بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ڕیچارد ستۆڵمەن

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە ریچارد ستۆڵمنەوە ڕەوانە کراوە)

ڕیچارد ستۆڵمەن

ستۆڵمەن لە ٢٠١٤
لەدایکبوون
ڕیچارد ماتیۆ ستۆڵمەن

(١٩٥٣-٠٣-١٦) ١٦ی ئازاری ١٩٥٣ (تەمەن ٧١ ساڵ)
نیۆیۆرک
نیشتەجێیکەمبریج، ماساچۆسێت، ئەمریکا
ناوەکانی ترRMS
خوێندنگە
پیشە
  • کردەوەخواز
  • بەرنامەدارێژ
ناسراوە بە
کاربونیاتی نەرمەکالای ئازاد
وێبگەstallman٫org لە ویکیدراوە دەستکاریی بکە

ڕیچارد ماتیۆ ستۆڵمەن (بە ئینگلیزی: Richard Matthew Stallman) لەدایکبووی ١٦ی ئازاری ١٩٥٣ لە نیویۆرک - ئەمریکا، زۆرتر بە کورتکراوەی ناوەکەی واتە RMS دەیناسن.[١] کەسایەتییەکی چالاکە لە بانگەوازکردن بۆ پرۆژەکانی سەرچاوەکراوە و یەکێکە لە دامەزرێنەرانی کۆمەڵەی سەرچاوەکراوە. ڕیچارد ستۆڵمن بەرنامەداڕێژەرێکی بەناوبانگە و شارەزاییەکانی لە بەرنامەداڕشتندا دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی لاوێتی و کاتی خوێندنی دواناوەندی. شۆڕشی ستۆڵمەن بۆ نەرمەکالای ئازادە کە بەکارھێنەران بتوانن دەستی تێوەردەن، بیخوێنن و ھاوبەشی بکەن. واتە ھەر نەرمەکالایێک کە ئەم وەسفانەی تێدا بێ، پێی دەگوترێت نەرمەکالای ئازاد. ستۆڵمەن پرۆژەی گنوی درووستکرد، بونیاتی نەرمەکالای سەرچاوەکراوەی ڕێکخست، کۆی وەرگێڕانەکەی گنوی نەرمەکالای (GNU Emacs) پەرە پێدا و مۆڵەتی بڵاوکردنەوەی گشتی گنوی دروستکرد (GNU General Public License).

ستۆڵمە لە ساڵی ١٩٨٣ پرۆژەی گنو(GNU) دەستپێکرد تا کو سیستەمێکی کارپێکردن وەک یونیکس کە بە جۆرێک تەواوی لە نەرمەکالای ئازاد درووستبووە، بڵاو بکاتەوە.[٢] بەم کارە ئەو شۆڕشی نەرمەکالای ئازادی وەگڕ خست. ستۆڵمەن خولقێنەر و ڕێخەری نەرمەکالای ئازاد و پرۆژەی گنو بووە. نەرمەکالاکانی کە زۆر سوودی لێوەرگیراوە بەم جۆرەن وەرگێری کۆی نەرمەکالاکان گنو(GNU Compiler Collection),[٣] ھەڵەچینی گنو(GNU Debugger),[٤] دەستکاریکەری ئیمەکس(GNU Emacs text editor)[٥] لە ساڵێ ١٩٨٥ بونیاتی نەرمەکالای سەرچاوەکراوەی[٦] بونیات نا.

ڕیچارد ستۆڵمەن یەکەمین پێشرەوە لە خولقاندنی مانا یان وشەیکۆپی لێفت(copyleft) لە بەرامبەری کۆپی ڕایت بوو. ئەو لەبنەماکانی کۆپی ڕایتیش بۆ دەستکاریکردن و بڵاوکردن و گۆڕانی نەرمەکالا سوود وەردەگرێت. ھەر وەھا یەکەمین نووسەری مۆڵەتدانەکانی نەرمەکالای ئازاد بوو(free [٧]software licenses) و ھەلومەرجەکانی شیدەکاتەوە. ھەر وەھا مۆڵەتدانی بڵاوکردنی گشتی گنو GNU General Public License (GPL)کە بە فەراوانی لە نەرمەکالای ئازاد سوودی لێوەردەگرن.[٨] بیرۆکەی فەرھەنگێکی کراوە کە تەواو بەکارھینەران بتوانن ھاوبەشبن تێیدا (وەک ویکیپێدیا) لە ساڵی ١٩٩٩ لە لایەن ستۆڵەن بوو.[٩]

ژیانی سەرەتایی

[دەستکاری]

