جاموو و کەشمیر

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
جاموو و کەشمیر
 ھیندستان پارێزگای ھیندستان
ئاڵای جاموو و کەشمیر
مۆری فەرمیی جاموو و کەشمیر
شوێنی جاموو و کەشمیر لە ھیندستان
شوێنی جاموو و کەشمیر لە ھیندستان
نەخشەی جاموو و کەشمیر
نەخشەی جاموو و کەشمیر
وڵات ھیندستان
ناوچەی ھیندستانباکووری ھیندستان
دانپێدانان بۆ یەکێتیی٢٦ی تشرینی یەکەمی ١٩٤٧
پایتەخت
گەورەترین شارسرینگار
ناوچەکان
دەسەڵات
 • پارێزگارناریندێر ناس ڤۆھرا
 • سەرۆک وەزیرانمووفتی موحەممەد سەیید (PDP)
 • جێگری وەزیرنیرمال کوومار سینگ (بھاراتا جاناتا پارتی)
 • وەزارەتی داددووپەرلەمانی (٣٦+٨٧)
 • بەشی پارلەمانیراجیا سابحا ٤
لۆک سابحا ٦
ڕووبەر
 • سەرجەم٢٢٢٢٣٦ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٨٥٬٨٠٦ میلی چوارگۆشە)
 • پلە٥ـەم پارێزاگای ھیندستانە
بەرزایی
٣٢٧ مەتر (١٬٠٧٣ پێ)
ژمارەی دانیشتووان
 (٢٠١١)
 • سەرجەم١٢٥٤٨٩٢٦
 • پلە١٩ھەم پارێزگای ھیند لە ڕووی دانیشتووانەوە
 • چڕی٥٦ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (١٥٠ کەس لە میلی چوارگۆشە)
ناوچەی کاتیUTC+٠٥:٣٠ (تایمی ستانداری ھیندی)
ISO 3166 codeIN-JK
HDIincrease 0.601 (medium)
HDI rank١٧ـەم (٢٠٠٥)
خوێندەواری٦٦،٧٪ (٢١ـەم)
زمانە فەرمیەکانئینگلیزی, ئوردوو
زمانەکانی تردۆگری, ھیندی, زمانی کەشمیرکەشمیری, لاداکھی, شینا
وێبگەماڵپەڕی فەرمی

جاموو و کەشمیر ویلایەتێکە لە باکووری ڕۆژاوای ھیندستان. ناوەندی ھاوینەی ئەو ویلایەتە شاری سرینگار و ناوەندی زستانەی شاری جامۆیە.

زۆرتری خاکی ئەو ویلایەتە لە زنجیرە چیاکانی ھیمالایا دایە. ئەو ویلایەتە لە باکووری ڕۆژھەڵاتەوە لەگەڵ کۆماری خەڵکی چین سنووری ھاوبەشی ھەیە و لەگەڵ ویلایەتەکانی ھیماچال پرادێش و پەنجاب لە باشورەوە و بەشی ژێر چاودێری پاکستان، کەشمیری ناسراو بە کەشمیری ئازاد [گەلگەت-بلستان]] لە ڕۆژاوا و باشوورەوە ھاوسنوورە. جاموو و کەشمیر لە ڕابردوو دا بەشێک بوو لە حکوومەتی میرنشینی ژێر دەسەڵاتی بەریتانیا. لەسەر خاوەندارێتی ئەو ناوچەیە لە نێوان وڵاتەکانی چین، ھیند و پاکستان کێشە ھەیە و ھەر کامەیان بەشێکیان لە ژێر دەسەڵاتە. ویلایەتی جاموو و کەشمیر کە پڕ دانیشتوو ترین بەشی کەشمیرە لە ژێر دەسەڵاتی ھیندە و لە لایان پاکستانەوە وەکوو کەشمیری داگیرکراوی ھیند ناو دەبرێ.[١]

ھیندیەکانیش بە ھەمان شێوە بەشە پاکستانیەکەی کەشمیر وکوو کەشمیری داگیرکراوی پاکستان نێو دەبەن. ناوچەی ئاکسای چین لە باکووری کەشمیر کە لە ژێر دەسەڵاتی چینە لە لایان ھیندەوە داوا دەکرێ و وڵاتی ھیندستان بە بەشێک لە ویلایەتی جاموو و کەشمیر ھەژماری دەکەن.

ویلایەتی جاموو و کەشمیر دابەشی سێ ناوچە دەبێ: جاموو، دۆڵی کەشمیر و لێداخ. ئەو ویلایەتە شوێنی گەشتیاری زۆری ھەیە. «دۆڵی کەشمیر» بە ھۆی پرێسپێکتیڤی جوان و زنجیرە چیا سەرنج ڕاکێشەکانی وەکوو « بەھەشتی سەر زەوی» ناو دەبرێ[٢] و «جاموو» بە «شوێنی پەرستگا سەرسوورھێنەکان» بەناوبانگە کە ساڵانە سەدان ھەزار گەشتیاری ھیندوو سەردانی دەکەن. «لێداخ»یش بە ھۆی چیا دوورەدەست و جوانەکانی و ھەروەھا فەرھەنگی بوودایی بە «تەبەتی بچووک» ناوبانگی ھەیە.

دانیشتوانی ئەو ویلایەتە لە سەرژمێری ساڵی ٢٠١١ زیاتر لە ١٢،٥٤٨،٩٢٦ کەس بووە. سرینگار بە ١،١٩٢،٧٩٢ کەس و جاموو بە ٩٥١٫٣٧٣ کەس پڕ دانیشتوو ترین شارەکانی ئەو ویلایەتەن. جاموو و کەشمیر تەنیا ویلایەتێکن کە زۆرترین دانیشتوانی موسوڵمانی ھەیە. ٦٧٪ ی دانیشتوانی ئەو ویلایەتە پەیڕەوی ئایینی ئیسلامن و لە دۆڵی کەشمیر ئەو ڕێژەیە دەگاتە ٩٥٪.[٣] ئەو ویلایەتە کۆمەڵگایەکی پڕ جمووجۆڵی ھیندووەکان، سیکەکان و بووداییەکانی ھەیە.[٤]

پێشانگا[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]