ئەیالەتی مووسڵ
| ئەیالەتی مووسڵ | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ئەیالەت لە ئیمپراتۆرییەتیی عوسمانی | |||||||||||
| ١٥٣٥–١٨٦٤ | |||||||||||
.png) ئەیالەتی مووسڵ لە ١٦٠٩ | |||||||||||
| ناوەند | مووسڵ[١] | ||||||||||
| مێژوو | |||||||||||
| مێژوو | |||||||||||
• دامەزراندن | ١٥٣٥ | ||||||||||
• ھەڵوەشاندن | ١٨٦٤ | ||||||||||
| |||||||||||
| ئەمڕۆ بەشێک لە | عێراق | ||||||||||
ئەیالەتی مووسڵ (بە عەرەبی: إیالة الموصل، تورکیی عوسمانی: ایالت موصل بە ڕۆمانی:Eyālet-i Mūṣul)[٢] یەکێک بوو لە ئەیالەتەکانی ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی کە ئێستا دەکەوێتە باکووری عێراق، ڕووبەری ڕاپۆرتکراوی لە سەدەی نۆزدەھەمدا ٧٨٣٢ میل چوارگۆشە بووە (٢٠٬٢٨٠ کیلۆمەتر دووجا).[٣] ئەیالەتێکە زۆربەی دانیشتووانەکەی کورد بوون.[٤][٥]
مێژوو
[دەستکاری]سوڵتان سەلیمی یەکەم لە شەڕی چاڵدێراندا شکستی بە سوپای شا ئیسماعیل ھێنا، ساڵی ١٥١٧ کە سوپاکانی عوسمانی کۆنترۆڵی مووسڵیان کرد، کە تا گرتنی بەغدا لە ساڵی ١٥٣٤ وەک شارێکی گارنیۆنی سنووری مایەوە.[٦] ئەیالەت لە ساڵی ١٥٣٥ دامەزراوە[٧] پاشان مووسڵ بوو بە یەکێک لە سێ یەکەی خاکی ئیداری عوسمانیی عێراق[٨] لە ساڵانی ١٨٤٠دا سەنجاکی جزیر کە پێشتر بەشێک بوو لە میرنشینی بۆتان لە دیاربەکر، زیادکرا بۆ ئەیالەتی مووسڵ کە بووە ھۆی سەرھەڵدانی ڕاپەڕینی سەرنەکەوتووی کورد لە دژی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی، بە سەرکردایەتی بەدرخان پاشا.[٩]
دابەشکردنی کارگێڕی
[دەستکاری]سنجاقەکانی ئەیالەتی مووسڵ لە سەدەی ١٧دا:[١٠]
- سنجاقی باجوانلی
- سنجاقی تکریت
- سنجاقی ئێسکی مووسڵ (نەینەوا)
- سنجاقی ھارو
لە ساڵانی ١٨٤٠ زیاد کراوە
- سنجاقی جزیر
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Macgregor، John (١٨٥٠). Commercial statistics: A digest of the productive resources, commercial legislation, customs tariffs, of all nations. Whittaker and co. لاپەڕە ١٢. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ «Some Provinces of the Ottoman Empire». Geonames.de. لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ The Popular encyclopedia: or, conversations lexicon. Vol. ٦. Blackie. ١٨٦٢. لاپەڕە ٦٩٨. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ «British Relations with Iraq». BBC History.
- ^ Playfair, James (1813). A System of Geography: Ancient and Modern. Peter Hill.
- ^ Agoston، Gabor؛ Masters، Bruce Alan (٢٠٠٩). Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing. لاپەڕە ٣٩٤. ژپنک ٩٧٨-١-٤٣٨١-١٠٢٥-٧. لە ٢٥ی شوباتی ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ Özoğlu، Hakan (٢٠٠٤). Kurdish Notables and the Ottoman State. SUNY series in Middle Eastern studies. Albany: State University of New York Press. لاپەڕە ٥٧.
the new eyalets, formed partly or entirely from the Kurdish territories, were as follows: Dulkadir (1522), Erzurum (1533), Mosul (1535), Baghdad (1535), Van (1548)...
- ^ Nagendra Kr Singh (١ی ئەیلوولی ٢٠٠٢). International encyclopaedia of Islamic dynasties. Anmol Publications PVT. LTD. لاپەڕە ١٥–١٨. ژپنک ٩٧٨-٨١-٢٦١-٠٤٠٣-١. لە ٢٨ی نیسانی ٢٠١١ ھێنراوە.[بەستەری مردوو]
- ^ Özoğlu، Hakan (٢٠٠٤). Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries (بە ئینگلیزی). SUNY Press. لاپەڕە ٦٠. ژپنک ٩٧٨-٠-٧٩١٤-٥٩٩٣-٥.
- ^ Evliya Çelebi؛ Joseph von Hammer-Purgstall (١٨٣٤). Narrative of Travels in Europe, Asia, and Africa in the Seventeenth Century. Vol. ١. Oriental Translation Fund. لاپەڕە ٩٧. لە ٤ی تەممووزی ٢٠١٣ ھێنراوە.