ڕیچارد ستۆڵمەن لە ساڵێ ١٩٥٣ لە بنەماڵەیێک جوو لە شاری نیویۆرک لەدایکبوو.[١٠] دیک و باوکی Alice Lippman، مامۆستا فێرگەکەی و دانیەل ستۆڵمەن لە کاری چاپەمەنی بوون. ستۆڵمەن لەگەڵ بابی پەیوەندیێکی خراپی بوو ھۆکار دەگەڕاوە بۆ ڕەوشتی خواردنەوەی مەی کە بە زۆر بە زڕدایکی دایدەسەپاند و ناچااری دەکرد لەگەڵێ ھاوڕێ بێ. ھەر ڕیچارد ھەمیشە بە ناوی زاڵم لە باوانی ناو دەبرد.[١١] ستۆڵمەن لە تەمەنی ھەرزەکاری زۆر خوازیاری فێربوونی کۆمپیوتر بوو، کاتێک ئەو لە گەردەشت ھاوینی بوو توانی کتێبی ڕێنمایی IBM 7094 بخوێنێ.[١٢] لە ساڵەکانی ١٩٦٩تا ١٩٦٧ بە چاودێری زانکۆی کۆلۆمبیا لە شەممە لە لێژنەیێکی کۆبوونەوەی کۆمپیوتر ھاوبەشی کرد.[١٢] ھەروەھا ستۆڵمەن بە عینوانی یاریدەدەری خۆبەخش لە دێپارتمانی زیندەزانی زانکۆی ڕاکفلێر بوو. ھەر چەند کە ئەو خوزیاری بیرکاری و فیزیک بوو.[١٣] ھەرچەند کە مامۆستاکەی گوتی کە تۆ دەبیتە زیندەزا. یەکەمین ئازموونی بۆ کۆمپیوتری ڕاستەقینە کاتی قۆناغەکانی پێش زانکۆ بوو، لە ناوەندی تاقیکردنەوەی IBM لە نیۆیۆرک. ئەو پشووی ھاوین بە ھۆی شیکردنەوەی پرۆگرامێکی ژمێریاری لە ساڵێ ١٩٧٠ لە Fortran دمەزرا.[١٢] ئەو کارەکەی خۆی پاش دوو حەفتە تەواو کرد و باقی کاتەکەی، لە سەر دەستکاریکەرێک بە ناوی APL[١٤] سەرف کرد.[١٥] ستۆڵمەن ھاوینەکەی داھاتوش لە سەر بەرنامەیێکی ڕێکخەری PL/I لە IBM System/360 گوزەراند.[١٥]

زانکۆی ھارڤارد و MIT

[دەستکاری]

ستۆڵمەن بۆ یەکەم ساڵی لە زانکۆی ھارڤارد لە پاییزی ساڵێ ١٩٧٠ جێگیر دەبێ. ستۆڵمەن دەیزانی بە ھۆی ئیشی زۆر لە بیرکاری ٥٥(Math 55.[١٦]) ناسروە بووە. ستۆڵمەن دەڵێ «بۆ یەکەم جار لە ژیانم دا خانوێکم لە ھارڤارد پەیدا کرد».[١٢] لە ساڵێ ١٩٧١ لە کۆتایی وەرزی خوێندنی لە زانکۆی ھارڤارد ستۆڵمە بوو بە پرۆگرامێری تاقیگای ھۆشی زیرەکی MIT. چوو نێو کۆمەڵگای ھاکەرەکان بە ناوی RMS کە ھەژمارەکەی لە نێو کۆمپیوتریش بوو.[١][١٧] ستۆڵمەن شەھادی فیزیکی(magna cum laude) لە ساڵی ١٩٧٤ لە زانکۆی ھارڤارد وەرگرت.[١٨]

ھەرچەند ستۆڵەمەن لە زانکۆی ھارڤارد نیشتەجێ بوو بەڵام پێی خۆش بوو بۆ بەردەوامی لە خوێندن ماستێرەکەی لە زانکۆی ماساچۆسێت (MIT) خۆی تۆمار بکا. ئەو ماوەی یەکساڵ بەردەوام بوو لە دکتۆرا لە فیزیک بەڵام، خوێندنی بەجێھێشت و بۆ بەردەوام بوون لە بەرنامەنووسی چۆ بە تاقیگای ھۆشی دەستکردی MIT.[١٢][١٥]

کاتێک لە بەردەستی گێری ساسمەن (Gerry Sussman) لە ساڵی ١٩٧٥ یاریدەدەری توێژینەوە بوو.[١٥] ستۆڵمەن بابەتێکی زانستی لەگەڵ ساسمەن لە ١٩٧٧ لە سەر (پێچەوانەکردنی پەیوەندییەکان) بڵاو کردەوە.[١٩] لەساڵێ ٢٠٠٩ ئەم بابەتە لە لایەن ستۆڵمەن و سسمەنناسرا کە بە شێوەیێکی بەھێز نیشن درا. شێوازی تۆمارکردنی لاواز لە دەر ئەنجام لەم بابەتە شرپڤەی لەسەر کراوە.[١٩]

