەکرێت لە ڕواڵەتدا بێعەیب و بەبڕست دەربکەوێت، بەتایبەت ئەگەر بەوردی سەرنجی پێ نەدرابێت و ھەڵەکە بەر چاو نەکەوتبێ.^[١]^[٢]^[٣] زاراوەی «بەھەڵەبردنی لۆژیکی» بەرھەمی ھزری ڕۆژاوایە و یەکەمجار لە کتێبی ئۆرگانۆن بەشی De Sophisticis Elenchis -دا ئاماژەی پێدراوە.^[٤]

ھەندێک لە ھەڵە لۆژیکییەکان بە ئەنقەست ئەنجام دەدرێن بەمەبەستی فریودان یان قەناعەتپێھێنانی بەرامبەر لە ڕێگەی فێڵکردنەوە. ھەندێکی دیکە بەبێ مەبەست ئەنجام دەدرێن بەھۆی سنوورداربوونی توانایییەکانی مرۆڤەوە، وەکوو وردنەبوونەوە یا بایەسی کۆگنیتیڤ یا بایەسی کۆمەڵایەتی یا نەفامی.^[٥]

ھەڵە لۆژیکییەکان بەگشتی دابەش دەکرێن بۆ دوو جۆر: «شێوەیی» و «ناشێوەیی». ھەڵەی لۆژیکیی شێوەیی بریتییە لە ھەڵەیەک لە پێکھاتە و شێوەی بەڵگەی دیداکتیڤدا کە سەرئەنجام بەڵگەکە بەتەواوی بێ سوود دەکات. لە کاتێکدا، ھەڵەی ناشێوەیی لە ناوەرۆک و تانوپۆی بەڵگەکەوە سەرچاوە دەگرێ نە لە پێکھاتە و ڕواڵەتی.^[٦] ئەو بەڵگانەی کە ھەڵەی ناشێوەیییان تێدایە لەوانەیە لە شێوە و ڕواڵەتدا تەواو بن، بەڵام ھێشتا ھەر بە ھەڵەی لۆژیکی حیساب دەکرێن.^[٤]

جۆرەکان

سەرچاوەکان

^ van Eemeren، Frans (2009). Fallacies and Judgments of Reasonablene Empirical Research Concerning the Pragma-Dialectical Discussion Rules. Dordrecht: Springer. doi:10.1007/978-90-481-2614-9. ISBN 978-90-481-2613-2.
^ Gensler، Harry J. (2010). The A to Z of Logic. Rowman & Littlefield. p. 74. ISBN 978-0-8108-7596-8.
^ Woods، John (2004). «Who Cares About the Fallacies?». The Death of Argument. Applied Logic Series. Vol. 32. pp. 3–23. doi:10.1007/978-1-4020-2712-3_1. ISBN 9789048167005.
^ ^ئ ^ا Dowden، Bradley. «Fallacy». Internet Encyclopedia of Philosophy. لە ١٧ی شوباتی ٢٠١٦ ھێنراوە.
^ Bustamente، Thomas، ed. (2015). Argument types and fallacies in legal argumentation. Heidelberg: Springer International Publishing. p. x. ISBN 978-3-319-16147-1.
^ Garns، Rudy (1997). «Informal Fallacies». Northern Kentucky University. لە ڕەسەنەکە لە ١ی شوباتی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی ئەیلوولی ٢٠١٣ ھێنراوە.

بەستەرە دەرەکییەکان

[1] van Eemeren، Frans (2009). Fallacies and Judgments of Reasonablene Empirical Research Concerning the Pragma-Dialectical Discussion Rules. Dordrecht: Springer. doi:10.1007/978-90-481-2614-9. ISBN 978-90-481-2613-2.

[GenslerAZ-2] Gensler، Harry J. (2010). The A to Z of Logic. Rowman & Littlefield. p. 74. ISBN 978-0-8108-7596-8.

[3] Woods، John (2004). «Who Cares About the Fallacies?». The Death of Argument. Applied Logic Series. Vol. 32. pp. 3–23. doi:10.1007/978-1-4020-2712-3_1. ISBN 9789048167005.

[Downden-4] ئ ^ا Dowden، Bradley. «Fallacy». Internet Encyclopedia of Philosophy. لە ١٧ی شوباتی ٢٠١٦ ھێنراوە.

[5] Bustamente، Thomas، ed. (2015). Argument types and fallacies in legal argumentation. Heidelberg: Springer International Publishing. p. x. ISBN 978-3-319-16147-1.

[garns-6] Garns، Rudy (1997). «Informal Fallacies». Northern Kentucky University. لە ڕەسەنەکە لە ١ی شوباتی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی ئەیلوولی ٢٠١٣ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]