ئەبوو دوجانە
دەبوو دوجانە سیماک کوڕی خەرەشە ھاوەڵی پێغەمبەر بووە و شمشێربازێکی لێھاتوو بووە کە لە گێڕانەوەی فەرموودەکاندا لە شەش کۆمەڵە فەرموودەی سەرەکی ئیسلامی سوننەدا باسکراوە.
ژیاننامە
[دەستکاری]ئەبوو دوجانە لە دایکبووی سیماک کوڕی خەرەشە، ئەندامی عەشیرەتی بەنی سەعیدە لە ئەنسار بووە.
ئەبوو دوجانە بەشداری لە گەشتی سەربازی حەمزە کوڕی عەبدولموتەڵیب کرد، لەوێ ڕووبەڕووی ھێزەکانی دەبوو جەھل بووەوە، بەڵام بەھۆی دەستێوەردانی لایەنی سێیەم بە ناوی مەجدی کوڕی عەمر، ھەردوولا بەشداری شەڕیان نەکرد.
لە کاتی جەنگی ئوحودا، ئەبوو دوجانە 'سەرپۆشە مەرگەکەی لەبەردا بوو، کە سەرپۆشێکی سوور بوو کە ئاماژەیە بۆ شەڕکردن تا مردن. پێغەمبەر کە سەرکردایەتی شەڕەکەی کرد، بە شێوەیەکی شەخسی شمشێرێکی بە ئەبوو دوجانە دا و ڕێنمایی کرد بەکاریبھێنێت تا شمشێرەکە دەشکێت، یان دەچەمێتەوە. لەگەڵ دەستپێکردنی شەڕەکەدا، ئەبوو دوجانە ھێرشی کردە سەر ھێڵەکانی دوژمن و سەربازێکی موشریکی لە خێڵی بەنو ئەسعەد بە ناوی عەبدوڵڵای کوڕی حومەید ئەلحەریس کوشت. بەردەوام بوو لە ھێرشەکەی و ڕووبەڕووی ھیند کچی عوتبە بووەوە، بەڵام خۆی لە ھێرشکردنە سەری بەو شمشێرەی پێغەمبەر پێی بەخشیبوو خۆی بپارێزێت و وتی کە نامەوێت بە خوێنی ژنێک پەڵەی لێبکەم. زوبەیر کوڕی عەوام ئەم ڕووداوەی لە گێڕانەوەی ئیبن ئیسحاقدا تۆمار کردووە. ئازایەتی ئەبوو دوجانە وەکو ئازایەتی حەمزەی کوڕ عەبدولموتەلیب وایە، ورەی ھێزە موسڵمانەکانی لە قۆناغی سەرەتایی شەڕەکەدا بەرزکردەوە، کە سوپای قوڕەیشیان لەناوبرد.
بەڵام شەڕەکە بە قازانجی قوڕەیشەکان گۆڕا کاتێک ھێزی سوارچاکەکانی بە سەرۆکایەتی خالید کوڕی وەلید لە پشتەوە ھێرشیان کردە سەر موسڵمانان ڕیزەکانیان دابەش کرد.[١] لەم ساتە گرینگەدا پێغەمبەر لە سوپا جیا دەبێتەوە و زوبەیر لەگەڵ ئەبووبەکر و تەلحە و حاریسی کوڕی سەما ئەڵقەیەکی دەرەوەی پاراستنیان لە دەوری خۆیان پێکھێنا، لەکاتێکدا ئەڵقەی ناوەوە لەلایەن عومەر و عەلی و ئەنەسی کوڕی نەدرە و و ئەبوو دوجانە پڕکردەوە. ئەبوو دوجانە لەکاتی پاراستنی پێغەمبەر لە تیرەکانی قوڕەیش تووشی چەندین برین بوو لە پشتیدا. ھەندێک لە سەربازە موسڵمانەکان وەک کەعبی کوڕی مالیک، بە بیستنی دەنگۆی کوژراوی پێغەمبەر دڵەڕاوکێیان گرت، و لەسەر ئەبوو دوجانە کز بوو بۆ ئەوەی پشکنین بکات، دواتر بۆیان دەرکەوت کە پێغەمبەر ھێشتا لە ژیاندایە. پاشان پەیوەندییان بە ھێزە موسڵمانەکانەوە کردەوە و لەگەڵ چەند کەسانی دیکەدا بەشێوەی گرووپ بوونەوە. دواجار شەڕەکە کۆتایی ھات کاتێک پێغەمبەر و سوپاکەی پاشەکشەیان کرد بۆ شاخی ئوحود و پێغەمبەر لێدانی کۆتایی بە فڕێدانی شمشێرێک لە سوارچاکێکی قوڕەیشی بە ناوی ئوبەی کوڕی خەلەف دا.[٢][٣]
ئەبوو دوجانە گێڕاوەتەوە و لە زۆرێک لە فەرموودەکاندا وێنا کراوە.
لە فەرموودەکانی تردا باسی ئەبوو دوجانە کراوە لەوانە سەحیحی بوخاری و سەحیح موسلیم. دۆزرایەوە کە لەلایەن ئەنەسەوە خواردنەوەیەکی (کحول) پێشکەش دەکرێت ھێشتا خواردنەوە کحولییەکان قەدەغە نەکرابوو کە شانبەشانی ئەبو سوھەیل لە خورمای نەپێگەیشتوو و پێگەیشتوو دروست کراوە. کاتێک قەدەغەکردن لەسەر خواردنەوە کحولییەکان ھات، ئەنەس بەپەلە خواردنەوەکەی فڕێیدا.[٤]
مردن
[دەستکاری]ئەبوو دوجانە لە شەڕی یەمامە لە ساڵی ٩ی کۆچی (٦٣٢)دا تووشی برینێکی سەخت بوو، یەکێک بوو لەو دوو جەنگاوەرەی کە ئیدعای کوشتنی موسەیلیمەی دڕۆزنیان دەکرد.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Akhtar، Mohsin (2008-05-09). Oracle of the Last and Final Message: History and the Philosophical Deductions of the Life of Prophet Muhammad (بە ئینگلیزی). Xlibris Corporation. ISBN 978-1-4628-1930-0.
- ^ Haykal، Muhammad Husayn (1976). The Life of Muhammad (بە ئینگلیزی). American Trust Publications. ISBN 978-0-89259-137-4.
- ^ Haylamaz، Resit (2019-05-01). The Messenger: Prophet Muhammad and His Life of Compassion (بە ئینگلیزی). Tughra Books. ISBN 978-1-59784-974-6.
- ^ «Hadith - Book of Drinks - Sahih al-Bukhari - Sunnah.com - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)». web.archive.org. ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦. لە ٢٢ی ئایاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