کاتێک ستۆڵمەن بە عینوانی ھاککەرێک لە تاقیگای MIT's AI کاری دەکرد، لە پرۆژە نەرمەکالاکانی TECO, Emacs بۆ ITS وە سیستەمی کارگێری لینپ Lisp machine چالاک بوو. (ھەرچەند بەشێکی وەکCONS لە ساڵێ ١٩٧٤–١٩٧٦ وە CADR لە ساڵئ ١٩٧٧–١٩٧٩ بوون بە بازرگانی).[١٧] لەو کاتە ئەو بوو بە ڕخنەگەرێک لە سەر سیستەمی داخراوە کە لە لایەن ئاژانسی توێژینەوەی پێسکەوتوو لە تاقیگا سنووردار کرابوو. کاتێک تاقیگای زانستی کۆمپیوترMITواتە (LCS) لە ساڵی ١٩٧٧ وشەی نھێنی خستە سەر کۆمپیوترەکانی، ستۆڵمان ھاکی کردوو گووتی لە شوێنی وشەی نھێنی ھیچ دامەنێن و بە چۆڵ بیھێڵنەوە. بە جیاتی وشەی نھێنی دەستپێگەیشتنی کەسێکی نەناسراو بۆ سیستەمەکەتان چالاک بکەن. ئەم کارە بوو بەھۆکارێک کە ئەو کات ٢٠٪ شارەزایان پشتیان گرت و ھاوکاری بوون. پاس ماوەیێک ستۆڵمەن سەرسام بوو لە ھۆگرانی بۆ ئەم پێشنیارە.[٢٠]

ڕووداوەکانی ھاندانی گنو

[دەستکاری]

لە کۆتایی ساڵەکانی ١٩٧٠ و سەرەتاکانی ١٩٨٠، فەرھەنگی ھاکەرەکان کە ستۆڵمەن لە نێوی پەرەی سەندبوو لە دۆخی دابەشکردن خۆی دەدی. بۆ ئەوە کە زۆر یەک لە نەرمەکالاکان بە ھۆی ڕکابەری ڕەقیبەکانیان کۆدەکانیان دادەخست و ڕێگەیان نەدەدا کە سوود لە کۆدی سەرچاوە لە لایەن ھاکەرەکان و خەڵکی خوازیار بگیرێت. ئینجا خۆیان بە لای ماف پاراستنی بەرھەم(copyright) و سنووردار کردنی دەستپێگەیشتن بە نەرمەکالا گرت. نەرمەکالای سەرچاوە داخراوە پێشتریش بوونی ھەبووە بەڵام ئەم شێوازە خەریک بوو دەبوو بە نەریتێک لە سەر کۆمەڵگا.[٢١]

ئەو کاتە کە برایان ڕەید (Brian Reid) لە ساڵی ١٩٧٩ لە سەر زمانی Scribe و نەرمەکالای دەستکاریکردنی وشە سنووری دانا. ستۆڵمەن گوتی: «ئەم ئیشە دژ بە مرۆڤایەتییە».[١٥] لەوتووێژێک لە ساڵی ٢٠٠٨، ستۆڵمەن ڕوونی کردەوە کە سنووردارکردنی نەرمەکلا بە بڕوای ئەو تاوانە نە وەرگرتنی شارژ بۆ نەرمەکالا.[٢٢] نەرمەکالای texinfo یستۆڵمەن جیگیرێکی گونجاوە بە مۆڵەتدانی GPL بۆ Scribe.[٢٣] وشانی فەرمی لە ساڵێ ١٩٨٦ تەواو کرا.[٢٤]

لە ساڵی ١٩٨٠ ستۆڵمەن و چەندین ھاورێی ھاککەری، لە تاقیگای ھۆشی زیرەک(AI)، ئامێری چاپکەری لەیزێری(Xerox 9700) کە بە تازەیی دامەزرابوویان ھاک کرد. واتە دەستیان گەیشت بە کۆدەکانی. ئەمەش وا بوو کە ھەرکات بۆ ئیشێ بەکارھێنەر ئەم چاپکەرە شتێکی دەدا لە چاپ و بەکارھێنەر فرە دەبوون، دەبوو بە قەرەباڵغی و پەیامی دەدا بە تەواو بەکارھێنەران، ھەر ئەمەش وای کردبوو کە کۆمپانیای چاپکەر ھیچ ڕێگایێکی دانەنابوو کە بتوانرێت ئەم ھەڵە درووست بکەن، یان تایبەتمەندیێک کە بەکارھێنەران گەرەکیان بوو بە نەرمەکالا زیادی بکەن. ئەمەش ھۆکارێک بۆ ئەوە بوو کە ستۆڵمەن تێبگا کە نەرمەکالای ئازاد دەتوانێ نیازی جیاوازی بەکارھێنەرانی دابین بکا.[٢٥]

