دەروازە:ئەفریقا
پێشەکیئەفریقا، لە دوای ئاسیاوە لە ڕووی گەورەیی و ئاپۆرەوە دووھەمین کیشوەری جیھانە. ئەگەر دوورگە دراوسێیەکانیشی ھەژمار بکەین بە نزیکەی ٣٠٫٢ ملیۆن کیلۆمەتر چوارگۆشە، ٦٪ی گشت ڕووبەری زەوین و٢٣٪ی گشت ڕووبەری وشکایییەکانی داپۆشیوە. وڵاتێکی ئەفریقیلیبیا (بە عەرەبی: الجماھیریة العربیة اللیبیة الشعبیة الاشتراکیة العظمی) وڵاتێکی عەرەبییە لە باکووری کیشوەری ئافریقا. پایتەختەکەی ترابلوسە. دانیشتووانەکەی ٥٢٤٠٥٩٩ کەس دەبێت، کە زۆرینەیان لە شارەکانی قەراخ دەریا نیشتەجێن. گیانلەبەرانی ئەفریقاجوگرافیای ئەفریقاپڕۆژەی ڕووباری مەزنی دەستکرد (بە عەرەبی: النهر الصناعي العظيم، بە ئینگلیزی: Great Man-Made River) بریتییە لە گەورەترین پڕۆژەی گوستنەوەی ئاو لە جیھاندا، لە ڕێکەوتی ٤ی تشرینی یەکەمی ١٩٨٨ موعەمەر قەزافی سەرۆکی شۆڕشی گەلی لیبیا بەردی بناغەکەی دانا وەک پێشگیرییەک لە ڕووبەرووبوونەوەی وشکە ساڵی و تێنوێتی خەڵکی لیبیا، بیرۆکەی ئەم پڕۆژەیە درێژەپێدەری ھەمان پڕۆژەی ڕووباری دەستکردی ناوچەی سەریرە لە شاری جالۆ کە موعەممەر قەزافی لە ٢٨ی ئابی ١٩٨٤ جێبەجێی کرد. ئاڵاکانی وڵاتانی ئەفریقاجەزائیر · ئەنگۆلا · بێنین · بۆتسوانا · بورکینافاسۆ · بوروندی · کامیروون · کەیپڤەرد · کۆماری ئەفریقای ناوەندی · چاد · دوورگەکانی قەمەر · کۆماری کۆنگۆ · کۆماری دیموکراتیی کۆنگۆ · کۆتدیڤوار · میسر · ئێریتریا · ئیتیۆپیا · گابۆن · گامبیا · گانا · جیبووتی · گینێ · گینێ بیساو · گینێی ئیستوایی · کینیا · لیسۆتۆ · لیبێریا · لیبیا · ماداگاسکار · مالاوی · مالی · مەغریب · مۆریتانیا · مۆریس · مۆزامبیک · نامیبیا · نیجەر · نێجیریا · ڕواندا · ساوتۆمێ و پرینسیپی · سێنیگال · سیشێل · سیەرالیۆن · سۆماڵیا · ئەفریقای باشوور · سوودان · سوودانی باشوور· ئێسواتینی · تانزانیا · تۆگۆ · توونس · ئووگاندا · زامبیا · زیمبابوی
دەڤەر و شارەکانی ئەفریقاتەرابلوس بە ئینگلیزی (Tripoli) پایتەخت و گەورەترین شاری وڵاتی لیبیایە. ناوی تەرابلوس بە مانای (سێ شار) دێت. بە پێی سەرژمێری ساڵی ٢٠٠٦ دانیشتوانی ئەم شارە دەگاتە ١،٠٦٥،٤١٥ کەس. وێنەیەک لە ئەفریقاوەمێژووی ئەفریقا
پۆلەکانکەسایەتییە ئەفریقییەکانکۆفی عەتا عەنان (بە ئینگلیزی: Kofi Atta Annan؛ لەدایکبووی ٨ی نیسانی ١٩٣٨–مردووی ١٨ی ئابی ٢٠١٨) دیپلۆماتکارێکی غانی بوو. لە ساڵانی ١٩٩٧ تاوەکوو ٢٠٠٦ سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بوو. لە ساڵی ٢٠٠١ بە ھاوبەشی لەگەڵ نەتەوە یەکگرتووەکان خەڵاتی نۆبێلی لە ئاشتی پێبەخشرا؛ و سەرۆکی ڕێکخراوە دە ئێلدەرز بووە بۆ ئاشتی و مافی مرۆڤ کە نێلسۆن ماندێلا دامەزرێنەری بوو. لە ساڵی ٢٠١٢ نوێنەری پەیوەندی نێوان لووتکەی عەرەبی و نەتەوە یەکگرتووەکان بووە بۆ چارەسەری کێشەی سوریا. پانۆڕامای ھەڵبژێردراوئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیتدەروازە پەیوەندیدارەکانپڕۆژەکانی تری ویکیمیدیاویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک:
دەروازەکان |