ڕیتا لێڤی مۆنتالچینی
| ڕیتا لێڤی مۆنتالچینی | |
|---|---|
| بە ئیتالی: Rita Levi-Montalcini | |
 | |
| لەدایکبوون | ٢٢ی نیسانی ١٩٠٩ تورین، ئیتاڵیا |
| مردن | ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٢ (١٠٣ ساڵ ژیاوە) ڕۆما، ئیتاڵیا |
| ھۆی مەرگ | وەستانی دڵ |
| شوێنی ناشتن | Monumental Cemetery of Turin |
| ھاوسەر | بێ نرخ |
| منداڵ | بێ نرخ |
| بواری کار | neurobiology |
| شوێنی کارکردن | Washington University in St. Louis |
| پۆستەکان | Italian senator for life |
| پەروەردە | University of Turin |
| دانیشتووی | ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا |
| شوێنی کار | ئیتالیا |
| ئەندامی حیزبی | independent politician |
| نەژاد | |
| ئایین | بێخوایی |
| ناوبراو بەژدارە بە ڕۆڵی | centenarian |
| Interested in | neurology، neurobiology |
ڕیتا لێڤی مۆنتالچینی (Rita Levi-Montalcini؛ لە دایکبووی ٢٢ی نیسانی ١٩٠٩ - مردووی ٣٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٢) زانا و پزیشکی ئیتالی-ئەمریکییە. یەکێکە لە براوەکانی خەڵاتی نۆبێل.[١]
ڕیتا لە ساڵی ١٩٨٦، لەگەڵ ستانلی کۆھن بەھاوبەشی خەڵاتی نۆبێل لە زانستی ئەرکی ئەندام و پزیشکی پێدرا، لە پای دۆزینەوەکەیان دەربارەی ھۆکاری گەشەکردنی دەمار (NGF).[٢] لە ساڵی ٢٠١١ تاکوو مردنی، وەک ئەندام پەرلەمانی ئیتالیا کاری دەکرد.[٣] لە ٢٢ی نیسانی ٢٠٠٩، بووە یەکەم ھەڵگری خەڵاتی نۆبێل کە تەمەنی ١٠٠ ساڵ تێپەڕبکات،[٤] لەم بۆنەیەش لە ستی ھۆڵی ڕۆما، ئاھەنگی گێڕا.[٥][٦]
سەرەتای ژیان[دەستکاری]
ڕیتا لێڤی مۆنتالچینی دایکبووی ٢٢ی نیسانی ١٩٠٩ لە شاری تورین، ئیتالیا. ئەو لە خێزانێکی جوولەکەی ئیتالی بوو، کە ڕەچەڵەکیان دەگەڕایەوە بۆ ئیمپراتۆری ڕۆمانی.[٧][٨] باوکی ئادەمۆ لیڤی ئەندازیاری کارەبا، ئەدێلی دایکیشی وێنەکێش بوو.[٩][١٠] ڕیتا لە تەمەنی ھەرزەکاری حەزی بە نووسین ھەبوو، نووسەری سوێدی سەلما لاگەرلۆف بەپێشەوایەکی خۆی دەبینی لەو حەزەی خۆیدا،[١١] بەڵام دوای ئەوەی ھاوڕێیەکی خێزانەکەی بینی بە شێرپەنجەی گەدە کۆچی دوایی کرد، بڕیاریدا کە بچێتە بەشی پزیشکی لە زانکۆی تورین.[١٢] سەرەتا باوکی بەو بڕیارە دڵخۆش نەبوو، بەڵام دوایی ڕازی بوو و پشتگیری خۆی بۆ ڕیتا دەربڕی بۆ ئەوەی لەبەشی پزیشکی بخوێنێت. ڕیتا کاتێک خوێندکاری زانکۆ بوو، ئەوا زۆر حەزی بەبابەتەکانی کۆئەندامی دەمار دەکرد.[٤]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "Rita Levi-Montalcini". Encyclopædia Britannica. Retrieved 25 January 2020.
- ^ "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1986". The Nobel Foundation. Retrieved 1 January 2013.
- ^ Bradshaw RA (2013). "Rita Levi-Montalcini (1909–2012) Nobel prizewinning neurobiologist and eminent advocate for science". Nature. London. 493 (7432): 306. Bibcode:2013Natur.493..306B. doi:10.1038/493306a. PMID 23325208.
- ^ ئ ا Abbott, A. (2009). "Neuroscience: One hundred years of Rita". Nature. 458 (7238): 564–567. doi:10.1038/458564a. PMID 19340056.
- ^ "The Doyenne of Neuroscience celebrates her 100th birthday". IBRO. Retrieved 31 December 2012.[بەستەری مردووی ھەمیشەیی]
- ^ Owen, Richard (30 April 2009). "Secret of Longevity: No Food, No Husband, No Regrets or anything like that at all". Excelle. Retrieved 31 December 2012.
{{cite news}}: Unknown parameter|بەستەری شکاو=ignored (help); Unknown parameter|ناونیشانی ئەرشیڤ=ignored (help); Unknown parameter|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=ignored (help) ٤ی ئازاری ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - ^ Carey, Benedict (30 December 2012). "Dr. Rita Levi-Montalcini, Nobel Winner, Dies at 103". The New York Times.
- ^ https://www.economist.com/news/obituary/21569019-rita-levi-montalcini-biologist-died-december-30th-aged-103-rita-levi-montalcini Rita Levi-Montalcini
- ^ Carey, Benedict (30 December 2012). "Dr. Rita Levi-Montalcini, Nobel Winner, Dies at 103". The New York Times.
- ^ Levi-Montalcini, Rita (18 April 1988). In Praise of Imperfection: My Life and Work. Basic Books. p. 28. Bibcode:1988piml.book.....L.
Mother and Father both came from Sephardic families which had moved respectively from Asti and Casale Monferrato, two towns of some importance in Piedmont, to settle in Turin at the turn of the century.
- ^ Krause-Jackson, Flavia; Martinuzzi, Elisa (30 December 2012). "Levi-Montalcini, Italian Nobel Laureate, Dies at 103". Bloomberg.
- ^ Siegel, Judy (4 March 2008). "Oldest living Nobel laureate arrives today on solidarity visit. 98- year-old Italian neurologist Rita Levi-Montalcini triumphed over Mussolini's anti-Jewish edicts". The Jerusalem Post.[بەستەری مردوو]
بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ڕیتا لێڤی مۆنتالچینی تێدایە. |
- وتارەکان بە بەستەرە دەرەکییە مردووەکان لە November 2017ەوە
- وەرگرانی خەڵاتی نۆبێلی پزیشکی
- وەرگرانی خەڵاتی نۆبێلی ئیتالی
- ئەندامانی ئەکادێمیای ئەمریکیی ھونەر و زانست
- مردووانی ٢٠١٢
- لەدایکبووانی ١٩٠٩
- ھەموو ئەو وتارانەی کەم و کوڕیان ھەیە لە سەرچاوەی باوەڕپێکراودا
- ئەندامە بیانییەکانی کۆمەڵگای شاھانە
- جووەکانی وەرگری خەڵاتی نۆبێل
- زانا جووەکان
- ئەندامی ڕێکخراوی ئەوروپی زیندەزانی گەردیلەیی
- ئەندامانی ئەکادیمیای فەڕەنسی بۆ زانست
- ئەندامی زانستی ئەکادیمیایی نەتەوەیی نەتەوە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
- وەرگرانی خەڵاتی مەدالیای نیشتمانی بۆ زانست
- ژنانی براوەی خەڵاتی نۆبێل