بیرۆکەی ستۆڵمەن ئازادی بەکارھێنەر لە نەرمەکالای ئازاد بوو، بەو شێوازە کە بەکارھێنەر بتوانێت ئەو نەرمەکالا بخوێنێت ، بیگۆڕێت واتە دەستکاری بکا بەپێی نیازی و ھاوبەشی بکا لە گەڵ ھاوسێکانی[بەکارھێنەرانی دیکە]. بەڵام ھەوڵی فرۆشیارانی نەرمەکالا بۆ بەرگیری لەم کارە کارێکی نامرۆڤانەیە و بێ ڕەوشتییە.[٢٦] دەستواژەی «نەرمەکالای گەرەکیەتی ئازاد بێ» زۆر جار بە ھەڵە تێدەگەن، ستۆڵمەن دەڵێ ئەم ھەڵەی تێگەیشتنە لە بیرۆکەی فەلسەفەی منە.[٢٧] ستۆڵمەن دەڵێ کە: " بوونی ئازادی ھەم بۆ کۆمەڵگا و ھەم بەکارھێنەران پێویستە زۆر بە نرخە. ئەمەش نە بە ھۆکاری کرداری کە بە چاوی تەکنیکی چاو لە نەرمەکالا بکەین لە ئاستی بەرزەوە. ھەر چەند نەرمەکالای ئازاد دەبێ بە ۆی پێشکەوتنی نەرمەکالا.[٢٨] ئێریک ئێس ڕیمۆند(Eric S. Raymond)، یەکێک لە خولقێنەرانی شۆڕشی سەرچاوەکراوە.[٢٩]

لە مانگێ دوو ١٩٨٤ ستۆڵمەن لە ئیشەکەی لە MIT دەستی کێشاوە. پرۆژەی گنو(GNU)ی کرد بە ئیشی فەرمی خۆی و بە شێوازی تەواو کات لە سەری ئیشی دەکرد. ئەمەش کارێک بوو کە لە مانگی نۆی ١٩٨٣ دەستیپێکردبوو. تائێستا ئەو پەیوەندی لەگەڵ MIT بە شێوازی خۆبەخشانە،[٣٠] بۆ سەردانی زانستگای کۆمپیوتر و تاقیگای ھۆشی زیرەک بەردەوامە.[٣١] نزیک ١٩٩٨، ئەو شوێنە کە ئەو بە نیشتەجێبوونی دەیپارست تا ئێستا دوو بەرامبەر بووە.[٣٢]

پڕۆژەی گنو

[دەستکاری]

لە ساڵی ١٩٩٣ ستۆڵمەن ئاگاداریێکی دا لە چەند پێرستی پۆستی ئێلێکترۆنیکی لە ئارپانێت(ARPANET)و یوزنێت(USENET) بۆ سیستەمی کارپێکردنی گنو(GNU).[٣٣] ئەو پرۆژەکەی خۆی بە تەنیایی دەستپێکردو گوتی: «بە ناونیشانی گەشەپێدەرێکی سیستەمی کارپێکردن من شارەزایی تەواوەم لە بارەوە ھەیە. ھەر چەند سەرکەوتن بۆم ئیمکانی نەبوو بەڵام ھۆشیار بوومەوە کە من بۆ ئەم کارە ھەڵبژێردراوەم. من سیستەمێکم ھاوشێوەی یونیکس دروست دەکرد کە توانایی ھەڵگرتن و بەکارھێنەرانی یونیکس بیانتوانیبا سوودی لێبگرن و بێنەسەری.»[٣٤]

ستۆڵمەن لە ساڵێ ٢٠٠٣ لە کاتی پەردەلادان لە کۆمپانیای NIXAL (a GLUG) لە زانکۆی ئەندازیارانی پێشەسازی ناباجی، کەلکەتەی، ھیند

لەساڵێ ١٩٨٥ ستۆڵمەن بنەماکانی ئاگاداری کە بزوێنەر و ھاندانی بۆ سیستەمێکی کارپێکردنی خۆڕایی بەناوی گنوی کە ھاوشێوەی یونیکس بوو، بڵاو کردەوە.[١٧] گنو(GNU)کورتە ناوی گەڕاوەی «گنو یونیکس نییە»(GNU's Not Unix)دانراوە.[١٧] پاش ئەمە بە خێرایی ستۆڵمەن کۆمپانیایێکی بەناوی بونیاتی نەرمەکالای ئازاد بۆ بەرنامەداڕێژەرانی نەرمەکالای خۆڕایی دانا کە ژێرخانێکی یاساییشی بوو بۆ شۆڕسێ نەرمەکالای ئازاد دابین کرد. ستۆڵمەن سەروکۆماری FSFە، کە ڕێکخراوەی خۆبەخشانی 501(c)(٣) لە ماساچۆسێت بونیات ناوە.[٣٥] ستۆڵمەن واتای کۆپی لێفت(copyleft)ی بۆ پاراستنی بڵاوکردنەوەی دوبارەی نەرمەکالای ئازادی بەرچاوخست. ئەم بڕوانامە بۆ یەکەم بار لە سەر مۆڵەتدانی گشتی نەرمەکالای GNU Emacs جێبەجێکرا. یەکەم مۆڵەتدان لە ساڵی ١٩٨٩ بە ناوی مۆڵەتدانی گشتی گنو(General Public License (GPL))بە فەرمی بڵاو بوو. تا ئەو کات بەشێکی زۆری سیستەمی گنو تەواو کرا بوو.

کردارخوازی

[دەستکاری]

ڕیچارد ستۆڵمەن چەندین نووسراوە و بڵاوکراوەی ھەیە، لەوانە ھەندێکی کراون بە کتێب و چەند جارێک لەچاپ دراونەتەوە.

ژیانی کەسی

[دەستکاری]

ستۆڵمەن دەڵێ کە من کەسێکی بێ باوڕم لە باوانێکی جوو،[١٠] جاروو بار دوکمەیێکم ھەیە بۆ خوێندنی ڕخنەگرتن لە خودا.[١٦][٣٦] ستۆڵمەن ئاماژە بە تەلەفۆنە دەستییەکان دەکا بە عینوانی چاودێری ھەڵگر و ئامێری شوێن پەیداکردن.[٣٧] لە دارا بوونی تەلەفۆنی دەستی خۆی پارێزاوە ھۆکارەکەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەوە کە تەلەفۆنەکان بەرگیری نەرمەکالای ئازاد دەکەن[٣٨] ھەروەھا بۆ کلیل کارتێک بۆ ڕۆیشتن بۆ ئۆفیسەکەی لە ئیدارە دژایەتی دەکاو ھیچکات وەری نەگرتووە.[٣٩] بۆ ئەوە کە ئەم کارتانە شوێنی کەسەکان دەکەن لە ھەر شوێنێکی ئۆفیس. بە گوێرەی خۆدی ستۆڵمەن کە دەڵێ :"بێجگە لە چەند ماڵپەڕ و ماڵپەڕی گنوی وە FSF خۆی، لە کۆمپیوتری کەسی ھیچ ماڵپەڕێک سەردان ناکا تاکوو شتێک لە مێژووی وێبگەڕەکەی بە یادگار نەمێنێتەوە[لەبەر ئەوە ھۆشی بە پاراستنی خۆی ھەیە لە لایەن پاشکەوتی کووکیەکانی زانیاری بەکارھێنەری ستۆڵمەن]. بە جیاتی ئەمانە لە ئامێری grab-url-from-mail لە GNU Womb سوود دەگرێ کە دەتوانێ لە سیستەمێکی جودا جێ بەجێ بکرێ، شێوا وایە کە ماڵپەرەکان بە مەیل وەردەگرێت و دەتوانی بیانخوێنێتەوە.[٤٠][٤١] لە دوایین وتەی دەڵێ ئێستا لە تۆڕ(Tor) بۆ سەردانی ماڵپەڕەکان سوود دەگرم بێجگە لە ویکیپێدیا لە کاتی دەستاکری کردنی.[٤٢][٤٣] ستۆڵمەن نیشتەجێی کەمبریجی ماساچۆسیتە.[٣٢]

شانازی و خەڵاتەکان

[دەستکاری]

١٩٨٦: ئەندامی فخری کۆمەڵگای کۆمپیوتری زانکۆی تەکلنۆلۆژی چاڵمێرز(Chalmers University of Technology)[٤٤]
١٩٩٠ :وەرگرتنی یارمەتی بەردەوامی لە خوێندنی مەک ئارتور(MacArthur Fellowship)[٤٤]
١٩٩٠: خەڵاتی گریس مۆری ھاپێر(Grace Murray Hopper) بۆ ئیشکردن لە سەر دەستکاریکەری ئیمەکس.[٤٥]
١٩٩٦: دکتۆرای فەخری لە ئەنەستیتیۆی ڕۆیاڵی سوید.[٤٦]
١٩٩٨: خەڵاتی بونیاتی پێشرەوی سنووری ئەلەکترۆنیک.[٤٧]
١٩٩٩: خەڵاتی یادەوری یوری ڕابینسکی (Yuri Rubinsky).[٤٨]
٢٠٠١: خەڵاتی خولقاندنی ئیشی تێکدا(Takeda) بۆ تەندروستی کۆمەڵگا. (武田研究奨励賞)[٤٩][٥٠]
٢٠٠١: دکتۆرای فەخری لە زانکۆی گلاسکۆ.(University of Glasgow).[٥١]
٢٠٠٢: ئەندامبوون لە ئاکادێمی ئەندازیارانی نیشتمانی ولایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا.[٥٢]
٢٠٠٣: دکتۆرای فەخری لە زانکۆی وریج برۆسێڵ.[٥٣]
٢٠٠٤: دکتۆرای فەخری لە زانکۆی Universidad Nacional de Salta.[٥٤]
٢٠٠٤: پرۆفۆسۆری فەخری لە زانکۆی Universidad Nacional de Ingeniería del Perú.[٥٥]
٢٠٠٥: خەڵاتی بۆنیاتی Pistoletto[٥٦]
٢٠٠٧: دکتۆرای فەخری لە زانکۆی Universidad de Los Angeles de Chimbote[٥٧]
٢٠٠٧: دکتۆرای فەخری لە University of Pavia.[٥٨]
٢٠٠٨: پرۆفسۆری فەخری Universidad Inca Garcilaso de la Vega لە پێرۆ[ژێدەر پێویستە]
٢٠٠٩: دکتۆرای فەخری لە زانکۆی Lakehead University.[٥٩][٦٠]
٢٠١١: دکتۆرای فەخری لە National University of Córdoba.[٦١]
٢٠١٢: پرۆفسۆری فەخری لە Universidad César Vallejo de Trujillo[ژێدەر پێویستە]
٢٠١٢: دکتۆرای فەخری لە زانکۆی Universidad Latinoamericana Cima de Tacna لە پێرۆ.[ژێدەر پێویستە]
٢٠١٢: دکتۆرای فەخری لە Universidad José Faustino Sanchez Carrió.[ژێدەر پێویستە]
٢٠١٤: دکتۆرای فەخری لە زانکۆی Concordia لە مۆنتێراڵ[٦٢]
٢٠١٥: خەڵاتی ACM Software System بۆ ڕێبەری و پەرەپێدانیGCC[٤٥]
٢٠١٦: دکتۆرای فەخری لە زانکۆی Pierre and Marie Curie[٦٣]
٢٠١٦: خەڵاتی پزیشکی کۆمەڵاگا بۆ GNU Solidario[٦٤]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ ئ ا Stallman، Richard (n.d.). «Humorous Bio». Richard Stallman's 1983 biography. First edition of "The Hacker's Dictionary". 'Richard Stallman' is just my mundane name; you can call me 'rms' {{cite web}}: |ڕێکەوتی سەردان= پێویستی بە |ناونیشان= ھەیە (یارمەتی); پارامەتری |ناونیشان= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  2. ^ Stallman، Richard (٢٧ی ئەیلوولی ١٩٨٣). «Initial GNU announcement». لە ٢٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٨ ھێنراوە.
  3. ^ «GCC Contributors».
  4. ^ «Richard Stallman lecture at the Royal Institute of Technology, Sweden (October 30, 1986)». لە ٢١ی ئەیلوولی ٢٠٠٦ ھێنراوە.
  5. ^ Bernard S. Greenberg. «Multics Emacs: The History, Design and Implementation».; «GNU Emacs FAQ».; Jamie Zawinski. «Emacs Timeline».
  6. ^ Stallman، Richard (٧ی ئازاری ٢٠١١). «The Free Software Foundation Management». Free Software Foundation. Richard M. Stallman, President. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١١ ھێنراوە.
  7. ^ «Gadgetssai». www.gadgetssai.in. لە ڕەسەنەکە لە ٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  8. ^ Wheeler، David A. «Make Your Open Source Software GPL-Compatible. Or Else». لە ڕەسەنەکە لە ٢٣ی نیسانی ٢٠٠٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٨ ھێنراوە.
  9. ^ بانگەواز بۆ پرۆژەی فەرھەنگی سەرھێڵ
  10. ^ ئ ا «The Basement Interviews-Freeing the Code» (PDF). IA. ٢١ی ئازاری ٢٠٠٦. لە ٢٥ی نیسانی ٢٠١٣ ھێنراوە.
  11. ^ Matthew Hutson (١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦). «The Sorcerer's Code». Psychology Today. لە ٩ی ئایاری ٢٠١٧ ھێنراوە.
  12. ^ ئ ا ب پ ت Gross، Michael (1999). «Richard Stallman: High School Misfit, Symbol of Free Software, MacArthur-Certified Genius» (interview transcript). The More Things Change. لە ٩ی نیسانی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  13. ^ Williams, Sam (2002). Free as in Freedom: Richard Stallman's Crusade for Free Software. O'Reilly Media. ISBN 0-596-00287-4. Chapter 3. Available under the GFDL in both the initial O'Reilly edition (accessed on October 27, 2006) and the updated FAIFzilla edition ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.. Retrieved October 27, 2006.
  14. ^ Stallman، Richard M. «RMS Berättar». لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  15. ^ ئ ا ب پ ت Williams، Sam (2002). «Chapter 6 – The Emacs Commune». Free as in freedom: Richard Stallman's crusade for free software (2nd ed.). Beijing: O'Reilly. ISBN 0-596-00287-4.
  16. ^ ئ ا Williams, Sam (2002). Free as in Freedom: Richard Stallman's Crusade for Free Software. O'Reilly Media. ISBN 0-596-00287-4.
  17. ^ ئ ا ب پ Lih, Andrew (2009). The Wikipedia Revolution. New York City: Hyperion. ISBN 978-1-4013-0371-6. OCLC 232977686.
  18. ^ «Serious Bio». لە ١٧ی تەممووزی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  19. ^ ئ ا Artificial Intelligence: A Modern Approach (3rd ed.). 2009. p. 229.
  20. ^ Levy, S: Hackers. Penguin, 1984
  21. ^ Robert X. Cringely's interview with Brewster Kahle, around the 46th minute
  22. ^ «Richard Stallman, Live and Unplugged». لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی حوزەیرانی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە. Q: You once said "the prospect of charging money for software was a crime against humanity." Do you still believe this? A: Well, I was not distinguishing the two meanings of free.
  23. ^ «Texinfo – GNU Documentation System – GNU Project – Free Software Foundation (FSF)». Gnu.org. ١٩ی شوباتی ٢٠١٥. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  24. ^ Gnu Status, by Richard M. Stallman. 5. Documentation system. I now have a truly compatible pair of programs which can convert a file of texinfo format documentation into either a printed manual or an Info file. Documentation files are needed for many utilities. , February 1986, GNU'S BULLETIN, Volume 1 No.1
  25. ^ Williams, Sam (2002). Free as in Freedom: Richard Stallman's Crusade for Free Software. O'Reilly Media. ISBN 0-596-00287-4. Chapter 1. Available under the GFDL in both the initial O'Reilly edition (accessed on October 27, 2006) and the updated FAIFzilla edition ٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.. Retrieved October 27, 2006.
  26. ^ Various (1999). «Stallman chapter». Open Sources: Voices from the Open Source Revolution. O'Reilly Media. ISBN 1-56592-582-3. {{cite book}}: بەستەری دەرەکی لە |chapterurl= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |chapterurl= چاوپۆشیی لێ کرا (|chapter-url= پێشنیار کراوە) (یارمەتی)
  27. ^ «The Daemon, the GNU and the Penguin- by Peter H. Salus». Groklaw.net. ١٣ی ئایاری ٢٠٠٥. لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  28. ^ «Copyleft: Pragmatic Idealism». Gnu.org. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  29. ^ «History of the Open Source Initiative». Opensource.org. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  30. ^ http://news.mit.edu/2001/stallman-1017
  31. ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
  32. ^ ئ ا Stallman، Richard (2018). «Lifestyle». Richard Stallman's Personal Site. لە ٣٠ی ئابی ٢٠١٨ ھێنراوە.
  33. ^ «new UNIX implementation». Groups.google.co.uk. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی ئازاری ٢٠١٠ ھێنراوە.
  34. ^ Stallman، Richard (1998). «The GNU Project». Free Software Foundation. لە ٧ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  35. ^ DuBois، Steven (١٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠). «Free Software Foundation». Free Software Foundation. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١١ ھێنراوە.
  36. ^ François Proulx. «Richard Stallman». Flickr. لە ٢ی ئەیلوولی ٢٠١١ ھێنراوە.
  37. ^ «GPLv3 - Transcript of Richard Stallman from the third international GPLv3 conference, Barcelona; 2006-06-22» (بە كاتالۆنی). Fsfeurope.org. ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠٠٦. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  38. ^ «A Rare Glimpse into Richard Stallman's World». Informationweek.com. ٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٦. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی نیسانی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  39. ^ «The Shaggy God». Bostonmagazine.com. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە. ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  40. ^ «How I do my computing». لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی نیسانی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  41. ^ Stallman, Richard (١٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٧). «Real men don't attack straw men». OpenBSD 'misc' Mailing List. لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی ئازاری ٢٠٠٩ ھێنراوە. For personal reasons, I do not browse the web from my computer
  42. ^ «Richard Stallman: Apple fanboys are foolish people».
  43. ^ «Freiheitskämpfer, Rebell und Papst».
  44. ^ ئ ا «Event details: Talk by Richard rms Stallman». Chalmers University of Technology. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی نیسانی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  45. ^ ئ ا «Richard Stallman - Award Winner». ACM Awards. Association for Computing Machinery. لە ٢٨ی نیسانی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  46. ^ «KTH | Honorary doctors at KTH». Kth.se. ١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی نیسانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  47. ^ «EFF: Torvalds, Stallman, Simons Win 1998 Pioneer Awards». W2.eff.org. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  48. ^ «ahref.com > Guides > Industry > WWW8 Notes: Open-Source Software and Software Patents». لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی ئابی ٢٠٠٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی نیسانی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  49. ^ «The Takeda Foundation». Takeda-foundation.jp. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  50. ^ «Stallman shares Takeda award of nearly $1M». MIT. ١٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠١. لە ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٦ ھێنراوە.
  51. ^ «University of Glasgow :: University news :: Archive of news :: 2001 :: February :: University announces honorary degrees to celebrate 550th anniversary». Gla.ac.uk. ١ی شوباتی ٢٠٠١. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  52. ^ «NAE Website - Dr. Richard M. Stallman». Nae.edu. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  53. ^ «Vrije Universiteit Brussel». Vub.ac.be. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی نیسانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  54. ^ «RESOLUCIÓN CS N° 204/04». Bo.unsa.edu.ar. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی ئایاری ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی ئازاری ٢٠١٠ ھێنراوە.
  55. ^ «Richard Matthew Stallman ofrecerá conferencia orientada al uso del software libre». Nota de Prensa. Universidad Nacional de Ingeniería del Perú. لە ڕەسەنەکە لە ٧ی تەممووزی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی نیسانی ٢٠١٢ ھێنراوە. ٧ی تەممووزی ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  56. ^ «Universidad Garcilaso realizó Conferencia Magistral a cargo del Dr. Richard Stallman». Noticias Garcilasinas. Universidad Inca Garcilaso de la Vega. لە ڕەسەنەکە لە ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی نیسانی ٢٠١٢ ھێنراوە. ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  57. ^ The Hacker's Dictionary: A Guide to the World of Computer Wizards. 1991.
  58. ^ University of Pavia. «Laurea in Ingegneria Informatica a Richard Stallman». لە ڕەسەنەکە لە ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.
  59. ^ «RMS Given Honorary Degree at Lakehead». YouTube.com. ٣١ی ئایاری ٢٠٠٩. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  60. ^ «Honorary Degree Recipients». Agora.lakeheadu.ca. ٢١ی ئایاری ٢٠٠٩. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئابی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە. ٢١ی ئابی ٢٠١٣ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  61. ^ National University of Córdoba (١٦ی ئابی ٢٠١١). «Honoris Causa para Richard Stallman, el gurú del software libre» [Honoris Causa for Richard Stallman, Free Software guru] (بە Spanish). لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
  62. ^ «Concordia awards 3 new honorary doctorates».
  63. ^ «Cérémonie des docteurs honoris causa 2016». لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  64. ^ «GNU Health Social Medicine Awards 2016». لە ڕەسەنەکە لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە.

ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «AI9» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «esr» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «PE» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «Takver» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «Church» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «faif» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «lemacs» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «leonard» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «zagreb» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «IFSO» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «copyright-and-globalization» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «gpl3» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «vrms» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «debbug» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «free-encyclopedia» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «encyclopedia» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «chavez» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «chavezthreat» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «chaveztv» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «politics-feb» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «kerala» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «president-india» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «stallman-royal» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «latin-america» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «kpoe» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «mpaa» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «protest-france» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «protest-ati» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «amd-open» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «IMSLP» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «Jobs» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «Clarke» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «usesthis» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «argentina» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «chromeos» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «nochrome» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «boston-review» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «examples» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «wired» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «linux gnu» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «free-open» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «why-open» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «in-a-name» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «torino» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «mirage» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «athens» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «fsfindia» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «Stallman, Why It Is (2012)» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «black-and-white» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.
ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «macfound» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.

ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> تاگی «20minutos» کە لە <ژێدەرەکاندا> پێناسەکراوە لە دەقی وتاردا بەکارنەھاتووە.

بەستەرە دەرەکییەکان

[دەستکاری]

داڕێژە:Bibliowiki

وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=ڕیچارد_ستۆڵمەن&oldid=1365492»